Kinderen uit groep 3: 'Het allerleukste is hun wil om te leren. En toch, op veel plaatsen pakken we ze dat snel af'

27 mei 2015

Mascha Groenman mocht dit schooljaar groep 3 'doen'. Eigenlijk zag ze er een beetje tegen op. Mascha had graag een groep met wat oudere kinderen. Zou ze dit wel kunnen? Nu is ze blij en verrast. Het allerleukste van kinderen in deze leeftijdsgroep vind ik het grote leervermogen: de intrinsieke motivatie, de wil om te leren, het creatief vermogen en de ontdekkingen die ze doen. 'Een belangrijk gegeven voor de rest van de schoolloopbaan,' weet ze. 'En toch. op veel plaatsen leren we dat in groep 3 en verder keihard af.' En dus besloot Mascha een andere koers te varen.

Maar wat een geluk dat ik groep 3 mocht 'doen'. Het is fantastisch leuk gebleken! Ja, de kinderen zijn klein aan het begin van groep 3, eigenlijk gewoon kleuters. En het leesonderwijs valt best mee. Eigenlijk leren de kinderen zelf lezen.

Het allerleukst van deze leeftijdsgroep vind ik het grote leervermogen: de intrinsieke motivatie, de wil om te leren, het creatief vermogen en de ontdekkingen die ze doen. Vanuit de kleuterklas komen de kinderen redelijk zelfstandig binnen. Ze zijn gewend om zelf dingen te pakken en op te ruimen, om hulp te vragen aan klasgenoten voor ze naar de juf of meester gaan en kunnen hun creatief vermogen inzetten. Dat lijkt heel gewoon, maar het is iets waardevols wat belangrijk is voor de rest van de schoolloopbaan.

En toch. op veel plaatsen leren we dat in groep 3 - en verder - keihard af. Ze moeten vaak  stil zitten, stil werken - hoe kan je dan samenwerken of een vraag stellen? Veel moet volgens ''afspraken' die de leerkracht dan zelf heeft bedacht. Gek eigenlijk dat we het hebben over 21st century skills, hogere orde denkvaardigheden, executieve functies en growth mindset, terwijl het lijkt alsof het onderwijs juist de plek is waar een fixed mindset (zie motivatietheorie van Carol Dweck, red.) wordt gecreëerd. Immers: de werkboekjes vinden vaak maar één antwoord juist en van 'zelf' nadenken is nauwelijks sprake. Eigenlijk is het een raad-spelletje. 'Wat wil de juf dat ik hier op schrijf?"

Hierover heb ik tevoren nagedacht en ik besloot het roer om te gooien. In mijn klas is het vrijwel nooit helemaal stil. De kinderen zijn gewend om samen te werken. En omdat we regelmatig bespreken wanneer samenwerken ook echt samen werken is (niet alle allebei de helft maken, dat heet 'om de beurt' werken) gaat dat heel goed. Vragen stellen ze aan klasgenoten die hetzelfde werk maken als zij. En als ze er samen niet uitkomen, gaan ze door met iets anders, tot de juf verschijnt. Twee van de drie niveaugroepen werken met een weektaak en kijken zelf hun werk na, waarna ze het op hun plaats corrigeren. Want van fouten maken leer je. Daarvoor ben je op school.

Het is heus niet allemaal foutloos en het is ook niet altijd af. Maar met het doel voor ogen is het proces een waardevolle weg daar naar toe. En als we dat voor ogen houden en met kinderen het proces volgen en reflecteren, komt daar de wenselijke growth mindset om de hoek kijken.

En dat gun ik ieder kind.

Mascha Groenman is leerkracht op een basisschool in Bergen en moeder van twee kinderen, waarvan de oudste PDD-nos en dyslexie heeft en de jongste hoog/meer begaafd is. Dit is haar eigen blog