Passend onderwijs: Praten we nog over hetzelfde?
1 mei 2014
Aleid Schipper en Cees de Wit viel het gemak op waarmee in het denken over Passend Onderwijs nog steeds labels worden geplakt op kinderen. Er kan volgens hen op twee manieren over de onderwijsverandering worden gesproken: vanuit het behoud van zaken of vanuit het ontwikkelen en het bevorderen van leren. In een poging de taal te verduidelijken waarover we spreken, hebben zij het artikel geschreven 'Kwartetten met kinderen'. Met hun bijdrage willen de twee auteurs het denken prikkelen over waar het bij echt passend onderwijs om gaat: onderwijs dat alle kinderen helpt er zelf uit te halen wat er in zit.Meester Karel: “Mag ik van jou, Thea, die slimmerik uit 2a?” Juf Thea: “Nee, die heb ik niet. Mag ik van jou, Ans, uit 3b het ontwikkelingsperspectief?”
Onbewust drong dit beeld zich bij ons op toen we de hieronder staande poster van onderwijsbond CNV Onderwijs onder ogen kregen. En dan maakt het nog uit of je ervan uitgaat of die klas nu 26 leerlingen heeft (wat je dan nog mag hopen), of dat het gaat om een klas van 32 (wat we vermoeden – de streep en het plusteken laten eigenlijk weinig te raden over). We zijn benieuwd hoe het u vergaat bij het zien van deze poster.
De beschrijving van die klas van 32 kinderen illustreert hoe nogal eens over passend onderwijs wordt gedacht. Naast 26 gewone leerlingen heb of krijg je er in een groep een aantal kinderen bij die een wat andere benadering vragen. Op een wat subtieler niveau illustreert het voorbeeld ook nog iets anders: het gemak waarmee we labels plakken op kinderen, hoe gemakkelijk we kinderen via de taal die we gebruiken in hokjes stoppen. Taal is echter niet zo neutraal als we vaak denken. Taal weerspiegelt onze kijk op de werkelijkheid. Ze is een product van ons denken, maar beïnvloedt dat denken ook. Ons taalgebruik wil nogal eens verdoezelen dat je heel verschillend naar die werkelijkheid kunt kijken.
Labellen van kinderen
Het voorbeeld gaat ervan uit dat je kinderen kunt labelen. Naast die 26 gewone (?) ‘leerlingen’ krijgen er zes een specifieker label (ofschoon, we weten allemaal dat er meer labels in omloop zijn). Je hebt kennelijk bij passend onderwijs leerlingen met en leerlingen zonder zo’n label. Het risico van labelen is bekend. Zien we door onze labels – door onze ordening van de werkelijkheid – de heelheid van onze kinderen nog? Anders gezegd: zien we nog de facetten van hun persoon die niet door dat label gedekt worden? Bovendien, labels kunnen relevante verschillen maskeren. Vraagt de ene ‘leerling’ van ons hetzelfde als de andere ‘leerling’?
Het hanteren van labels is weinig productief. Het weerhoudt ons ervan de vraag te stellen die
er echt toe doet: wat zijn de mogelijkheden en behoeften van dit kind? Door het opplakken van labels lopen we het gevaar kinderen te zien als ‘last’ in plaats van als een kind dat iets van ons vraagt. Door een label attribueren we het probleem in het kind. De stap naar ‘passend onderwijs als last’ is dan snel gemaakt. En, zoals Pameijer in een kritische bespreking van voor- en nadelen van het werken met labels in het onderwijs zegt: “Een label plakken is relatief eenvoudig, het verwijderen is dat niet.”1
Lees verder.
KPC Groep is een dienstverlener op het gebied van onderwijs. Verbetering van leerprocessen en innovatie zijn de kerntaken. Met consultancy, praktijkgericht onderzoek en opleiding & training helpt KPC Groep zwakke scholen zichzelf te verbeteren, docenten- teams te professionaliseren en biedt de groep ondersteuning bij strategische vraagstukken.
drs. Aleid Schipper is als projectleider en adviseur betrokken bij de invoering van passend onderwijs. Ze werkt samen met collega’s aan diverse onderzoeken die gerelateerd zijn aan passend onderwijs, zoals de terugplaatsing van leerlingen uit het speciaal onderwijs naar het regulier onderwijs.
drs. Cees de Wit adviseert opdrachtgevers onder meer rond visieontwikkeling, strategisch beleidsvoering, Passend Onderwijs en de samenwerking tussen regulier en speciaal onderwijs, partnerschap tussen school en ouders, participatie van leerlingen.
Waardevolle verhalen voor goed onderwijs
Iedereen maakt verschil, samen hebben we impact
Als donateur (50 euro) ontvang je ‘het Jaarboek 2014‘
en de jubileumuitgave ‘NIVOZ & de urgentie van goed onderwijs‘
Reacties