'Ouders die verhaal halen, geven toe aan een biologische impuls'

11 mei 2015

'Agressief gedrag is ook opkomen voor jezelf of het verdedigen van degenen die je lief zijn.' Dat en meer las Esther Meijer-Franken over agressie binnen de communicatie. Het gaf haar inzichten en nieuwe handvatten voor het omgaan met ouders: 'Ja, het is mij nu wel duidelijk dat agressief gedrag biologisch geprogrammeerd is en in ieder van ons zit. Ook in de ouders. Met dit gegeven voel ik me gesterkt, als ouders verhaal komen halen over hun kind. Als zij zich agressief gedragen naar mij.'

In de wereld waarin wij leven komen verschillende vormen van agressie voor. Voor mijn keuze-thema binnen de Master Special Educational Needs: ‘Agressie als facet binnen de communicatie’, ging ik naar de bibliotheek om daar boeken over dit thema te lenen. Ik nam naast de geadviseerde literatuur ook een leuk klein boekje mee met de titel: Knaplastig: lesgeven aan pubers. Als aankomend gedragsspecialiste in het voortgezet onderwijs en moeder van pubers sprak mij deze titel aan.

Eenmaal thuis is het  boekje niet meer aangeraakt, want eerst maar de “verplichte” kost doornemen.

Normale ontwikkeling

Langzaam kwam ik er achter dat agressief gedrag aanwezig is om je te ontwikkelen. Het is een vorm van uiting, dat jij er ook bent en dat jij ook een mening hebt, die je wilt laten horen. En deze uiting heeft zeker niet altijd met een stoornis te maken. Iedereen vertoont dit gedrag. Iedereen die de wereld wil veranderen, kijkt tot hoe ver hij kan gaan. Wat gebeurt er als ik de regels overtreed?

Stop! Ho! Tot hier en niet verder! Agressief gedrag is ook opkomen voor jezelf of het verdedigen van degenen die je lief zijn. Een uiting van betrokkenheid. In dat daglicht is het niet verwonderlijk dat leerlingen, maar ook ouders, agressief gedrag tegenover leraren vertonen.

Dat is knap lastig, ouders die verhaal halen.

De ouders waar ik in het reguliere voortgezet onderwijs mee te maken heb kunnen dus allemaal agressief gedrag vertonen. Reactief of proactief, agressie kan op allerlei manieren tot uiting komen.

Biologie en agressie

En toen ging ik Knaplastig: lesgeven aan pubers lezen en was gebiologeerd… Wat bleek? Wij verschillen niet zoveel van dieren. Vergeleken met chimpansees vertonen wij hetzelfde gedrag. Het blijkt dat de jonge chimpansees alle volwassenen bekogelen, behalve hun eigen moeder en familie. En laten die chimpansees nou hun alfamannetje uitdagen om te kijken hoe ver ze kunnen gaan. Lijkt dat niet op gedrag van leerlingen naar ons toe? Ik werd hier helemaal vrolijk van, zoveel herkenning.

Ja, het is mij nu wel duidelijk dat agressief gedrag biologisch geprogrammeerd is en in ieder van ons zit. Ook in de ouders.

Met dit gegeven voel ik me gesterkt, als ouders verhaal komen halen over hun kind. Als zij zich agressief gedragen naar mij. Ik hoef niet bang te zijn, ik hoef alleen maar rustig te blijven en begrip te tonen naar de ouder. Want wij willen hetzelfde voor de leerling: een vooruitgang in zijn ontwikkeling.

Door de wetenschap dat agressieve gedrag geprogrammeerd zit in ons systeem zijn de handvatten, voor de docent naar de ouder, makkelijker toe te passen.

Deze basishandvatten zijn acceptatie en een uitnodigende, stimulerende en ondersteunende houding. Waardoor er samen een oplossing gevonden kan worden voor de bezorgdheid die geuit wordt.

Tja, een kat in het nauw maakt rare bokkesprongen …

Ik was gebiologeerd en blijf dat.

Esther Meijer-Franken is technisch onderwijs assistente voor scheikunde in het voortgezet onderwijs.

Referenties: Janssen, G. (2010). Knaplastig: Lesgeven aan pubers. Utrecht: Snor.