‘Ik probeerde stappenplannen uit die ik had geleerd met mijn hoofd’

8 februari 2017

‘Druk jongetje. Strak houden. Zorgplan nodig.'  Als Natascha Bruti het jongetje Kame in de klas krijgt, is de toon direct gezet. Hij blijkt druk, hij verstoort vaak de rust in de groep en Natascha begint ergernis te voelen, maar ook wel onmacht over hoe daar mee om te gaan. Tot de situatie escaleert en Natascha van de kleine Kame misschien wel de belangrijkste les uit haar carrière leert.

Lieve Kame,

ik herinner me jou zo goed. Jouw zwarte krulletjes. Die diepdonkere ogen vol tinten leven. Van vreugdevol tot verdrietig leven. Ik herinner me jouw lieve ouders. Verlegen, onderdanig bijna.

Je was een projectiel. Je stormde door de groep. Klanken uitgillend die ik niet kende. Óók tijdens het voorlezen van mijn heilige Jip en Janneke. Je wiebelde op jouw stoel als op een hobbelpaard tijdens, voor jou niet interessante, kringgesprekken. Tijdens de speellessen bewoog je, gilde en speelde ruw. Andere kinderen vonden het maar lastig. Ik vond het maar lastig.
Ik zat in een van mijn laatste jaren van de PABO en had goed geleerd hoe je sommen kon uitleggen, hoe je kleuters stimuleerde tot lezen, hoe je een handelingsplan kon schrijven. Maar ik had jou niet geleerd. En mij had ik daar ook niet geleerd.

Ik stond er voor het eerst alleen voor, omdat mijn begeleidster ziek was geworden en ik bekwaam genoeg geacht werd zelfstandig de klas 'te draaien'. Ik kon dat best, ik had immers groot juffentalent.

Alleen jouw plotselinge bewegingen en letterlijke uitspattingen maakten dat ik het warm kreeg, gespannen was, het niet meer wist.

Op schoot was je rustig. Dan zakte je tegen me aan, pakte mijn armen en drapeerde deze om jezelf heen alsof je in het vliegtuig zat.

Ik kon je niet de hele dag als een kangoeroe bij me dragen. Dus ik probeerde stappenplannen uit die ik had geleerd met mijn hoofd, maar niet voelde met mijn hart.

Die ene donderdag was ik moe, de groep druk. Jij stond op een stoel en schreeuwde terwijl je ongecontroleerde bewegingen maakte. Ik werd gek. De maat was vol.
In één beweging zwaaide ik je van de stoel en nam je klemvast onder mijn arm, als een spartelend pakketje, mee naar de gang. Daar plempte ik je op een stoel en bars en met opgestoken vinger zei ik je daar te blijven zitten.
Ik liep terug en hoorde jou snikken. Een zwaar en misselijk gevoel van onmacht en falen bekroop me met trage druppels als plakkerige pek.

De kinderen in de klas hoorde en zag ik niet meer. Ik staarde uit het raam en voelde me miserabel.

Na twee, drie minuten staren liep ik naar de gang en hurkte bij je. Met een hart vol berouw zei ik vanuit mijn diepst 'sorry'. Ik voelde misschien voor het eerst van mijn leven de ware betekenis van dat woord. Be-rouw. Alsof er een stukje in mijzelf voor altijd kwijt was.
Nog snikkend van de schrik keek je me aan en knikte ten teken dat mijn sorry geaccepteerd was. Tranen welden in mijn ogen omdat je me vergaf. Samen liepen we naar binnen.

Een voorval waar ik vaak aan terugdenk. Dat ik nog compleet kan voelen. Ik wist niets van je. De juf had me alleen gezegd 'Gevlucht voor oorlog in Afrika. Druk jongetje. Strak houden. Zorgplan nodig.'

Nu, bijna 20 jaar later, kan ik jouw beweging en onrust zo goed begrijpen. Al het geweld dat je zag in jouw thuisland, de onzekere reis die je bracht naar een wereld die compleet anders was. Waar niets was zoals je het kende. Van een onveilige situatie naar een nieuwe onveilige situatie.

Van jouw ouders verwijderd in een ruimte vol mensenkinderen die je niet begrijpen en een volwassene die je niet begrijpt. Die je op een kwade dag zelfs buitensluit. Als een mini-herhaling van de grote gebeurtenissen in jouw leven. Nu was ik de dictator.

Wat zou ik graag de kennis, ervaring en fijngevoeligheid hebben gehad van vandaag. Om je de veiligheid te geven die je zo verlangde. Om je deel van de groep te laten zijn.

Ik voelde het wel, maar kon er niks mee. Ik wist echt niet hoe en verzoop in alle indrukken.
Verzoop in al de lessen van de PABO die nooit gingen over dit soort essentiële zaken.  Je hebt me met terugwerkende prachtige krachtlessen gegeven, rijker dan die van welke PABO ook. Nooit meer verloor ik zo mijn geduld. Jouw snikken echoden in mijn oren als een gids. Jouw vergevende blik werkte als een lens van liefde op mijn oog.

Dankjewel Kame.

Juf Natascha

Natascha Bruti blogt op haar site Thee met Koekjes