Ouders en kwetsbaarheid in opvoeden: ‘Als je me echt zou kennen, zou je weten dat….’

10 april 2016

In oktober 2014 vond in Utrecht een speciale avond plaats voor ouders, met Rich en Yvonne Dutra St John, de grondleggers van Challenge Day, als bijzondere gasten. Hiermee ging voor Natasja de Kroon – in lijn met drie andere Geluksvogels - een grote wens in vervulling. Een wens om ouders bij elkaar te brengen. Om ouders de kans te geven om steun te zoeken en te vinden bij elkaar. Een korte impressie van haar hand. ‘Als het niet gaat zoals je wilt dat het gaat, is het tijd om het anders te gaan doen. Maar hoe doe je dat?’

Donderdag 16 oktober 2014. hotel Mitland Utrecht.

Om 17.45 druppelen meer dan honderd ouders en opvoeders de zaal binnen. Op de achtergrond draait muziek. Oude bekenden vallen elkaar om de hals. De laatste broodjes worden weggewerkt. Om 18.00 heten we iedereen welkom. En vertellen we over onze droom. De droom dat elke kind een gelukkige (school)tijd heeft. Als Geluksvogels zetten we ons dagelijks in om hier een bijdrage aan te leveren. Op de scholen en kinderdagverblijven waar we komen, merken we dat de kinderen heel snel kunnen schakelen. Binnen een paar weken leren ze om op een andere manier te communiceren, om elkaar te steunen, om samen te werken…

We merken echter ook dat onze werkwijze bij sommige ouders weerstand oproept. Dat ouders schrikken van emoties die los komen als kinderen open zijn over hun gevoelens. Zo liet een ouder ons weten dat haar kind helemaal niet gelukkig was. De reden? Voor het eerst in jaren liet hij zijn tranen zien...

Onze ervaring op scholen heeft ons doen besluiten dat wij (ook) iets voor ouders willen bieden. Dat wij de ouders van de kinderen waarmee we werken nog meer willen meenemen in de werkwijze van de Gelukkige Groep. Om ons werk samen met ouders tot een succes te maken.

Naast deze professionele motivatie zijn wij als Geluksvogels zelf ook ouder. En ervaren wij dagelijks momenten van geluk, trots, blijdschap maar ook van twijfel, verdriet, angst, boosheid en onzekerheid. Wij zijn ervan overtuigd dat ouders elkaar kunnen helpen als ze elkaar de ruimte geven om deze gevoelens te delen. Uit ervaring weten we dat het delen van onze gevoelens bijdraagt aan ons geluk. En een gelukkige ouder is een belangrijk model voor een gelukkig kind.

Iets na zessen nemen Rich en Yvonne het stokje van ons over. Yvonne vertelt dat haar ouders meer rijlessen hebben gehad dan lessen over opvoeding en pedagogiek. Ze stelt dat ouders en opvoeders het belangrijkste werk doen wat er is. Complex werk, waar we vaak nauwelijks op zijn voorbereid. Vaak beperkt onze kennis over opvoeding zich tot wat we gezien hebben van onze ouders. Ongemerkt hebben we veel meer van onze ouders geleerd dan we denken. Vaak reageren we op dezelfde manier als onze ouders reageerden. Ook als we van tevoren dachten dat we het heel anders zouden gaan doen. Ineens horen we onze ouders terug in onze woorden. Of zien we onszelf doen wat onze ouders deden. En dat is niet erg. Mits het is zoals je het graag wilt. Als het bijdraagt aan hoe je je kinderen wilt opvoeden. En als het er voor zorgt dat je kinderen zich veilig, geliefd en “celebrated” voelen.

Als het niet gaat zoals je wilt dat het gaat,
is het tijd om het anders te gaan doen.
Maar hoe doe je dat?

Als onze auto het niet doet, gaan we naar de garage. En als de gootsteen verstopt is, bellen we de loodgieter. Met een gebroken arm gaan we naar het ziekenhuis. Dat vinden we heel normaal. We roepen hulp in van mensen die er voor geleerd hebben. Gek genoeg gaat dit bij het ouderschap vaak niet op.

Als onze opvoeding niet gaat zoals we dat willen, proberen we dat binnen de vier muren van ons huis op te lossen. En vaak schamen we ons voor ons “falen”. Schuldgevoel en onzekerheid gaan voor veel ouders hand in hand met het ouderschap. Buitenshuis doen we ons best om uit te stralen dat we alles onder controle hebben. En sluiten we ons iets te vaak aan bij de perfecte ouderparade. Niet praten over onze zorgen, angsten, twijfels en trots verwijdert ons van andere ouders en maakt ons nog onzekerder. Erger nog, als we niet open zijn over onze emoties dreigen we ook verwijderd te raken van onze kinderen. Terwijl juist het delen van onze emoties ons helpt om het verschil te maken in de wereld van onze kinderen.

