Kernwaarden: 'Wat is jouw grootste steen? Waar richt jij je aandacht op?'

5 juni 2017

Zie je het voor je? Huiselijk café met heerlijke stoelen waar je je helemaal in kunt nestelen, open haard, een kopje thee en een inspirerende vriendin voor een mooi gesprek. 'Ik houd ervan met elkaar uit te vinden wat we belangrijk vinden, wat we beleven, welke keuzes we maken en waar we energie van krijgen', zegt Renate Buijs. In zo'n setting kwam zij laatst tot een ontdekking, over haar kernwaarden. 'Ik ben onder de indruk als mijn zoon van vier vraagt waarom het in de winter veel eerder donker is dan in de zomer. Ik leer van hem te kijken met zijn open blik.'

Mijn belangrijkste kernwaarde is ontwikkeling, ontplooiing. Niet zo gek, voor iemand die in het onderwijs werkt. Zeker niet gezien mijn missie om leerkrachten uit te dagen vanuit hun eigen enthousiasme en kracht onderwijs te maken. Mijn focus ligt dan ook op het vinden van leerkrachten, die diepgang willen geven aan hun didactiek en contact met hun leerlingen. Het geeft mij veel energie als een leerkracht zegt 'Ik heb mijn leerlingen zoveel meer te bieden dan hen te leren lezen en rekenen!'

Een meester met een vaas

Terug naar het café. Die vriendin vertelde een verhaal over een meester met een vaas. De meester vulde in zijn klas een vaas met grote stenen. Daarna met grote en kleine kiezels, met zand en met water. Na iedere keer dat hij iets had toegevoegd, vroeg hij aan de klas of de vaas vol was. Dat leek steeds zo, zeiden de kinderen, maar vervolgens kon er toch nog wat bij. 'Wat is de les?' vroeg de meester aan de leerlingen, waarop een leerling zei: 'Hoeveel je ook denkt te doen te hebben, er is altijd ruimte voor meer'. Maar dat was niet het punt. De meester zei dat als je de grote stenen niet als eerste in de vaas doet, je nooit alles erin had gekregen. Met andere woorden: vul je je leven met futiliteiten, dan is er geen ruimte voor de echt belangrijke dingen. Met dit verhaal kwam haar vraag aan mij: 'Wat is jouw grootste steen? Waar richt jij je aandacht op?'

Verbaasd

In gedachten combineerde ik mijn belangrijkste kernwaarde ‘ontwikkeling’ met mijn grootste steen ‘mijn missie om leerkrachten te coachen in hun persoonlijke ontwikkeling voor de klas’. Ik was verbaasd. Was mijn grootste steen niet mijn gezin? En direct voelde ik mijn zo bekende eigen oordeel als een scherp zwaard boven mij hangen. Kan dat wel, mag dat wel? Doe ik mijn gezin dan niet tekort? En ik stelde hardop de vraag: 'Betekent het dan dat ik te weinig aandacht heb voor mijn gezin?' Waarop mijn vriendin zei: 'Maar jij bent met jouw kinderen toch ook met ontwikkeling bezig?'

Ontdekking

Deze opmerking bracht alles bij elkaar. Ik ontdekte tot mijn verrassing dat ik door naar mijn eigen kinderen te kijken, ik steeds iets nieuws leer. Ik kan erg genieten als mijn zoon en dochter samen vol overgave de titelsong van Frozen meezingen. Met hun armen wijd, met alle kracht in hun lijven, zingen ze ‘laat het los’, laat het gaan!’ Ik leer van hen stil te staan bij het moment. Ik ben onder de indruk als mijn zoon van vier vraagt waarom het in de winter veel eerder donker is dan in de zomer. Ik leer van hem te kijken met zijn open blik. Op het moment dat ik een lampje aandoe om de monsters onder het bed van mijn dochter te verjagen en nog even bij haar blijf zitten, merk ik dat zij tot rust komt. Ik leer van haar te zien wat zij nodig heeft.

Leren en ontwikkelen

Ik heb twee grote stenen, die samenkomen in mijn belangrijkste kernwaarde ‘ontwikkeling’. Het één hoeft helemaal niet voor het ander te wijken! Eén steen is mijn gezin. Ik kan een leuke en goede moeder zijn door mijn kinderen te zien groeien. Door soms even stil te staan en te zien wat zij doen. Op zo’n moment wordt mijn nieuwsgierigheid gewekt en stel ik eerder een vraag dan dat ik oordeel. Dan kom ik erachter wie ze echt zijn en wat ze van mij vragen. Ik leer van hen en zij van mij.

Mijn andere steen is het contact met de leerkrachten die ik coach. Als het lukt om net zo’n boom met hen op te zetten, over wat hen drijft in hun lesgeven, geniet ik. Ik hoop dat zij ook kunnen leren van de kinderen in hun klas. Door te kijken, te zien en zich af te vragen wat hun leerlingen nodig hebben. Door het contact aan te gaan en samen te ontdekken hoe zij leren. Daar ligt de inspiratie tot nieuwe onderwijsideeën. Want waar zij ontwikkelen, ontwikkelen wij met hen mee.

Renate Buijs is onderwijscoach en heeft haar eigen bedrijf, Kijkwijs.