Kinderboeken en wat zij betekenen: ‘Waren het de gekleurde plaatjes of de wellicht prettige voorspelbaarheid?'

19 augustus 2016

Jasja van den Brink ruimt met haar kinderen op en stuit op een boekenkast vol herinneringen. Welk kinderboek moet blijven, welke kan weg? Dit is de vierde aflevering van een serie waarin onderwijsmensen over hun favoriete kinderboek schrijven. Voor Jasja komen er veel boeken in aanmerking. Maar de eindeloze rij 'Mark en Mieke boekjes' spande destijds misschien toch wel de kroon. 'Waren het de gekleurde plaatjes of de wellicht prettige voorspelbaarheid?'



Mart, mijn zoon  van bijna 10 jaar, is toe aan een kamer voor zichzelf. Dat was hij al een tijdje. Toen we hier zes jaar geleden kwamen wonen, was hij bang in het donker en sliep hij liever bij zijn twee jaar jongere broer op de kamer. En toen hij over zijn angst heen was, zat zijn broertje in die fase. Dus werd besloten dat hij nog even moest blijven, tot ook Stijn alleen durfde te zijn in het donker. Maar nu is het dan zo ver. Beide heren zijn hun angst voor het duister ontgroeid en hebben behoefte aan een eigen kamer om zich op terug te trekken, al dan niet met speelgoed, iPad en/of vriendjes.

Voordat er een nieuwe bed aangeschaft wordt en al zijn kleding en andere spullen naar de nieuwe kamer worden verhuisd, is het tijd om flink op te ruimen. Een klus die moet gebeuren, maar waarin we geen van allen erg veel zin in hebben. De kamer van Mart is in de tussentijd als speelkamer gebruikt, dus er huist een scala aan speelgoed... en boeken. En die blijkennog best leuk…

Samen met mijn dochter Sofie begin ik met het uitzoeken van de boekenkast. De leessmaak van de jongens is namelijk vrij overzichtelijk: zij lezen Duckies. Een van de eerste dingen die ik in de doos met boeken-die-weg-mogen doe is de Jip en Janneke omnibus. Eindeloos hebben we er uit voor gelezen, de kinderen vonden het geweldig. Zelf vind ik Jip en Janneke altijd maar suffe kinderen met hun brave ‘oh-oh wat zijn we weer stout’-verhaaltjes. Weg ermee dus.
Toon Tellegen mag blijven, die vind ik zelf nog te leuk.

'De gebroeders Leeuwenhart, dat is een mooi boek Sofie, dat moet je echt lezen,' zeg ik. Kritisch scant ze de achterkant. Mwah, dat is misschien wel wat. Guus Kuijer wordt gespaard, evenals De brief voor de koning van Tonke Dragt. Alle paardenboeken (Jill’s ruiterfeest e.a. van Ruby Ferguson) worden gretig ingepikt. Het kookboek voor kinderen wordt helaas afgekeurd. Jammer. Het prentenboek van tante Pau houd ik nog even. Daar staan van die heerlijk politiek incorrecte verhaaltjes en tekeningen in, dat vind je tegenwoordig niet meer.

De eindeloze rij 'Mark en Mieke boekjes' mogen ook blijven. Verslonden heb ik ze vroeger. Elke keer als mijn zus en ik bij opa en oma in Voorburg gingen logeren, gingen we met oma naar de markt en mochten we weer een nieuw deeltje uitzoeken. Een taak die we zeer serieus namen. Het grappige is dat mijn kinderen de boekjes ook geweldig vonden. Een tijdje geleden pakte ik er eens een op en verbaasde me over hoe gedateerd (jaren ’50) en suikerzoet de verhaaltjes zijn. Daar zijn Jip en Janneke echt gangsters bij. Zijn het de gekleurde plaatjes of de wellicht prettige voorspelbaarheid? Ik heb mijn kinderen er wel eens naar gevraagd, maar verder dan: 'ik vind het gewoon leuke boekjes' kwamen ze niet. Voor mij is het jeugdsentiment, ze mogen blijven. Maar lezen zal ik ze – naar alle waarschijnlijkheid – niet meer.

Zo duurt het uitzoeken van een boekenkast best lang. Elk boek dat vastgepakt wordt, heeft zijn eigen verhaal en zijn eigen herinneringen. Was het het boek dat zo mooi was, of is het de herinnering waar je geen afstand van wilt doen? Voor mijn kinderen hoef ik ze in ieder geval niet allemaal te bewaren. Die hebben recht op hun eigen boeken en eigen herinneringen. Uiteindelijk zijn we (ben ik?) door de stapel heen en ligt daar een grote doos met wel 40 boeken die weg mogen. Hoeveel boeken er zijn gebleven, vertel ik maar niet.

En terwijl ik dit stukje typ, komt Stijn nog even bij me buurten. 'Mam, dat Jip en Janneke boek heb ik nog even uit de doos gehaald hoor. Die verhaaltjes vind ik zo leuk, die wil ik zelf nog een keer lezen!'

Jasja van den Brink is pedagoog, onderwijstrainer en –coach en moeder van drie kinderen in de basisschoolleeftijd. Meer op de website van Raafels.