Stap voor stap wijden Rich en Yvonne ons in, in de uitgangspunten van de “Be the Change Movement”. Zij laten zien hoe wij onszelf verstoppen onder ons image. De buitenwereld krijgt vaak niet meer te zien dan het topje van de ijsberg, terwijl onze gedachten en gevoelens onder de waterlijn blijven. Spelenderwijs leren we onszelf en elkaar beter kennen. En komen we erachter dat we meer gemeen hebben dan dat we verschillen.

Door het spelelement is de sfeer deze avond ontspannen. En ontstaat er ruimte om meer van jezelf te laten zien. Na een paar uur komen we bij elkaar in onze family group. Hier delen we onze waarheid. Een voor een krijgen we twee minuten om ons verhaal te vertellen, beginnend met de zin: ‘Als je me echt zou kennen, zou je weten dat….’

Het is heerlijk om je verhaal te kunnen vertellen, zonder de angst dat er een oordeel is. In de wetenschap dat de anderen écht luisteren. Niet om te reageren, maar om je beter te begrijpen. Het vertellen van je eigen verhaal helpt je om je emotionele ballon te legen. Deze ballon vullen we met gevoelens die we niet kunnen uiten. Als ouder kun je bijvoorbeeld gefrustreerd raken, omdat je kinderen jouw liefde als vanzelfsprekend beschouwen. Er zijn maar weinig kinderen die hun ouders bedanken voor alle moeite die ze zich getroosten. Het gevoel van niet gezien en gewaardeerd worden, kan worden versterkt door oude gevoelens die je als kind ervaren hebt. De kans is groot dat je je frustratie gaat afreageren op je kinderen. Eigenlijk betekent dit dat je ballon begint te lekken. Door regelmatig je verhaal te delen met andere ouders voorkom je dit.

De verhalen van de anderen zijn een spiegel en helpen om je eigen werkelijkheid te begrijpen.

Soms zie je het zelf even niet. Je loopt vast, maar je kunt er niet de vinger op leggen wat er misgaat. Een voorbeeld:

“Al maanden worstel ik met mijn dochter van 9. Bijna alles wat ik doe vind ze “stom”. Ik merk dat ik gefrustreerd raak. Ze wil geen knuffel, ze luistert niet, laat alles slingeren, is om de haverklap boos… Een andere ouder vertelt mij over haar dochter. En over haar jaloezie op haar broertje. En ineens valt bij mij het kwartje. En snap ik waar het bij mijn dochter schort. Dankzij het verhaal van de andere ouder kan ik het vanaf morgen anders doen!”

Gedurende de avond komen we steeds terug op de formule voor verandering. Deze formule bestaat uit drie stappen:

1. Notice

Als je merkt dat het niet gaat zoals je het zou willen heb je de eerste stap al gezet. Let op: don’t beat yourself up, oftewel: wordt niet boos op jezelf!

2. Choose

De tweede stap is de keuze. Wil je dat het blijft zoals het is door te blijven doen wat je altijd deed of wil je het anders doen? In elke situatie heb jij de keus. En op elke dag kun jij beslissen dat het vanaf vandaag anders gaat.

3. Choose

De derde en moeilijkste stap is om het ook daadwerkelijk anders te gaan doen. Bijvoorbeeld om jezelf terug te trekken als je op het punt staat om te gaan schreeuwen. Door de wekker een kwartiertje eerder te zetten, zodat je rustig en liefdevol aan de dag kan beginnen. Al deze “acts of change” kunnen jou helpen om het verschil te maken in het leven van je kind. En tot slot:

4. Celebrate!

Vergeet niet om stil te staan bij wat er goed gaat! Vier successen. Sta stil bij dingen waar je dankbaar voor bent.

Om 22.00 sluiten we de avond af. Maar de lessen van Rich & Yvonne en al die anderen blijven rond zingen in mijn hoofd.

En dan is het zondagavond, bijna half 9. Tot mijn verbazing zit mijn dochter nog voor de tv op haar kamer. Ik wijs haar erop dat het bijna bedtijd is. Ze wordt boos. En wil dat ik wegga. Ik ga. Maar eenmaal beneden besluit ik dat ik het weekend niet zo wil afsluiten. Ik ga weer naar boven en bied haar aan om nog even samen een boekje te lezen. Een half uur later zit ik weer beneden. En vier ik dat het vanaf vandaag anders gaat!

Hoe verder? Veel ouders hebben aangegeven dat ze behoefte hebben aan een training voor ouders. Voor iedereen die er deze avond niet bij kon zijn, zal er in ieder geval in maart of juni nog een avond gepland worden.

Meer weten over onze activiteiten voor ouders? Blijf ons volgen!

Natasja de Kroon maakt deel uit van Geluksvogels, dat zij is gestart met Charlotte Visch, Ingrid Nagtzaam en Merlijn Wentzel. Geluksvogels vinden dat alle kinderen in Nederland recht hebben op een fijne schooltijd in een gelukkige en pestvrije groep.  Zij helpen kinderen, leerkrachten, teams, directeuren, pedagogisch medewerkers en iedereen die met groepen kinderen werkt op weg.