Kwetsbaarheid: 'De kern van angst en onzekerheid, maar ook geboorteplaats van moed en compassie!'
24 maart 2017
'Willen we moed en compassie terugwinnen in onze gezinnen, scholen en organisaties, dan moeten we op een andere manier gaan denken over kwetsbaarheid en onvolmaaktheid,' stelt Xandra van Hooff. In haar bijdrage zet ze de universele zoektocht naar verbinding centraal en bespreekt ze vanuit dat perspectief onze 'strijd' tegen pestgedrag. 'Hebben we de moed om de volwassenen en de leraren te zijn die onze kinderen nodig hebben?'
In aanloop naar de Onderwijsavond van 19 april met theologe Christa Anbeek, publiceren wij een aantal verhalen over kwetsbaarheid, rouw, levenskunst en wat Anbeek 'contrastervaringen' noemt: ontregelende, openbrekende ervaringen, die ons confronteren met onze fundamentele kwetsbaarheid en de oncontroleerbaarheid van het bestaan.
Meer informatie over de avond en kaarten.
In dit interview kan je meer over haar gedachtegoed lezen: 'Je kunt niet authentiek zijn zonder kwetsbaar te zijn.'
Ik weet nog dat ik ‘trillend van verwachting’ voor de televisie zat bij de allereerste Big Brother-aflevering. Ik had me al weken, zo niet maanden, verheugd op een programma dat inzicht zou geven in de menselijke psyche. Een programma, zo had ik me bedacht, dat liet zien waarom mensen doen wat ze doen: wanneer ze kiezen voor zelfbehoud of juist voor persoonlijke groei.De werkelijkheid bleek anders
Zowel in dit programma als de vele ‘reality-programma’s' die volgden, werden de dagelijkse keuzes in scène gezet en werd er niet gestimuleerd om compassie te tonen, maar juist om grove dingen te zeggen en te doen. Uitsluiting, vernedering, roddelen, en scheldpartijen – blijkbaar kunnen we er niet genoeg krijgen!
We proberen onze eigen ellende te verlichten door anderen te vernederen of hiernaar te kijken. Het is gewoon makkelijker om het gebeuren op tv te bekijken, dan het is om eerlijke gesprekken te voeren over onze worstelingen met waardigheid en erbij willen horen. Alleen degenen die dicht bij ons staan, kennen onze pijnlijkste momenten.
In onze cultuur is kwetsbaarheid een synoniem voor zwakte. In plaats van te erkennen dat we allemaal kwetsbaar en onvolmaakt zijn en hier openlijk over te praten met elkaar, kiezen we vaak voor het tegenovergestelde.
Probleemgedrag in de klas
Als hetzelfde gedrag niet op TV verschijnt, maar zichtbaar is in de klas, dan kijken we er ineens op een hele andere manier tegenaan. Hoeveel ophef maken we als leerlingen elkaar pesten? Hoe weinig hebben we door dat we onszelf omringen met hetzelfde gedrag? Opvoeden doe je door het voor te leven; door te doen in plaats van te zeggen. En op het gebied van pesten, doen we dus blijkbaar met z’n allen massaal het tegenovergestelde!
Ik heb me de afgelopen tien jaar beziggehouden met het bestuderen van probleemgedrag en gemerkt dat dit zonder uitzondering te maken heeft met een oordeel op kwetsbaarheid, met schaamte en het gebrek aan authenticiteit en verbondenheid. Ik heb gewerkt met jongeren die trauma’s hebben opgelopen of die thuis nooit veiligheid hebben ervaren, Ik heb volwassenen gecoacht die waren vastgelopen in hun werk of zich na jaren ploeteren nog altijd niet gezien voelden. Al deze mensen waren op zoek naar hetzelfde: acceptatie en erkenning!
Zoektocht naar verbinding
Bij onze menselijke cultuur hoort de zoektocht naar verbinding. De wens geaccepteerd te worden is zo allesomvattend, dat het in alles wat we doen terugkomt. En juist het feit dat we op tv en op vele andere plekken de verschillen uitvergroten, dat we mensen openlijk afkraken en vernederen….. dat maakt dat pesten niet meer dan een logische uitkomst is in een cultuur die ons vertelt dat 'onkwetsbaarheid' en 'perfectie' voorwaarden zijn om ‘erbij te horen’.
Maar willen we moed en compassie terugwinnen in onze gezinnen, scholen en organisaties, dan mogen we op een andere manier gaan denken over kwetsbaarheid en onvolmaaktheid. Juist door het delen en praten over onze onvolmaaktheden, ontstaat er verbinding met anderen. Je krijgt een band, wordt een groep, gaat elkaar helpen en ondersteunen.Onze onvolkomenheden zijn niet onze gebreken; ze zijn wat ons verbindt met elkaar en met onze menselijkheid. Kwetsbaarheid kan de kern zijn van angst en onzekerheid, maar het is ook de geboorteplaats van moed en compassie! Het is precies datgene wat we nodig hebben om ons te helpen niet langer uit te halen naar anderen en onze interactie te starten vanuit een gevoel van empathie en vriendelijkheid.
Heb jij de moed om verandering te brengen?
Of je nu een angstige puber bent die de weg probeert te vinden in een gang vol bovenbouwers, een ontslagen werknemer die op zoek is naar een hypotheek, of een jonge moeder die wacht op de uitslag van een mammogram; het gevoel dat ze hebben is vergelijkbaar. Ze voelen zich kwetsbaar, onvolmaakt en angstig. Wij kunnen ervoor kiezen om ons de hele dag af te reageren op anderen. Of we kiezen voor het tedere en kwetsbare gevoel dat ons allemaal onlosmakelijk met elkaar verbind. We zijn allemaal verantwoordelijk voor onze eigen dagelijkse gedragingen. Ook jij!
Het antwoord op het pestprobleem begint met de vraag:
Hebben we de moed om de volwassenen en de leraren te zijn die onze kinderen nodig hebben?
De kracht van Xandra van Hooff ligt in het leggen van verbanden tussen mensen, relaties en systemen. Op haar website www.xandravanhooff.nl staat meer te lezen.
Reacties