Natasja luistert: 'De leraar is het beste pestprogramma'

14 september 2014

Als founding father van het NIVOZ en initiatiefnemer van de serie van zeven inspirerende Onderwijsavonden in Driebergen, nam Luc Stevens gisteren na drie jaar weer zelf het podium. Het momentum was daar om (nieuwe) accenten te leggen, passende taal en vocabulaire te gebruiken ten einde uitzicht te vinden. Voor Natasja de Kroon – een van de 300 mensen in het volle Maitland, was het betoog van Stevens vooral een ‘morele’ wake-up call. ‘Onze onderwijsprogramma’s en methodes fixeren de werkelijkheid. Daarmee zoeken we onze zekerheden buiten onszelf, daar waar ze in onszelf te vinden zijn.’

“De realiteit is vloeibaar. Het is onze taak de betekenis ervan te verstaan”.

In een vlammend betoog laat Stevens zien dat onze werkelijkheid voortdurend verandert. Het leven bestaat uit onzekerheden. Onzekerheid is de enige zekerheid die wij hebben. Ondertussen doen wij niets anders dan zo veel mogelijk zekerheden scheppen in ons leven. Er komen steeds meer regels. Voor de zekerheid. En steeds meer voorschriften. Voor de zekerheid. En toezicht, toetsen etcetera. Voor de zekerheid.

“De leraar is het beste pestprogramma”

Onze programma’s en methodes mogen niet meer zijn dan een hulpmiddel. En we moeten ons realiseren dat onze toetsen slechts schijnzekerheid bieden. Dat hetzelfde kind het op een ander moment onder andere omstandigheden het anders zou doen. Daarom zou niet het puntenboekje, maar het kind het onderwerp van het tien-minutengesprek moeten zijn.

Een prachtig voorbeeld van schijnzekerheden die wij creëren is de discussie rondom de erkende pestprogramma’s. Pesten stopt niet met een programma. Pesten stopt als de leerkracht stelling neemt. Als hij zich verbindt met zijn klas en het gesprek aangaat. En de verantwoordelijkheid neemt voor wat er hier en nu met zijn klas gebeurt en de kinderen hierop aanspreekt.

Onze werkelijkheid, het onderwijs, dreigt de werkelijkheid van anderen te worden. Van de overheid, de wetenschap en de ouders. Het is aan ons om dit te keren. En er voor te zorgen dat het de werkelijkheid wordt van ons en onze kinderen. Het dagelijks leven stelt ons voortdurend voor dilemma’s die we zelf moeten oplossen. Om dit te kunnen moeten we de zekerheid in onszelf te zoeken. Eigenaarschap aanvaarden en koersen op onze waarden.

“Het is de opdracht van de school om de voorspelling ongedaan te maken”

Door het accent op toetsen focussen veel scholen op het verhogen van de scores. Vaak stellen we onze verwachtingen bij aan de hand van toetsscores. Met als gevolg dat de kans groot is dat de kinderen die in groep 3 laag scoorden dit ook in groep 8 zullen doen. Het is echter onze taak om onze kinderen als krachtbron te erkennen. Om het potentieel in kinderen te wekken en kinderen zelf de regie te geven over hun ontwikkeling. De leerkracht staat hierbij op twee benen: verbondenheid en verantwoordelijkheid.

Stevens eindigt met een prachtige zin die verloren gaat in het applaus. En ik ben, opnieuw, geraakt. En dat is mooi. Want zoals Steven het zegt: Kennis verandert weinig. Pas als je geraakt wordt, ga je aan de gang! 

Natasja de Kroon studeerde in 1995 af als orthopedagoog. In 2005 richtte ze haar eigen kindercentrum op, de Buitenkans in Heerenveen. In haar huidige werk als Happy Coach en Geluksvogel combineert Natasja haar liefde voor kinderen met haar passie voor onderwijs. 

Alle foto's van de Onderwijsavond zijn van de hand van Bob Barten: www.bobfoto.nl

-