Ouders en leraren: 'Wanneer gaat de bereidheid om echt naar elkaar te luisteren, verloren?'

7 augustus 2015

Op een school heeft een 8-jarig jongetje in opdracht van zijn ouders stiekem met zijn mobiele telefoon opnamen gemaakt van de les. Dit moest als bewijs dienen, dat de juf van groep 4 er een chaos van maakte. Marja Klaver - die zich inzet voor ouderbetrokkenheid - las het bericht, zette de feiten op een rij en noteerde de vragen die het artikel opriep. 'Ook al gaan ouders uit goede bedoelingen achter hun kind staan, een gespannen relatie met school komt datzelfde kind niet ten goede.'


Wanneer ouders hun zoon vragen om stiekem in de klas opnamen te maken van de juf, dan is er iets goed mis. Op alle fronten, maar de leerling is vooral de dupe. Want uit onderzoek blijkt dat kinderen zich het sterkst ontwikkelen wanneer de leraar en de ouders samenwerken. Wanneer beiden zich positief over elkaar uitlaten, kan de leerling loyaal zijn met zijn ouders (die wonen in zijn hart) en met de juf (zij woont bij wijze van spreken in zijn hoofd). Wanneer ouders daarentegen hun kind stiekem de juf laten filmen, is er sprake van een vertrouwensbreuk in de driehoek. Dan blijft alleen de relatie ouder-kind overeind.

Drie perspectieven

Nieuwsgierig heb ik het artikel gelezen om de dynamiek in de driehoek leerling-ouder-leraar te begrijpen. Ik heb de feiten, zoals ik die uit het artikel kon destilleren, op een rijtje gezet en de vragen die dat bij me opriep, verwoord.

Kind
De jongen kan slecht tegen herrie en klaagt daarover tegen zijn ouders. Hij heeft, vanuit het perspectief van de leraar, zo lees ik in de krant, een gebruiksaanwijzing en vraagt veel aandacht.
•    Staat zijn behoefte aan rust in de gebruiksaanwijzing van de leerling?
•    Hoe komt de juf er aan tegemoet?
•    Heeft de leerling er ooit met de juf over gesproken?

Ouder
De ouders hadden het vermoeden dat de juf slecht orde kon bewaren in de klas. Ze hebben daarover geregeld geklaagd bij de directeur. Zij willen voor hun zoon opkomen.
•    Voelen ouders zich door de directeur gehoord?
•    Hebben ouders met de juf gesproken?
•    Hoe groot is de bereidheid om echt naar elkaar te luisteren?

Leraar
De klacht is uiteindelijk met de juf besproken. Daarna is het beter gegaan, zo melden de ouders. Kort daarna is zij geschorst. 'Er speelde meer,' zegt de directeur in de krant. De leraar zelf komt niet aan het woord; zij heeft zwijgplicht.
•    Wist de juf dat de leerling last had van het lawaai en dat de ouders een klacht hadden?
•    Welke mogelijkheden had zij om de leerling in rust te laten werken?
•    Kun je, omdat het beter ging, concluderen dat de leraar de competentie had om orde te houden?

Van curatief naar proactief

Wat kun je doen, juist om zo’n escalatie te voorkomen? Met elkaar het gesprek aangaan. De juf met de leerling over zijn onderwijsbehoeften. De directeur met de juf over de eerste klacht van de ouders. De ouders om bij de juf voor hun zoon op te komen. En dan was het de taak van juf en directeur geweest om goed te luisteren naar de ouders en open en eerlijk aan te geven waarin de school hen wel en waarin de school hen niet tegemoet kan komen.

Want als het escaleert, kun je je afvragen wanneer de bereidheid om echt naar elkaar te luisteren, verloren is gegaan?

De kantelende driehoek

Het lijkt alsof er door de leraar niet voldoende in de samenwerking tussen ouders en leraar is geïnvesteerd. De leraar had ouders kunnen vertellen dat ze graag wil samenwerken in het belang van de ontwikkeling van hun kind. En wat ze daarin wel en niet kan bieden. Wanneer er geen samenwerking is tussen ouders en leraren, is het gevaar van het kantelen van de driehoek levensgroot aanwezig. Want ouders gaan in dat geval achter kun kinderen staan en samen komen ze tegenover de school te staan.

Ook al doen ouders dat uit goede bedoelingen en in het belang van hun kind, een gespannen relatie met school komt hun kind niet ten goede. Leraren zien dat kinderen zich terugtrekken of oppositioneel gedrag gaan vertonen.

Ik leer hier weer uit hoe belangrijk het is dat de school proactief de samenwerking met ouders zoekt en ouders vertelt dát en hoe ze willen samenwerken. Welke les trek jij uit deze casus?

Marja Klaver is psycholoog/andragoog en schreef een boek over het realiseren van succesvolle ouderbetrokkenheid, op basis van het trainen van 85 scholen op het gebied van excellente communicatie en uitgebreid literatuuronderzoek.