Over (straat)jongeren: 'Geef ze een tweede, derde een vierde kans. Laat ze niet vallen.'

30 januari 2017

'In mijn eigen Bilthovense bubbel ontvang ik scholen uit het hele land. Altijd de vraag: Kunnen wij dit ook met onze kinderen? Steeds had ik de overtuiging dat het kan, uitgaan van het vertrouwen.' In Rotterdam zag schoolleider Jeroen Goes dat dat klopte. Hij bezocht met de Coalitie van hetkind Stichting De Nieuwe Kans en Vakcollege De Hef. Twee plekken voor jongeren en jongvolwassenen in Rotterdam waar de medewerkers niet-veroordelende vragen stellen, vertrouwen geven en beschikbaar zijn. Beschikbaar zijn voor alle kinderen, beschikbaar zijn voor de straatjongeren, om hen een tweede kans te bieden, en een derde, een vierde. Juist zij. 

'Houd ze binnen' zo schreef ik een paar jaar geleden.
'Geef ze een tweede, derde een vierde kans, laat ze niet vallen'

Op een weinig inspirerend bedrijventerrein aan de zuidkant van de Maas stapte ik met onderwijscollega's van de Coalitie van hetkind dit grote pand binnen. Rotterdam Zuid, de plek in Rotterdam waar mijn zoon geen kamer wilde hebben. 'Beter van niet pa, ik ga boven de Maas zitten'.

Soms is het het beste om nietsvermoedend een andere wereld in te stappen. En zo volgde ik de groep mensen, schudde een hand en stapten we de theaterzaal binnen.
Stoelen kris kras door elkaar, geen voorstellen; ga maar zitten, neem deel aan dit spel.

Een paar minuten later schudde ik de handen van de tien aanwezige jonge mannen, in de vorm van een theaterspel. We begroetten elkaar alsof we elkaar jaren niet hadden gezien en een volgend moment met grote argwaan naar elkaar. In de theatersport oefening kwamen de echte talenten van de aanwezige mannen naar voren. Humor, rauw, grof, straattaal, maar in theatervorm. Improviserend, geen nee zeggen, maar met steeds een ja de spanning opbouwende. Ik voelde mij, "geslaagd" (naar maatschappelijke maatstaven), blousje aan, zittend aan de kant, klein worden ten opzichte van deze mannen.

Het zijn de jongvolwassenen van 'De Nieuwe Kans' (organisatie voor dagbehandeling van jongeren vanaf 18 jaar). Jongeren van de straat die, soms op eigen initiatief en vaker gedwongen door het jeugdloket, deelnemen aan dit project. Als nieuwe en misschien wel laatste kans om van de straat te komen.

We stonden hier voor even als een groep samen en tegelijkertijd heb ik nimmer zo ver van de wereld van mijn spelgenoot gestaan. Het Rotterdamse straatleven, zoals tenminste 7.000 jongeren tussen 18 en 26 jaar dit dagelijks leven. Deze stichting bereikt 250 jongeren per jaar en biedt ze nieuwe mogelijkheden. Een uitzicht op een opleiding, een baan, een stageplek. En ondersteuning bij hun leven. Als ze zich aan de regels houden.

'Van waaruit verbind je ze?', zo stelden wij de vraag aan hun docenten. 'Verbinden doen we door uit te gaan van hun kansen, in wie ze zijn, in wat ze kunnen. En dat is, voor deze jonge mannen met een karrevracht aan bagage, een nieuwe ervaring. Ja, het lukt ons, en ja, het lukt ons vaak niet.'

'Houd ze binnen' zo schreef ik een paar jaar geleden.
'Geef ze een tweede, derde een vierde kans, laat ze niet vallen'

Terwijl ik nog ruim onder de indruk was van mijn kennismaking met deze wereld onder de Maas, in Rotterdam Zuid, werd ik alweer op een andere plek in Rotterdam Zuid ontvangen. Rotterdams Vakcollege de Hef. De school met 55 nationaliteiten, zoals op straat al zichtbaar was.

Toen dit gebouw 3 jaar geleden werd geopend hebben de leerlingen zich afgevraagd: 'Is dit allemaal voor ons?' Zo niet-gewend zijn zij aan de omgeving die ieder kind in Nederland verdient. Een prachtig, open, schoon, modern gebouw.

De leerlingen hebben meegewerkt om de straatcultuur uit de school te verdrijven. Om trots te kunnen zijn op hun school, om kansen te bieden, een veilige plek te hebben met elkaar.
Trots, want ze zitten op een vakschool, inhoudelijk gelijk aan het vmbo, maar 'we willen niet op het vmbo zitten, daar vinden mensen veel van'. En zo werd het een vakschool, Rotterdams en 'De Hef', een icoon in de stad.

In de vele verhalen van de directeur die deze transitie van probleemschool naar deze school heeft ingezet vroeg ik haar wat voor haar nu de basis is geweest in het werken met deze kinderen.

Eerder deze week heb ik namelijk die vraag ook gesteld aan andere directeuren en leerkrachten op scholen die veel te maken hebben met grote pedagogische vraagstukken ('vijf van mijn leerlingen ben ik kwijt geraakt, allen zijn uit huis geplaatst', zo vertelde een van hen).

De directeur van De Hef wond er geen doekjes om: de pedagogiek is de basis voor al ons leren. Via die weg, de juiste niet-veroordelende vragen te stellen en alle kinderen het vertrouwen te geven zijn we zo ver gekomen als dat we nu zijn. Kinderen gaan graag naar school, docenten hervonden hun trots en ouders komen weer naar school terug (en gisteren kwam de Minister luisteren naar ons verhaal).

'Houd ze binnen' zo schreef ik een paar jaar geleden.
'Geef ze een tweede, derde een vierde kans, laat ze niet vallen'

In mijn eigen Bilthovense bubbel ontvang ik vele, vele scholen uit het hele land. En steeds weer ontving ik de vraag: kunnen wij dit ook met onze kinderen, onze doelgroep?
Steeds had ik de overtuiging dat het kan, uitgaan van het vertrouwen, de pedagogiek als basis. Maar steeds weer wist ik niet of die overtuiging juist was, bewezen kon worden.

Vandaag was ik in Rotterdam Zuid en zag ik waar een stevige basis werd gelegd om te voorkomen dat deze kinderen een 'Nieuwe Kans' nodig hadden om van de straat te geraken.

De basis is de pedagogiek en zoals later werd gezegd: het gaat niet om de verbinding maar het gaat om 'de beschikbaarheid'; onze beschikbaarheid.

Beschikbaar zijn voor alle kinderen, beschikbaar zijn voor de straatjongeren, om hen een tweede kans te bieden, en een derde, een vierde. Juist zij.

Stichting 'De Nieuwe Kans' bestaat vanuit gemeentelijke subsidies en zo zijn zij afhankelijk van de politieke wind.  Ik kan alleen maar hopen dat die wind voor deze stichting nog heel lang de goede kant uitwaait.
Dat verdienen al die mooie mensen die zich hier en elders inzetten voor hen voor wie het leven niet als vanzelfsprekend over een geplaveid pad zal gaan verlopen.

Houd ze binnen en wees beschikbaar.