Opgroeien in evenwicht: 'Kinderen zijn geen miniatuur volwassenen'

10 september 2015

'De intuïtieve geest is een godsgeschenk en het rationeel verstand een trouwe dienaar. We leven in een maatschappij die de dienaar vereert en het godsgeschenk is vergeten', aldus Albert Einstein. Tineke Spruytenburg las het boek Opgroeien In Evenwicht van Carla van Wensen en werd geïnspireerd om een recensie te schrijven. Ze bewondert het holistische perspectief en besluit door te stellen dat de schrijfster er goed in geslaagd is te verwoorden wat kinderen nodig hebben, maar wil nog één ding toevoegen: 'Kinderen denken anders dan wij en kunnen heel veel van wat ze 'weten' niet omzetten in taal. Hun geest is nog niet zo analytisch ingesteld en de innerlijke wereld bestaat veel meer uit beelden en gevoelens dan uit woorden.'

Het lidmaatschap van de bibliotheek trakteerde me afgelopen zomer meer dan eens op pareltjes! Een van de eerste boeken die in het oog sprongen, was 'Opgroeien in evenwicht. Het kind fysiek en emotioneel in balans' van Carla van Wensen. Zonder aarzelen legde ik het in het mandje, want het stond al geruime tijd op mijn verlanglijstje.

In mijn werk als leerkracht en tijdens de kinder-mindfulnessactiviteiten die ik begeleid, ontmoet ik veel kinderen met opvallende manieren van denken, handelen en communiceren. Een deel van deze kinderen heeft een diagnose, een deel van hen maakte op jonge leeftijd al veel mee en het merendeel is niet onder een noemer te vangen. Ouders en leerkrachten hebben soms onvoldoende handvatten om het gedrag van hun bijzonder (eigen-)wijze, dromerige, angstige, actieve, teruggetrokken of intelligente kind te begrijpen. Laat staan dat ze weten waar het kind behoefte aan heeft en hoe je daarin kunt voorzien.

En dan komt Carla van Wensen's nieuwste boek... Carla is een van die kindertherapeuten die haarfijn aanvoelt wat er in een kind omgaat. Zij beschikt over de kennis, het inzicht en de ervaring om hen en hun ouders op een beter spoor te zetten.

Het boek beoogt ouders en andere opvoeders (pedagogisch werkers, leerkrachten etc.) inzicht te geven in hoe kinderen in elkaar zitten en hoe we hen kunnen ondersteunen wanneer ze niet lekker in hun vel zitten. Het begint met een prikkelende stelling van Albert Einstein: 'De intuïtieve geest is een godsgeschenk en het rationeel verstand een trouwe dienaar. We leven in een maatschappij die de dienaar vereert en het godsgeschenk is vergeten.' (sic! Albert leefde van 1879-1955)

Carla benadert het kind als onderdeel van een groter geheel, dus inclusief het gezin en de leefwereld waarin het opgroeit.
Ze beschrijft vanuit verschillende invalshoeken hoe een kind in de wereld staat, hoe het informatie en prikkels verwerkt, hoe het daarbij uit balans kan raken en moeilijk te begrijpen gedrag kan gaan vertonen.

'Wanneer je niet begrijpt waarom het kind zo heftig, of anders dan anders, reageert en je het gedrag gelijk corrigeert, ontneem je het kind de kans zich te uiten en ben je in principe alleen maar bezig met het bestrijden van symptomen. Zo belemmer je het kind op weg naar het vinden van zijn herstel.'

Hoofdstuk 3 gaat over wat kinderen nodig hebben om met alles wat op hen afkomt, om te gaan. Onder de wat ongelukkige noemer 'bouwstenen' beschrijft Carla fysieke, emotionele, fysiologische en genetische aspecten die een rol spelen in het leven van een mensenkind en voegt daaraan basisbehoeften zoals zuurstof, veiligheid, voeding en water toe. Ze legt helder uit hoe al deze aspecten en behoeften invloed hebben en biedt handreikingen om kinderen te geven wat zij nodig hebben. Daarna worden alle tien bouwstenen in even zoveel hoofdstukken dieper uitgewerkt, gelardeerd met voorbeelden en voorzien van handvatten voor opvoeders.

Lees de recensie verder op "Tien's zin"

Tineke Spruytenburg is pedagoog, leerkracht SO en mindfulnesstrainer by HappyTeachers.nu.