Dertien onderwijskrachten - schoolleiders, bestuurders en leraren - maakten een tiendaagse reis langs Essential Schools in Boston en het jaarlijkse Fall Forum van de CES in San Fransisco. Gabrielle Taus - onder meer toezichthouder op vijf middelbare scholen - is onder de indruk geraakt. Van de mensen die ze heeft ontmoet en de betekenis voor de kinderen waar ze mee werken. Haar (laatste) blog: 'Wat is dat toch aantrekkelijk als mensen voor iets goeds staan, waarachtig zijn en tegelijk bescheiden, omdat ze zich realiseren dat het altijd beter kan.'

De laatste paar uur in San Francisco. Ik kijk terug op een waardevolle week. Ik ben geraakt, ik heb geleerd en ik heb genoten van de ontmoetingen met leraren, leerlingen en schoolleiders en genoten van het reizen. Ergens heb ik nog geen zin om te gaan, omdat de Essential Schools community voelt als een warm bad. Wat een betrokken mensen, wat een passie en bezieling. Wat is dat toch aantrekkelijk als mensen voor iets goeds staan, waarachtig zijn en tegelijk bescheiden, omdat ze zich realiseren dat het altijd beter kan en ze verplicht zijn aan hun missie om kritisch te blijven en zich steeds te verbeteren.

Ik ben echt onder de indruk van de mensen die ik heb ontmoet en hun betekenis voor de kinderen waar ze mee werken. Gelukkig verschijnen deze mensen weer in mijn gedachten, want af en toe heeft de schrijnende situatie in de Amerikaanse samenleving en onderwijs de overhand in mijn overpeinzingen. De verschillen en de tegenstellingen zijn zó groot. Je kan hier het onmogelijke bezitten en je kan hier helemaal niets bezitten. Voor veel mensen gaat het echt om overleven, elke dag weer. En zijn de kansen voor kinderen om dit te doorbreken door bijvoorbeeld goed onderwijs klein.

Ik zou het zelf heel moeilijk vinden om in deze samenleving te wonen. In een samenleving waar het ieder voor zich is, men zo sterk gelooft in de kracht van de economie en men de samenleving gelijkstelt aan de economie. Daarom heb ik nog meer bewondering voor de leraren en schoolleiders van Essential Schools. Ze blijven hoopvol en doen er alles aan om een andere gemeenschap - om te beginnen via de schoolgemeenschap - te creëren. Een gemeenschap waar men er voor elkaar is, waar je gezien wordt als kind, waar je geholpen wordt met je schoolwerk, maar ook met je levensvragen en tegenslagen. Waar men in je gelooft, je uitgedaagd wordt, waar ontspanning en rust is en waar men het goed met elkaar heeft. Een diepe buiging voor al deze mensen.

De Nederlandse samenleving en het onderwijs zijn (nog?) anders dan de Amerikaanse. Toch neem ik veel mee van deze reis voor het Nederlandse onderwijs.

Ten eerste een urgentie m.b.t. het waartoe van het onderwijs.
Het is zo belangrijk dat we ons onderwijs niet alleen zien als leverancier voor de arbeidsmarkt. En niet zien als een wedstrijd. Statements als 'we moeten in de top 3 komen om onze economie te beschermen' zijn waarde(n)loos. Het uitgangspunt moet zijn het beeld van de samenleving die we voor ogen hebben - en daar is de economie een onderdeel van - en welke waarden essentieel zijn voor een duurzame, gezonde en vreedzame samenleving voor iedereen. Daar moeten we voor gaan staan.

Als tweede heb ik het belang van missiegedreven en betrokken leraren en schoolleiders gezien.
Doordat ze weten waar ze voor staan, wie ze zijn en veel investeren in de relatie met kinderen, kunnen ze echt van betekenis zijn voor de leerlingen.

Als derde heb ik veel inspiratie opgedaan ten aanzien van het inrichten van je onderwijs.
Principes - zoals 'Less is more' er een is - zorgen ervoor dat er keuzes gemaakt worden en dat men veel en verdiepend leert over het gekozen onderwerp. De kracht van het onderzoekend leren maakt dat leerlingen eigenaarschap nemen en geëngageerd zijn. Het verbinden van vakken zorgt ervoor dat de inhoud meer betekenis krijgt. Zo wordt het lezen van literatuur verbonden met geschiedenis, maatschappij vakken en eigen levensvragen. Veel scholen (ook de VO scholen) hingen vol met het werk van de leerlingen, waardoor deze leerlingen ervaren dat hun werk gewaardeerd wordt.

En zo kan ik nog wel even doorgaan. Mijn hoofd en hart zit vol met inspiratie om mee te nemen naar mijn werk bij het NIVOZ. Ik kijk ernaar uit.

Gabrielle Taus is toezichthouder op vijf middelbare scholen en verbonden aan het NIVOZ, het onderwijsinstituut in Driebergen.  De foto's zijn van Lia van Nieuwenhuijzen van de Windkracht in Rosmalen.