'Mijn zoon leert me rijden op de fiets van een nieuwe tijd'

12 juni 2012

Het zijn van die symbolische momenten in het vaderschap. Momenten dat het leven zijn onvermijdelijke natuurlijke beloop krijgt, dat je voor het eerst voorbijgestreefd wordt door je eigen zoon. Een Nederlandse klassieker is natuurlijk de fietstocht, waarbij zoonlief zich opeens het licht uit de ogen rijdt. Zoiets, maar dan nog wat intenser, overkwam Roland Schut een week geleden: 'Het gaat er niet om wat ik van sociale media vind...'

De kunst van het fietsen is in de loop van twee eeuwen nauwelijks veranderd. Wat ik weet, geef ik door en op een dag zal mijn oudste, van bijna elf, me er zeker uit rijden. Zo gaan die dingen. Maar vorige week gebeurde het al op een ander vlak dat hij het moeiteloos van me overnam. Op het gebied van internet, mobiele telefonie en sociale media. Een wereld die voor mij en mijn generatie vijftien jaar geleden fonkelnieuw en onontgonnen was en waarin de vernieuwingen nog altijd in ijltempo over elkaar heen buitelen. Het is de wereld zoals hij hem kent. Een legitieme vraag: wat betekent dat voor ons onderwijs?

Eigenlijk begint dit verhaal nog wat eerder. hetkind-redacteur Rob van der Poel stelde voor dat ik naar een bijeenkomst van het onderwijsinitiatief van Maurice de Hond zou gaan – O4NT, ‘onderwijs voor een nieuwe tijd’, een initiatief dat hij gestart is voor zijn dochter van drie, die nu al spelenderwijs leert schrijven en lezen via de iPad. Ik ging er met interesse heen, maar ben zelf waarschijnlijk een van de minst online-actieve mensen in de kring van hetkind. Ik zit op LinkedIn en verder huppel ik meestal twee jaar achter iedere digitale trend aan.

Ik werd niet eens meteen geraakt door de presentaties op die middag: anderhalf uur, vier sprekers, vier powerpoints, en dat alles in een kokend hete zaal. Was dit nou die nieuwe tijd? En toch ging het ook bij mij broeien. Er waren van die zinsnedes die me raakten, zoals: “Kinderen gaan nu naar school om te leren hoe het vroeger ging.”

Vooral Maurice de Hond zelf wist te overtuigen. Hij vertelde over de mogelijkheden van de iPad voor de allerkleinsten, hij liet zien hoe de nieuwe media de wereld aan onze voeten leggen – met kennis en inspiratie die 24 uur per dag overal beschikbaar is. Hij liet zien hoe onze kinderen, naast hun normale schoolwerk, toch al van alles leren van en over nieuwe media: thuis, van elkaar, door het te doen.

Wat me vooral bijbleef, was dat De Hond in zijn verhaal over de Steve Jobs-school sociale media nadrukkelijk als middel en niet als doel presenteerde. Hij droeg vooral een pedagogische visie uit, die raakte aan veel van de principes van hetkind: hij sprak over talentontwikkeling, over zelfregulering, over school en samenleving. En over de iPad en sociale media als bijna emanciperend hulpmiddel daarbij.

De gedachte waarmee ik naar huis ging: het gaat er niet om of je het als ouder eens of oneens bent met wat er allemaal gebeurt, het gaat erom dat je niet anders kunt dan je laten informeren over nieuwe media. Datzelfde bedoelde eLearning-expert Donald Clark ook, toen hij zijn TED-talk afsloot met de woorden: “You can ignore it, but resistance is futile”.

Het doet er niet toe wat ik van nieuwe of sociale media vind. Ik kijk naar mijn kinderen en zie dat daar hun toekomst, kennis en interesse liggen. En dus ging ik opnieuw nadenken over de wens van mijn zoon om voor zijn elfde verjaardag een Blackberry te krijgen. Mede door die bijeenkomst kwam ik tot het besef dat het er niet om gaat of ik hem wel of niet zo’n ding geef, maar om hoe hij ermee omgaat. Hoe hij en ik leren hoe het ons helpt de wereld te zien. De vraag is niet langer of, maar hoe.

En dus stond ik vorige week met mijn zoon in een winkel. Om een iPad te bestellen. En meteen maar een iPhone voor mezelf. Ik legde de verkoper uit dat ik er nog weinig van wist en geïnteresseerd was in de mogelijkheden. En voor ik het besefte, begon mijn zoon vragen te stellen: “Zit dit erop?”, “Kan dat ermee?” Een minuut later waren hij en de verkoper in een gesprek verwikkeld dat ik niet meer kon volgen. Dit ging over meer dan voorbijgefietst worden. Dit ging over een zoon die zijn vader zal moeten gaan leren te rijden op de fiets van een nieuwe tijd.

Roland Schut (5 augustus 1964 – 18 december 2020) was docent Pedagogische Tact en Pedagogisch Leiderschap bij NIVOZ tot 2017, daarna verbonden aan het Centrum voor Pedagogisch Contact (CPC).