Kijken naar kinderen, in gesprek met schoolleider en interview met leraar-van-het-jaar

2 april 2012

Geert Bors bezocht de A. Bekemaschool in Duivendrecht. Hij keek naar de kinderen, ging in gesprek met de schoolleider en interviewde leraar van het jaar, Martin Bootsma. Deze bijdrage is een eerste weergave van zijn ervaringen. Het is tevens het intro van het online Magazine op 3 april 2012. 

“Heb je eigenlijk gehoord dat ze je vroegen niet met schoenen op het kleed te lopen?” lacht Martin Bootsma, leraar van het jaar voor het basisonderwijs 2011-12. Drie kwartier eerder was de centrale ruimte van de A. Bekemaschool nog gevuld met leerlingen. Overal geluid, overal actie en overleg, behalve misschien in de techniekhoek waar een jongen ijverig aan de slag was met een elektrisch circuit. Nee, ik heb veel gezien en gehoord, maar dat verzoek is niet tot me doorgedrongen.

Het is woensdagmiddag, voorjaar. De knoppen in de bomen staan op knappen rond het schoolplein in Duivendrecht. De zon schijnt het lokaal in en er is veel meer dat me nu pas opvalt. Dat kleed, met het alfabet erin geweven. Daar stonden eerder twee lange lijzen van meiden te spellen. Ze sprongen van letter naar letter. Op kousenvoeten - dat was me niet ontgaan. ‘Cherrytomaat’, ‘chirurgisch’, maar ook ‘chirurgijn’. Het laatste woord werd met een korte ‘ei’ gespeld. “Dat kun je niet aan het woord horen”, had Martin gezegd. “Het is een weet-woord. Gewoon onthouden, dus.”

“Een van die twee meisjes is dyslectisch”, vertelt hij nu. “Maar als ze mag bewegen, zie je hoe goed het gaat met spellen. Gardner noemt dat ‘match and stretch’: ga eerst lekker leren via een leerstijl die je past en probeer hetzelfde onderwerp daarna bij de kop te pakken met een leerstijl die wat spannender voor je is.”



Uiteraard, de leerstijlen van Dunn en Dunn, aangevuld met Howard Gardners meervoudige intelligenties: over de didactiek van Dunn en Dunn die anderhalf jaar geleden geïntroduceerd is en inmiddels in alle haarvaten van de school terugkomt, had schoolleider Marco Dekker me verteld. “Het begint vanuit didactiek”, zei hij ferm bij de start van mijn bezoek. “Daarmee komt er ruimte voor het pedagogische, voor het handelen van de leerkracht.”

Hij noemde het didactische vakmanschap en de structuur die het op individuele krachten geënte leerstijlenmodel biedt als dé middelen die de leraar en zijn leerlingen vervolgens de creatieve, pedagogische vrijheid geven het goed met elkaar te hebben en elkaar te vinden. Bij de principes van hetkind zei hij die verbinding nog te missen.

De Open Avond met Bas Levering indachtig had ik geantwoord, dat het pedagogische mijns inziens meer behelst dan het handelen van leerkrachten. Het gaat om fundamentelere vragen als ‘Hoe verhoudt kind-zijn zich tot het volwassene leven? Wat is ontwikkeling? Waarom en waartoe voeden wij op?'

We vonden elkaar in de constatering dat er zelfs onder een doortimmerd didactisch model een diepere laag verborgen ligt: de morele oriëntatie die bepaald heeft dat Dekker en zijn team gekozen hebben voor – voorlopig als eerste en enige in Nederland – het Amerikaanse model van Dunn en Dunn, waarvan het dichtstbijzijnde expertisecentrum in Denemarken te vinden is.

Kwaliteit, een moreel kompas, een verantwoordelijkheid voor de samenleving. Ja, dat alles stuurde Marco ook: “Wat ik wil weten is wat jou als leerkracht drijft je vak uit te oefenen. En of dat ieder kwartier een keer terugkomt. Waar zie ik je drive en je plezier terug in je klas?”

Ik heb vandaag alleen maar plezier en drive gezien, en zeker niet alleen bij de leraar. Ik heb kinderen kaarten van Europa over luchthavens, graanschuren en overstromingsgevaar zien interpreteren, zoals ik het nog niet kon in 3 vwo. Ik heb kinderen een schilderij van een meisje uit de Gouden Eeuw zien bestuderen op de manier van fotodetective Hans Aarsman en kunstkenner Joost Zwagerman. Ik heb lacunes in mijn eigen geopolitieke kennis bijgespijkerd horen worden door twee Ghanees-Nederlandse meisjes over wat de Russen hebben met dat vreemde, geïsoleerde stukje Rusland bij Kaliningrad aan de Oostzee. Ik heb kinderen zien zweten en lachen tegelijk. Ik heb een leraar zien genieten, omdat zijn kinderen zelf kwamen tot ontdekkingen die hij pas op een later tijdstip had willen onthullen.

En wat ik dus niet gezien had, was dat midden op dat alfabet-kleed het logo van de school stond. Een compleet eigen didactisch instrument met een pedagogisch doel, bijna metaforisch geweven in de structuren van de school. Daar was ik met mijn lompe laarzen overheen gebanjerd. 

Een uitgebreide reportage over dit bezoek aan leraar van het jaar Martin Bootsma en de A. Bekemaschool volgt.