Jacob Jan leert #13: ‘Als iedereen op school dicht bij het waarom van de regels staat…’

4 maart 2015

Als je een spel speelt met open kaarten, kan het karakter ervan zomaar veranderen, ervaart Jacob Jan Voerman wanneer hij met twee kinderen ‘De betoverde doolhof’ doet: omdat één kind het nog niet kent en ze daarom ‘open kaart’ spelen, ontstaat er een heel nieuw spel, waarbij samenwerking even belangrijk wordt als je eigen missie volbrengen. Datzelfde bewuste nadenken over het wezen van de regels, treft hij even later bij de figuurzaagbank. Jacob Jan over democratische school De Vallei, waar iedere afspraak een levende regel is: ‘Het waarom erachter is niet ver te zoeken. En als dat wel zo is, dan dien je een motie in en bespreek je het in de schoolvergadering.’

Ik zit met een aantal docenten aan een van de tafels in de grote keuken. Kinderen komen binnen, vinken de aanwezigheidslijst aan en gaan de school in. Of ze blijven aan de tafel zitten. Sommige ouders schuiven ook nog even aan.

“Spelletje doen?”, vraagt A.
Ze pakt De betoverde doolhof, S. schuift aan, en we spelen.
Bij dit spel moet je het kaartje met de schat, waar je naar toe moet, geheim houden. Omdat S. het nog moet leren, spelen we met open kaartjes.
En daarmee ontstaat een nieuw spel. In plaats dat iedereen alleen maar met zijn eigen schat bezig is, zijn beide kinderen ook heel erg bezig hoe ze elkaar kunnen helpen.
Ja, een heel nieuw spel: met zijn allen zo snel mogelijk alle schatten zoeken. Rekening houden met je eigen doel, maar óók met dat van de anderen.

J. heeft zijn zinnen gezet op de figuurzaagbank. Hij mag dat nog niet alleen en vraagt mij als begeleider. Hij wil heel graag een diploma halen, zodat hij dit zelfstandig kan doen.
Hij heeft ook nog de decoupeerzaag van thuis mee. Ook daar wil hij mee werken. Met een andere begeleider heeft hij het al gehad over wat dat allemaal inhoudt, zo’n diploma. Alles netjes opruimen, als je klaar bent, bijvoorbeeld. Niet onbewaakt de boel achter laten.
Ai! Daar is hij niet zo goed in, zegt hij. Dat wordt leren.
Halverwege de klus, is de schoolvergadering. Ik wil daar bij zijn, dus moeten we stoppen.
“Moet ik nu alles gaan opbergen? Mag het zo niet blijven liggen?”
Ik hoef niet eens het woord ‘diploma’ te noemen. J. snapt wel dat er niets anders op zit.
O ja, en weet je dat je bij zo’n zaagbank heel goed moet nadenken hoe je zaagt? Waar je begint, en vanuit welke hoek? Mooi om die concentratie te zien.

Dat is één van de dingen die ik op de Vallei zo bijzonder vind.
Steeds terug naar de basis. Steeds weer uitkomen bij het waarom.
Niet alleen omdat de regels zo zijn.
Die zijn er wel, die regels. Dat zijn de afspraken, die gemaakt zijn in de schoolvergadering.
Die afspraken zijn stuk voor stuk levende regels. Het waarom er achter is niet ver te zoeken. En als dat wel zo is, dan dien je een motie in, en bespreek je het in de schoolvergadering. Lees verder…

Jacob Jan Voerman

Jacob Jan Voerman vertelt verhalen en maakt theater, met als centrale thema: ‘Kun je jezelf zijn en wat is daar voor nodig?’ Daarnaast onderzoekt hij hoe hij, ondanks zijn slechte gehoor (Jacob Jan draagt een cochleair implantaat), kan bijdragen aan het onderwijs op de democratische basisschool De Vallei. Die zoektocht, vervat in de Valleiserie op hetkind, publiceert hij ook op zijn eigen blog. Jacob Jan is vader van vier kinderen.

Eerdere afleveringen in deze serie vind je via Jacob Jans profiel op hetkind (rechts) of via zijn blog.