‘Hoe zou het voor mij en voor deze kinderen zijn geweest als ik alleen naar het gedrag had gekeken?’

24 januari 2016

Heleen Bos zit rustig op een bankje in de speeltuin waar haar dochter speelt, als er een vervelende situatie dreigt te ontstaan tussen een aantal kinderen. Nadat Heleen eerst haar dochter getroost heeft, gaat ze wat later ook even naar de kinderen toe. Maar in plaats van de scheidsrechter te spelen of te oordelen, luistert ze actief naar wat alle partijen te zeggen hebben. En dan ontstaat er zomaar iets moois op een koude wintermiddag.

In gedachten verzonken zit ik op deze koude wintermiddag op de houten bank in de speeltuin, waar mijn zesjarige met haar vriendje Roy* speelt. Dochterlief komt ineens huilend naar me toe. Ze vertelt dat iemand haar muts heeft afgetrokken en wijst naar drie jongens van een jaar of 10. Ik doe een poging Actief Luisteren en vraag: ‘Dat maakt je echt verdrietig hè?’ Ze knikt en klimt op mijn schoot. De warme muts gaat weer op. Als ze even later haar stress kwijt is, en de kinderen weer spelen, ben ik terug bij mijn dagdromerij. Maar een paar minuten later schrik ik als ik het woord ‘geitenneuker’ hoor vanuit de richting van de tienjarigen. Roy zie ik met opgeheven hand staan, pal tegenover de 3 jongens. Ik ga er snel naar toe.

‘Hé jongens, wat is er aan de hand?’ vraag ik. Allemaal beginnen ze tegelijk te praten, het duurt even voor ik er iets van versta.
‘Oké, dus als ik het goed begrijp heeft Roy gespuugd. Was je ergens kwaad over, Roy?’
‘Ja’, bekent hij. ‘Ze trokken haar muts af en ze scholden me uit.’
‘Je wordt vast heel boos als ze geitennneuker tegen je zeggen? En wilde je het voor je vriendinnetje opnemen, wilde je haar beschermen?’
‘Ja, want ze hadden haar muts toch afgetrokken!’ Hij kijkt me met zijn donkere ogen aan of het de meest logische zaak van de wereld is.

Eén van de tienjarigen kijkt me ook aan. ‘We hebben haar muts niet afgetrokken, hij ging gewoon af toen ze van de glijbaan gleed, hij glééd af. En toen begon hij te tuffen.’
‘En jij wordt er vast ontzettend boos van als er naar je wordt gespuugd?’ vraag ik.
‘Nou en of! Meisjes die huilen daar kan ik niet tegen, maar jongens, die pak ik…’
‘Je laat dit niet zomaar gebeuren en al helemaal niet door jongens hè?’
‘Nee!’
‘Goed, hoe kunnen jullie er nu voor zorgen dat iedereen hier veilig kan spelen?’ vraag ik na een poosje.
‘Nou, we kunnen naar een andere plek gaan en daar gaan spelen’ oppert één van de jongens terwijl hij zijn vriendjes vragend aankijkt. Zijn vriendje reageert: ‘Ja, of we bemoeien ons gewoon niet meer met hen.’ Hij knikt in de richting van mijn dochter en haar vriendje.
‘Ik hoor al een paar oplossingen. Weten jullie er nog meer?’
‘Ik wil niet dat jullie weggaan hoor!’ doet mijn dochter ook een duit in het zakje.
‘Nou goed, dan bemoeien we ons niet meer met jullie en blijven we hier’, beslist één van de jongens.
‘Dan zijn jullie er uit, begrijp ik. Fijn zeg, dan ga ik nu weer terug naar de bank. Ik zat daar zo fijn. Bedankt voor het gesprekje, jongens."

Zie hoe mooi ik ben
Kijk eens door het venijn
En zie wie ik werkelijk ben
Wie ik echt wil zijn
Het vraagt wat tijd misschien
Het valt niet mee het te zien
Maar zie hoe mooi ik ben

Zie hoe mooi ik ben
Nu en elke dag weer
Wil je een weg vinden
Om nu en elke keer
Mijn licht en kracht te zien
In alles wat ik doe
En zien hoe mooi ik ben?

~ Red en Kathy Grammer

Ik zit weer op mijn bank en denk na over de intenties en behoeften van deze verschillende kinderen, zo begrijpelijk, zo valide. Ik voel me nu vervuld en verbonden met hen. Ik denk er aan dat de kinderen met het meest onacceptabele gedrag eigenlijk juist de kinderen zijn die de meeste liefde nodig hebben.
Hoe zou het voor mij en voor deze kinderen zijn geweest als ik alleen naar het gedrag had gekeken? Als ik was gaan preken, moraliseren, of politie-agent was gaan spelen..?

Hoewel de kinderen afspraken dat ze zich niet meer met elkaar zouden bemoeien, zie ik dat de tienjarigen hun bal delen met mijn dochter en haar vriendje. Ze halen hem zelfs voor hen op wanneer de bal een eind wegrolt... Met verbazing kijk ik ernaar. Zou dit een effect zijn van het actief luisteren?

*De naam Roy is een fictieve naam.

Heleen Bos is moeder van een dochter en Gordon Communicatietrainer, licentie opvoeding. Dit is haar website.

Bronnen:
Luisteren naar Kinderen door Thomas Gordon.
Het gedicht komt uit het boek 'De veilige klas' door Sura Hart en Victoria Kindle-Hodson en is geschreven door Red en Kathy Grammer. Justine Mol zorgde voor de Nederlandse vertaling en bewerking.