Met kinderen praten is spannender dan met volwassenen

12 augustus 2017

Met kinderen praten is spannend. Anita Sanders ervaart het als veel spannender dan met volwassenen.' Ik bereid me er ook altijd zeer zorgvuldig op voor. Eén verkeerde zin of enige argwaan en ze haken af en besluiten het niet meer te delen met je. Vinden ze je stom.' Praten met kinderen is vooral met kleine stapjes voelen hoe je verder zou mogen, schrijft ze.  Haar blog, in haar rol als jeugdcoach: 'Praten is vooral voorwaarden honoreren van vrijheid, betrouwbaar (veiligheid) en ruimte.'

Het kind is leidend in het gesprek, ik moet kijken of ik hem/haar kan helpen zijn en de informatie er correct uit te halen. Een praktijkvoorbeeld

Moeder komt bij ons om onze onafhankelijke positie. Wij zijn los van school én van een medisch dossier. Zij vermoedt dat haar zoon (11 jaar) depressief is, alhoewel hij zelf zegt van niet. We hebben een telefonische intake, waarin zij uit dat zij zich zorgen maakt. Hij gaat naar school, maar al jaren onder 'dwang en toestanden' (huilen) en nu hij naar het VO gaat, is zij bang dat het erger zal worden. We maken een afspraak voor een eerste kennismaking.

Ze komen samen op gesprek. Ik heb een afspraak met hem, mama blijft erbij. Ná schooltijd. Hij is witjes en gespannen. Hij heeft al slecht geslapen op voorhand, maar wil wel.

Al babbelend over het weer, het loslopende konijn, de thee, welk koekje vind je lekker, komen we, via mijn tussen neus en lippen door gestelde vraag 'wie is je held’, in gesprek over waar hij warm van wordt en waarvan hij afkoelt. Zo komen we voorzichtig bij wat ik wel zou mogen vragen en wat 'nog' niet. En dat zit meer in de emotionele lading van zijn antwoord, als dat hij het er niet over zou willen hebben. De tranen prikken, zijn lichaam verstrakt en ik ben mij heel erg bewust van mijn lichaamstaal in combinatie met de vorm van vragen die ik stel. Niet te open of te groot. Knikken of nee schudden is genoeg. Hier en daar afstand en rust.

Stiften en papier helpen hem, nadat het ijs gebroken is over zijn held (Messi, over wie hij mij ve  kan vertellen, tsjoh, wat is die goed in het leiden van zijn spelers en in de kleedkamer hoe die zich gedraagt als een wedstrijd niet goed verloopt) heb ik al meer inzicht in hem en hij wat vertrouwen in mijn luistervermogen. En dan...

... dan gaan we nog niet 'praten', maar gaat hij mij eerst uitleggen wat er wanneer gebeurd is. Dus dan komen de stiften en papier op tafel. En zo langzaamaan gaan we stapje voor stapje richting het grote onderwerp. Het 'waarom' hij vastloopt. Wanneer was het moment waardoor hij hier nu aan tafel zit. Weet je nog een datum? Nee? Ja? Schrijf maar op: wie was erbij, wáár was het. Hoe zag het eruit.

En zo komen we dan eindelijk in gesprek (het 'echte praten') over 'het zien van een waarheid'. Het vasthouden aan een waarheid.
Wat ís waar? Alles is waar. Dus wie zat waar, en wat zou die als waarheid daar en dan gezien hebben? Een opstelling krijgt vorm.

Praten met kinderen is vooral willen luisteren...

... en weten te temporiseren. Oh, en ruimte hebben, dus ook als het niet lukt, de tijd hebben om uit te lopen. Wij nemen altijd de ruimte om uit te lopen. Zeker bij lastige onderwerpen is het fijn als je ruimte geeft, als tijd niet lijkt te tellen en ze zelf tenslotte zeggen: 'Nou, het is wel mooi geweest.'

Dan ben je misschien net even te ruim geweest ;-)

Anita Sanders is jeugdcoach in Santpoort. Ze geeft lezingen en heeft haar eigen website en blog.