Ontwikkeling van mensen, klein en groot: ‘We hebben het in het onderwijs wel verdomd in-gewikkeld gemaakt’

16 januari 2017

Op het puntje van zijn stoel luistert onderwijsbestuurder Adrie Groot naar Harry, directeur van een van zijn scholen. In het passiegesprek vertelt deze over zijn ontwikkeling, de voorbije jaren. ‘Als broer, zoon, vriend, partner, leerkracht en directeur heb ik mijn gedrag vaak afgestemd op wat ik dacht dat anderen van mij verwachten. Elke perceptie heeft mij verder in-gewikkeld. Ik raakte langzaam maar zeker het zicht op mijzelf kwijt. En ook anderen zagen daardoor de ware Harry niet meer. Sinds enkele jaren ben ik door bewustwording, gesprekken met anderen en begeleiding bezig alle wikkels van mij af te halen. Op zoek naar mijzelf, mijn diepste waarden.’

Met zijn getuigenis raakt Harry zijn vijf gesprekspartners diep. Aan tafel zitten nog twee directeuren van Flore-scholen, twee mensen van de HRM-afdeling en ikzelf. We zijn bezig met ‘proeftuin-gesprekken’ als alternatief op de ‘geëigende’ overlegstructuren. Als bestuurder wordt van mij verwacht regelmatig doelstellingen-, functionerings- en beoordelingsgesprekken te voeren met alle 28 directeuren. Maar waarom, zo vroeg ik mij af.

In de voorbereiding op deze proeftuin gaven directeuren aan dat de ‘harde’ kant van het werk toch al optimaal geregeld was? Of het nu om de financiële situatie, de onderwijskwaliteit, ziekteverzuim of een tevredenheidsonderzoek gaat, in alle gevallen zijn de data voor schooldirecteur en bestuur, actueel en digitaal beschikbaar. Daar waar nodig en gewenst wordt adequaat gereageerd en met ondersteuning van het servicekantoor worden eventuele omissies weer rechtgetrokken. Dat kan 1-op-1, of samen met anderen in een leergemeenschap.
Als bestuurder kan ik dit allemaal volgen en waar nodig reageren of het gesprek aangaan. Wat is dan de zin van het jaarlijkse toneelstukje waarin een bestuurder alle ‘harde’ informatie nog eens afloopt en benoemd of beoordeelt wat hij ervan vindt? Dat kan het toch niet zijn, daar zit toch geen ontwikkeling in?

Vanuit dat gegeven zijn we gekomen tot zogeheten ‘passie-gesprekken’.  Vooralsnog hebben we nog geen beter woord gevonden. Enkele directeuren, die elkaar vertrouwen en die betekenisvol voor elkaar kunnen zijn, gaan samen in gesprek. Dat doen zij ieder vanuit een presentatie over hun passie, hun competenties en de behoefte van de organisatie. Uitgangspunt is dat - gericht op een toekomstperspectief - in beeld wordt gebracht of er evenwicht zit in deze elementen (de Sweetspot) of wat nodig is om daar te komen.
Als bestuurder woon ik deze passiegesprekken bij en kan vragen stellen als ik daar behoefte aan heb. Afgesproken is om dit in een proeftuin een aantal keren te ervaren. De gesprekken zijn bijzonder en uniek vooral doordat het gesprek over mensen gaat. Hun drijfveren en diepere waarden. Voortbordurend op de woorden van Harry komen tot de overweging: ‘Ont-wikkel de directeur en vindt de mens.’  En: ‘Ontwikkel de leerling en vindt het kind.’

We constateren dat we het in het onderwijs wel verdomd in-gewikkeld hebben gemaakt. Door alle methoden, toetsen, indiceringen en adviezen zien we het kind niet meer. Het wordt tijd dat we die wikkels er weer afhalen. Op zoek naar het kind (lees het boek van Joop Berding: ‘Ik ben ook een mens’) in de overtuiging dat leren en ontwikkelen pas kan beginnen als we elkaar kennen, zien en respecteren.

Ik wens iedereen in 2017 veel ont-wikkeling toe.

Adrie Groot is voorzitter van het College van bestuur van stichting Flore.