Over weglopen, verantwoordelijkheid en een defining moment: 'Soms is er een duwtje nodig'

18 december 2015

Anke en Mark rennen over het schoolplein, vlak langs leraar Martin Dogger heen, in volle vaart. Maar dan gaat het mis, Anke valt in een plas water. Even blijft het stil, maar dan komen er tranen. ‘Mark duwde mij in de plas. En nu ben ik helemaal na-hat.’ En terwijl ze haar laatste beschuldiging uit, draait Mark zich om, en loopt weg. Bliksemsnel grijpt de leraar hem bij zijn mouw en trekt hem terug. ‘Oh nee, dit doe je niet. Anke is in de plas gevallen, jij was er bij, dus dit los je samen op. Je loopt niet weg!’  Zijn blog over grenzen, verantwoordelijkheden en een defining moment.

Op vrijdag is het iets rustiger op het plein tijdens de koffiepauze. Twee groepen bij de gym, dat maakt dat er nog twee groepen van de middenbouw op het plein zijn. Terwijl ik mijn vingers warm rond het kopje, loop ik het plein op. Het potje voetbal bij de pannakooi trekt een aantal toeschouwers. Er wordt goed gevoetbald, over en weer wordt wat geduwd, maar het gebeurt met wederzijds respect. Mark houdt het na een tijdje voor gezien. Hij geeft Anke een tik op haar schouder, roept ‘jij bent ‘m’, en rent weg. Anke haalt hem snel in, en nu is Mark de jager. De bal wordt de pannakooi uitgeschoten, richting het grasveldje op het plein. Een snelle blik van Mark naar Anke en weer terug, is het startsein voor een sprintwedstrijd naar de bal. Ze rennen langs me heen, in volle vaart. En dan gaat het mis.

Uit mijn ooghoek zie ik dat Anke in een plas valt. Het modderige water spettert op haar jas, en haar handelsmerk, haar pet, vliegt van haar hoofd. Even blijft het stil, maar dan komen er toch tranen. Ik zie dat Mark schrikt van het gebeuren. Ik loop op ze af, en vraag wat er is gebeurd. Zelf heb ik het niet helemaal goed gezien, dus hun oordeel wil ik meenemen.

‘Mark duwde mij in de plas, terwijl we aan het rennen waren! En nu ben ik helemaal na-hat’, huilt Anke.
‘Niet!’ bijt Mark van zich af.
‘Ja hoor, dat deed je wel. Dat heb ik echt zelf gevoeld, met mijn eigen lijf.'
‘Nee hoor, echt niet! Ik heb dat niet gedaan!'
'Ja wel, welles hoor. Jij deed dat wel.'

En terwijl Anke haar laatste beschuldiging uit, verstrakt het gezicht van Mark. Hij draait zich om, en loopt weg. Bliksemsnel grijp ik hem bij zijn mouw, en trek hem terug. Nu is het mijn beurt om kort en fel te reageren. ‘Oh nee, dit doe je niet. Anke is in de plas gevallen, jij was er bij, dus dit los je samen op. Je loopt niet weg!’

Mark kijkt me boos aan, maar besluit wel te blijven staan. Anke vertelt nogmaals dat ze aan het rennen waren, richting de bal en dat Mark haar toen duwde. Ik vraag: ‘Wat heb jij daar op te zeggen?’ Mark bromt: ‘Ik duwde haar niet in de plas. Ja, ik heb haar wel geduwd. Maar niet in de plas, dat was niet mijn bedoeling.' Tot mijn verbazing bevestigt Anke dit. ‘Ja, dat snap ik wel. Jij duwt eigenlijk nooit kinderen in een plas. Dat vind je zelf ook niet leuk.' Blij verrast kijkt Mark Anke aan. ‘Meester, mogen we samen naar binnen om haar kleren een beetje droog te maken.'

De dagen daarna merk ik dat Mark opener op mij reageert. Het duwen en trekken van die dag heeft hem geholpen. Je zou het een ‘defining moment’ kunnen noemen. Mark voelt vanaf die dag heel duidelijk waar voor mij de grens ligt. En die ligt bij het weglopen voor je verantwoordelijkheden. Natuurlijk vind ik het jammer dat het spel dat de twee samen spelen, letterlijk in het water valt. Maar door wel te praten over wat er gebeurde, kregen we met ons drieën helder waar het echt om ging. Mark was het niet eens met datgene waarvan hij beschuldigd werd. Hem werd onrecht aangedaan. Als hij was weggelopen, hadden we het kleine verschil tussen ‘duwen’ en ‘in de plas duwen’ misschien niet gevonden. Nu was er ruimte om het gezamenlijk op te lossen. En dit werd, zonder verder overleg, door Anke op een subtiele wijze opgelost.

Soms is er alleen een klein duwtje nodig.

Martin Dogger werkt als bouwcoördinator en groepsleerkracht op OBS De Schatkamer in Zwolle en blogt regelmatig over zijn eigen praktijk op Over Onderwijs.