Over denken en doen: 'Bij het goede antwoord houdt stereotype denken over onderwijs op'

24 mei 2015

Leerlingen hebben leraren niet zo nodig om telkens hun vorderingen te meten. Goed onderwijs probeert procesafstemming te bewerkstelligen en dat is waar leerlingen leraren voor nodig hebben. Luc Stevens spreekt hierover in een eerdere publicatie 'Over denken en doen'. Machiel Karels van www.wij-leren.nl bewerkte zijn werk in een artikelenserie. 'Bij het goede antwoord houdt stereotype denken over onderwijs op'.

Ontwikkeling is eerst een proces

Over ontwikkeling gesproken: als er iemand is die hier weet van heeft, dan is het wel de leraar. Maar praat zij over ontwikkeling van leerlingen, dan blijkt zij slechts een zeer beperkt deel van haar waarnemingen en ervaringen te gebruiken.

Ontwikkelingstempo

In de school wordt ontwikkeling namelijk slechts verstaan als ontwikkelingstempo. Leerlingen zijn 'vóór' en al heel zelfstandig of ze zijn 'niet opvallend', voldoen eenvoudig aan de verwachtingen of ze zijn 'achter', nog speels bijvoorbeeld en vragen veel aandacht.

Ontwikkeling wordt in school beoordeeld op basis van vergelijking van prestaties van leerlingen. Deze zienswijze, versterkt door het vele meten in onze scholen, belemmert het zicht op de eigenlijke betekenis van ontwikkeling en houdt de leraar in feite af van een goed begrip voor haar werk.

Ontwikkeling als proces

Voor het onderwijswerk van de leraar is ontwikkeling als product, als resultaat, namelijk minder belangrijk dan ontwikkeling als proces, de vraag hoe een leerling zich ontwikkelt of de dingen leert. Hoe beter je hiervan op de hoogte bent, hoe gemakkelijker het is je aanpak op een leerling af te stemmen.

Procesafstemming

Goed onderwijs probeert deze procesafstemming te bewerkstelligen en leerlingen hebben daar leraren voor nodig. Leerlingen hebben leraren niet zo nodig om telkens hun vorderingen te meten. Ze hebben het vertrouwen van leraren nodig dat het lukken zal, hun geduld, hun goede vragen naar de problemen die je als leerling met je werk kunt hebben, hun goede reactie op het goede moment, zodat je weer verder kunt.

Het goede antwoord

Het beste voorbeeld van het stereotype denken in producten of prestaties en hoe weinig dit oplevert voor onderwijs is het vragen aan de klas van 'het goede antwoord'. Als dit eenmaal gegeven is houdt het onderwijs op. Er valt niets aan toe te voegen.

Fragment uit: Over denken en doen! (1998) . Lees het volledige artikel via deze link: Ontwikkeling van kinderen

Deze publicatie is de vrucht van samenwerking  en discussie in de Utrechtse onderzoeksgroep ‘leraar-leerling interactie’, waarvan deel uitmaakten: Dr. Wim van Werkhoven, Dr. Auktje Jager, Dr. Jos Castelijns en Prof. Luc Stevens.