Is ‘niet graag lezen over wiskunde’ hetzelfde als ongemotiveerd zijn?

26 mei 2016

Elk jaar maakt de OESO een vergelijking tussen de verschillende onderwijsstelsels. Op verzoek van minister Bussemaker werd nu specifiek het Nederlandse stelsel onder de loep genomen en gisteren presenteerde de organisatie hun conclusies. De Volkskrant concludeerde daaruit, groots op de voorpagina: “Nederlandse scholier ongemotiveerd”. René Kneyber, docent wiskunde en auteur, vindt dat een opmerkelijke conclusie. Vorig jaar al schreef hij een artikel over motivatie onder Nederlandse scholieren en hoe die gemeten is, toen naar aanleiding van De Nationale Denktank. Zijn blog is vandaag nog even actueel als toen.

Afgelopen weekend heeft de Nationale Denktank (www.nationale-denktank.nl) bekend gemaakt dat het haar licht laat schijnen over onderwijs: een groep net afgestudeerde wetenschappers gaat kijken hoe er beter geleerd kan worden. Daarbij is geen gebrek aan walmende retoriek: leerlingen zijn niet gemotiveerd, ouders en leraren voelen zich niet betrokken, en het onderwijssysteem is al vijftig jaar niet veranderd.

In eerste instantie lijkt het vreemd dat de Denktank met excellente afgestudeerden hierbij de invoering van de basisvorming, de invoering van het vmbo en ROC’s over het hoofd heeft gezien en, ach ja, de invoering van het Studiehuis en de tweede fase. Maar dat valt wellicht te verklaren vanwege de betrokkenheid van Alexander Rinnooy Kan in de Raad van Advies, één van Neerlands invloedrijkste personen, en regelmatig ook te betrappen op een angstaanjagende wereldvreemdheid.  Zijn quote is dan ook veelzeggend in termen van Haagse blabla, u herkent het als die zin die beleidsmakers uitspreken net voordat ze hun stokpaardje het onderwijs in rammen: “Nederland doet het niet slecht, maar voor een ambitieuze kenniseconomie nog lang niet goed genoeg.”

De onderzoeken van de OESO mogen in de retoriek van de Denktank natuurlijk ook niet ontbreken, het is tenslotte de manier om een beeld te krijgen van het Nederlands onderwijs zonder ook maar een voet in een school te zetten (sowieso bah). Verontrustend is daarbij dat “De Nederlandse leerlingen de minst gemotiveerde van Europa zijn” als nieuwe waarheid de ronde aan het doen is. Ja, Nederlandse 15-jarigen scoren inderdaad laag op allerlei vragen die ze gesteld worden die betrekking zouden moeten hebben op motivatie. Wat voor items scoren ze precies laag op? “Ik lees voor mijn plezier”, – jammer natuurlijk -  “Ik zie uit naar de volgende wiskundeles”, “Het loont de moeite om wiskunde te leren” en, last but not least, “IK LEES GRAAG OVER WISKUNDE”. Nu, als in mijn directe omgeving een kind een voorliefde voor het lezen over wiskunde zou ontwikkelen dan liggen zijn of haar ouders elkaar ’s avonds huilend in de armen, en wordt de afspraak bij de psychiater en voor medicatie zo snel mogelijk gemaakt, god verhoede dat Nederlandse kinderen ooit graag over wiskunde gaan lezen! Kennelijk hebben ze in Parijs bij het OESO nogal vreemde ideeën over wat motivatie precies is of zou moeten zijn, het zal de cultuur zijn, maar ondertussen papegaaien alle beleidsmakers en de media in Nederland elkaar vrolijk na over ons ‘probleem’.

Uiteindelijk is het de vraag of de Nationale Denktank de lat niet veel te hoog legt, in hoeverre zijn 24 net-afgestudeerden zonder enige onderwijservaring in staat om dit probleem op te lossen? Gesproken wordt over het eerdere succes van het advies uit 2007, een assistent voor leraren – de PAL, studenten die bijles kwamen geven op school. Een groot succes, ja, tot de subsidie werd geschrapt.

Dit blog verscheen eerder op http://www.withitness.nl/?p=812

René Kneyber is docent wiskunde, coach, uitgever en auteur van ‘Orde Houden in het vmbo’.