Leren keuzes maken bij het vak Toekomst

12 juli 2017

‘Kinderen kunnen leren hoe je een keuze maakt, en zich bewust worden van wat hun keuzes überhaupt inhouden, wat de mogelijke effecten ervan zijn en hoe zij kunnen omgaan met wat zij gekozen hebben. Oók als het minder goed uitpakt dan zij hadden gehoopt.’ Leerkracht Renée van Eijk besloot haar klas les te gaan geven in de Toekomst. Dat ging niet alleen over beroepskeuze, maar bijvoorbeeld ook over de vaardigheden die je al hebt of nog wilt ontwikkelen. Renée vertelt.

‘Het leven van een mens wordt bijna beheerst door keuzes. Keuzes die je gemaakt hebt, die je nog moet maken en het ergste zijn misschien wel de keuzes die je hebt laten liggen. Kiezen is niet gemakkelijk en ook echt niet altijd leuk. Maar het feit dat we een keuze hebben is een vrijheid waar lang niet iedereen over beschikt. Kinderen kunnen leren hoe je een keuze maakt, en zich bewust worden van wat hun keuzes überhaupt inhouden, wat de mogelijke effecten ervan zijn en hoe zij kunnen omgaan met wat zij gekozen hebben. Oók als het minder goed uitpakt dan zij hadden gehoopt.’

Persoonlijk plan
‘Mijn toekomstlessen begonnen met een persoonlijk plan. De leerlingen kregen een A3 verdeeld in vier vlakken, met de vraag ‘Wat wil jij leren in groep 7?’. In de vlakken konden zij verwoorden wat zij wilden leren op het gebied van kennis, werkhouding, gedrag en zichzelf. Het verschil in leerstijl werd ontroerend helder toen de één driftig begon te schrijven, de volgende naar de kleurpotloden greep en weer een ander begon te knippen om een collage te maken. Perfect! Keuzes werden nu al gemaakt.

De ouders werden uitgenodigd en kregen door kindlief haarfijn uitgelegd wat ze wilden leren en vooral ook waarom. Ouders en ik stelden vragen om te helpen bij het hoe. De kinderen stelden zich open en lieten kanten zien die ik niet kende. En ik had ze al een jaar lang bij me in de klas! Ik vergeet nooit dat één van mijn jongens een traan liet gaan omdat hij niet goed wist hoe hij onze reactie moest interpreteren. Zijn moeder en ik zaten al tien minuten met een glimlach om onze lippen te luisteren naar de wilde plannen om ‘you-tuber te worden’. Zijn argumentatie (kort samengevat: rijk worden) ontlokte zelfs hardop lachen en dat was toch wel even schrikken voor hem!’

Een beroep kiezen
‘Een belangrijke keuze in het leven is de keuze voor een beroep. Dit is lastig en wordt alleen maar lastiger. Een onderdeel van mijn toekomstlessen is daarom dat mensen op bezoek komen met een beroep dat misschien niet bekend is. Zo is mijn tante geweest om te vertellen over interieurstyling. Blij verrast was ik toen één van mijn meest stille en onopvallende jongens helemaal los ging tijdens de verwerkingsopdracht aan het eind, het maken van een moodboard.

Mijn vader was de eerste die een presentatie kwam geven; hij vertelde aan mijn groep over zijn leven. Over zijn werk als logistiek administratief medewerker bij een exportbedrijf in de haven. Het allerbelangrijkste tijdens deze lessen is het benoemen van vaardigheden waar je over moet beschikken als je kiest voor een soortgelijk beroep. Mijn vader moet bijvoorbeeld geduldig zijn, Engels spreken, probleemoplossend kunnen denken en goed kunnen plannen.

Eén beroep kiezen en daarmee je toekomst vastleggen is niet van deze tijd. Daarom wil ik kinderen bewust laten worden van hun vaardigheden. Niet: jij bent goed in dansen en jij in rekenen. Maar: ik voel goed sferen aan, ik hou van buiten zijn, ik kan goed met mensen praten en ik kan goed kritische vragen stellen. Om goede keuzes te maken, ook voor een onduidelijke toekomst, is het belangrijk dat je jezelf steeds een beetje beter leert kennen.’

Zelfkennis
‘Het meest interessante onderdeel is natuurlijk het leren over jezelf. Dit gaat over je zelfbeeld. Wat willen kinderen eigenlijk leren over zichzelf? Heel veel, zo bleek! Een greep uit de doelen: Over mijn angst voor Harry Potter heen komen; Weten hoe ik reageer in gevaarlijke situaties; Mijn talent ontdekken; Leren welke middelbare school bij me past; Leren minder stress te krijgen van een toets. Eén van mijn meiden bleek te willen leren hoe ze lastige besluiten moet nemen. Nietsvermoedend vroeg ik of ze vaak lastige besluiten moest nemen? Ja juf, dagelijks. Als ik moet kiezen wat ik aan ga doen. Met een glimlach dacht ik ‘Díe keuzestress herken ik!’

Dit artikel verscheen eerder op EduEnVogue en is overgenomen met toestemming.

Renée van Eijk is leerkracht op OBS de Pijler. Ook geeft zij regelmatig presentaties en lezingen, waarin zij leraren aan de hand van haar praktijkervaring inspireert om eigenaar te blijven van hun eigen onderwijs. Benieuwd naar wat ze doet? Kijk eens op haar website.