Omgaan met Angie: ‘Angie sprak bijna nooit en al helemaal niet in zinnen!’

10 oktober 2016

Op de zmlk-school waar Tineke Spruytenburg ooit werkte, had ze haar handen vol aan Angie, een prachtig meisje van zeven dat lastig gedrag vertoonde. Ze beet, ze trok in haren en raakte geregeld in paniek. Een hele uitdaging voor Tineke dus, want er was ook nog een klas vol kinderen die last had van het gedrag van Angie. Op een dag diende zich echter een onverwachte oplossing aan. Lees verder in het verhaal van Tineke!

Vandaag was ik te gast op een school voor zeer moeilijk lerende kinderen. Een cluster 3-school ook wel, waar kinderen met verstandelijke beperkingen heen gaan. Het bezoek bracht herinneringen in me boven aan lang geleden, toen ik als klasse-assistente op zo'n school werkte, en aan de bijzondere kinderen die ik toen ontmoette.

Eén ervan was Angie, een slank meisje van zeven jaar met lang blond haar en een uitzonderlijk mooi gezichtje. Angie was geen doorsneeleerling, om het eufemistisch uit te drukken. Ze sprak bijna nooit, raakte meerdere keren per dag in paniek, waarop ze reageerde met hard gegil, in haar eigen arm bijten en soms ook met andere kinderen aan het haar trekken. In mijn herinnering lukte het zelden of nooit om haar een opdrachtje te doen afmaken zonder dat er zo'n moment van boosheid, angst of paniek volgde.

Bij binnenkomst 's ochtends liep ze vaak af op de ladenkastjes met het ontwikkelingsmateriaal voor de fijne motoriek en kiepte in een mum van tijd vijf of zes lades om. Zelf moest ze daar altijd hardop om lachen en ze slaagde er, zonder taal, in om een klasgenootje in dat spel te betrekken. Dat jongetje hield het echter niet erg lang vol, omdat hij te angstig was voor de gevolgen: een boze juf en het sorteren van die frutsels. Hij koos eieren voor zijn geld, maar zij kon zich niet bedwingen.

De kring leek voor Angie het meest uitdagend. Ik herinner me een dag waarop ik alleen was met de groep en wilde voorlezen. Angie zat naast mij en ik hield mijn rechter elleboog als een soort schild half voor haar, mijn rechterbeen lag losjes over haar linkerknie. Alles in een poging te voorkomen dat ze zou opspringen en een kind aan zou vliegen. Vergeefse moeite, want ze was sneller dan het licht, sprong tijdens het voorlezen meerdere keren van haar stoel op, beet in haar arm en probeerde de haren van een ander te pakken. Het lukt soms om dat laatste te voorkomen. De behandelend arts van dit prachtige maar gecompliceerde meisje gaf ons strikte orders: ongewenst gedrag negeren en gewenst gedrag bekrachtigen. Wij deden erg ons best, want we waren bereid door het vuur te gaan als dat nodig was om Angie te begrijpen en haar iets te leren.

Ze was misschien anderhalf jaar op school toen ze mij op een dag een onvergetelijke ervaring bracht. Omdat Angie zoveel moeite had om te gaan met de drukte van de binnenkomst van de andere kinderen, zette ik haar op een dag naast me op de kast, legde een arm om haar heen en zei: "Zo kun je zien wat de kinderen doen in de kring." Ze fladderde wat met haar slanke armpjes, keek me aan en zei: "Tineke, allemaal kinderen stttttil."

Mijn hart sloeg een paar keer over. Angie sprak bijna nooit en al helemaal niet in zinnen!
Ook de kinderen in de kring waren stil en keken haar verbaasd aan.
Vanaf dat moment begon ze haar dag op school vanaf haar verheven plaats op de speelgoedkast en steunden de anderen haar met rustiger gedrag in de kring.

Tineke Spruytenburg werkt als lerares in het Speciaal Onderwijs, cluster 4 en begeleidt gezinnen, kinderen, jongeren en leerkrachten op het terrein van mindfulness. Meer van Tineke kun je lezen op haar eigen blog, Tien’s zin!