Leerlingen mogen docent Frans Droog via Google Drive vragen stellen voor de toetsweek

19 januari 2018

De leerlingen van docent Frans Droog mogen hem via Google Drive vragen stellen voor de toetsweek. En het beantwoorden daarvan maakt hem weer eens duidelijk hoe mooi leren is. Er zitten vragen tussen waar hij zelf het antwoord niet eens op weet. ‘Het zijn vragen die veel dieper gaan dan wordt gevraagd van deze leerlingen. Het zijn vragen die tonen dat deze leerlingen veel dieper kunnen gaan dan van hen wordt gevraagd.’

De dag voor de laatste dag voor de toetsweek. Het eerste uur deze dag. De leerlingen komen binnen, 24 stuks. De eerste twee zijn vrijwel altijd dezelfde twee, ze komen vooraan bij het bureau van de docent zitten en keuvelen wat. Ze zijn er soms al 10 minuten voor het begin van de les. ‘Goedemorgen’. ‘Goedemorgen’. De overige leerlingen komen druppelsgewijs binnen, in kleine groepjes. ‘Goedemorgen’. ‘Goedemorgen’. De laatste drie zijn nog ruim op tijd voor de bel gaat binnen. ‘Goedemorgen’. ‘Goedemorgen’.

Een aantal heeft via zijn mobiel inmiddels gezien dat de docent die ochtend al een opdracht heeft klaargezet voor ze, in de digitale leeromgeving Edmodo die ze regelmatig gebruiken. Een van de twee leerlingen vooraan grapt: ‘U was wat laat vandaag zeker, meneer?’. De opdracht was om 06:45 uur klaargezet. Dat gebeurt ook wel eens eerder is zijn ervaring.

‘Mag ik een chromebook pakken?’ Een van de leerlingen die de opdracht heeft gezien wil er direct mee aan de slag. Achter in het lokaal staat een chromebookkar met 30 chromebooks.
‘Ja, natuurlijk. Denk er even aan je eigen nummer te pakken’.
De rest volgt. Ze zijn het gewend. Sommige dagen wordt er digitaal gewerkt, al dan niet met boek erbij. Dit is zo’n dag.

Deze dag, de dag voor de laatste dag voor de toetsweek, hebben de leerlingen de opdracht gekregen de samenvattingen van de twee hoofdstukken die getoetst gaan worden aandachtig en in stilte door te lezen. De samenvattingen staan in het boek. De leerlingen snappen het. Het is gratis leertijd voor de toets!

Een onderdeel van de opdracht is dat de leerlingen vragen die zij nog hebben na het lezen van de samenvattingen in een Google Document moeten opschrijven en dit document moeten plaatsen in de Google Drive map die zij delen met de docent. In de opdracht staat dat zij op hun vragen uiterlijk de volgende dag een antwoord krijgen. Bij het inleveren in de elektronische leeromgeving wordt de leerlingen gevraagd om aan te geven of zij:
A: nog vragen hebben
B: alles snappen

De opzet van de docent is dat deze werkwijze er aan toe bijdraagt dat alle leerlingen de kans krijgen hun vragen te stellen. De opzet van de docent is dat de leerlingen geconcentreerd bezig zijn met de lesstof.

De les verloopt grotendeels in vrijwel volledige stilte. Aandachtige gezichten richten zich op boeken of scherm. Er is focus. Ineens is het tijd, het einde van het lesuur. Geen tijd meer om de chromebooks netjes in de kar terug te plaatsen, maar dat hoeft ook niet van de docent.

De dag voor de laatste dag voor de toetsweek. Het tweede uur deze dag. De parallelklas van die van het eerste uur. De leerlingen komen binnen, 15 stuks. Er zijn minder “goedemorgens”, maar nog wel een paar. Vooral van de leerlingen die het dichtst bij de docent gaan zitten. Ook in deze groep heeft het mobieltje ervoor gezorgd dat een deel bekend is met de opdracht. Ook hier volgt de rest. Net als in het eerste uur licht de docent het plan voor dit uur toe, de activiteiten en de doelen van de activiteiten benoemend.

Net als tijdens het eerste uur maakt de docent af een toe een rondje door het lokaal. Er zijn meer vragen bij deze groep. Vragen die vooraf al waren genoteerd. Vragen die waren opgekomen bij het leren van de toetsstof, tijdens de herfstvakantie. De herfstvakantie die ook voor vele leerlingen een lesvrijeperiode blijkt.

De les verloopt minder stil dan het eerste uur. Deels door de vragen die worden gesteld. Deels door het mindere vermogen van deze groep zich te concentreren. Je zou ook kunnen zeggen door de grotere behoefte van deze groep tot sociale interacties.

Andere lessen volgen. Koffiepauze met overleg volgt. Andere lessen volgen. Lunchpauze met overlegt volgt. Andere lessen volgen.

De docent gaat naar huis en gaat een stukje wandelen met zijn honden in het bos. Zuurstof en ontmoetingen met andere hondeneigenaren volgen. Soms een korte uitwisseling.

De docent drinkt een espresso en gaat naar zijn werkkamer. Hij start zijn laptop, opent Google Drive, en gaat naar de documenten van zijn twee klassen, die hij netjes geordend in zijn mapjes terugvindt. Van de 39 leerlingen hebben er 23 vragen gesteld. In totaal zijn er 74 vragen, waarvan sommige identiek of overlappend zijn.

De docent begint de vragen te beantwoorden, in de Google Documenten van de leerlingen. Zij krijgen allemaal individueel antwoord op hun vragen. Zodra de docent klaar is stuurt hij via de elektronische leeromgeving een berichtje zodat de leerlingen verder kunnen met hun leren.

De docent maakt ook een verzameldocument met alle gestelde vragen en antwoorden, zonder naamsvermelding. Dit document zal hij in de laatste lessen morgen, de laatste dag voor de toetsweek, gaan gebruiken.

Maar wat maakt leren nou zo prachtig?

Zeker, de focus tijdens de les. Het leren zien gebeuren. Fantastisch. Niets doen dan kijken. Realiseren wat een geweldige groepen leerlingen dit zijn. Vooral niets doen om het te verpesten.

Veel meer echter de gestelde vragen. De vragen geven een fantastisch beeld van het rijk gekleurde palet van de kennis en kunde van leerlingen. Een bloeiende variatie in de mate waarin de leerlingen de stof zien als iets dat om een of andere reden nu eenmaal een soort van moet tot iets dat zij volledig omarmen. Iets dat zij ‘gewoon’ willen weten.

Lees het vervolg

Frans Droog is leraar biologie, natuurkunde, scheikunde en wiskunde op het Wolfert Lyceum in Bergschenhoek. Hij is tevens bestuurslid van The Crowd en blogt op zijn website.