Luc Stevens en Andy Hargreaves over de vierde weg: een mensopvatting als basis voor onderwijs
22 mei 2013
Andy Hargreaves, socioloog en hoogleraar onderwijskunde aan het Boston College in Massachussets (US) is een van de meest prominente auteurs en woordvoerders in het publieke debat over de toekomst van onderwijs. Luc Stevens ging met hem in gesprek in februari 2011, waarvan hier een weergave. Ze spraken over de ' derde en vierde weg' op het gebied van onderwijsinnovatie. 'Over een mensopvatting als basis voor onderwijs, over een oriëntatie op wat werkelijk van waarde is voor de toekomst.' U kunt Hargreaves ontmoeten op de conferentie - Waar sta je voor, als je voor de klas staat? - van de stichting Duurzaam Leren op 1 en 2 oktober in de Jaarbeurs Utrecht. Lees en kijk verder.Luc Stevens en Andy Hargreaves spreken over 'de derde en de vierde weg', innovatiewegen in het onderwijs en waartoe die leiden. De derde weg beloofde de leraar meer vrijheid en meer verantwoordelijkheid, maar ook meer aandacht voor onderwijsopbrengsten en verantwoording. Dit is verworden tot een autocratische en technocratische overheid die onderwijs volgens recept (‘evidence based) aanbeveelt, vooral bezig is met data en ranking en onderwijs verengt tot taal en wiskunde (skill training). De vierde weg, waarvan Finland, Alberta (Canada) en Singapore voorbeelden zijn, oriënteert zich op wat van werkelijke waarde is voor de toekomst: een zelfverantwoordelijke leerling die leren vanzelfsprekend vindt, een learner, leergemeenschappen en leraren die iets betekenen. De 7 principes van hetkind zijn representatief voor de vierde weg, zoals deze in een school zichtbaar wordt.
We geven hier een korte typering van de vier wegen, omdat de interviewtekst ernaar verwijst.
De eerste weg, zo tot halverwege de jaren 70, bij ons langer doorlopend, wordt gedomineerd door een ongekend optimisme over de maakbaarheid van mens en samenleving. Overheden faciliteren de begeleidende ontwikkelingen, scholen blijven relatief autonoom. De tweede weg, zo tot de jaren negentig, werd gedomineerd door het economisch of marktdenken en door standaardisering van onderwijs. In deze tijd worden de labels effectief en efficiënt gemeengoed en ontplooit zich de effectief onderwijs beweging.
De derde weg, waarop wij ons nog bevinden, probeerde een midden te vinden tussen de nadelige invloeden van de eerste en de tweede weg door onder meer aandacht voor professionele ontwikkeling, zelfstandige en zelfverantwoordelijke beroepsuitoefening, aandacht voor opbrengsten en de verantwoording daarvan. Tot teleurstelling van vele beroepsbeoefenaren is deze ontwikkeling geperverteerd tot wat Hargreaves noemt De Nieuwe Orthodoxie met extreme aandacht voor vergelijking van resultaten (ranking), leidend tot testdwang en meer controle van overheidswege, voor ‘evidence based’ onderwijs of onderwijs volgens recept, opgelegde doelen en een autocratische (dialoog verdwenen) overheid.
De vierde weg loopt vooruit op wat de toekomst van onderwijs zal vragen. Daar is elk talent belangrijk en wordt permanent geleerd. Sleutelnoties zijn hier volgens Hargreaves:
- Een mensopvatting: de vraag wie je bent en wilt zijn (wat vindt een school van waarde?).
- Beschikking over (gedeelde) onderwijsdoelen in een school en normen waaraan je wil voldoen.
- ‘Evidence informed’ in plaats van ‘evidence based’ onderwijs.
- Scholen helpen scholen.
- Leiderschap en ‘teacher quality’ komen eerst.
- Visie en verantwoordelijkheid komen vóór verantwoording afleggen.
- Eerst aandacht voor het proces (uitdagend en responsief onderwijs), dan het resultaat.
Andy Hargreaves in gesprek met Luc Stevens - full version from HETKIND.ORG on Vimeo.
Click here for the english version.
Reacties