‘Hoe lang was het geleden dat ik verstoppertje deed? Ik vond het geweldig en wat zag ik de kinderen genieten!’

30 juni 2015

Sabine Averdonk, leerkracht op de Joannesschool in Groessen, wilde weer vertrouwen krijgen in zichzelf als leerkracht, en in haar leerlingen. Ze wilde weer werken aan de relatie met de kinderen in haar groep. Toen ze, rennend op haar hoge hakken, verstoppertje speelde met de klas, merkte ze dat de verandering ingezet was. 'Kun je wel rennen op die hakken, juf?’ ‘Dat zien we vanzelf!’

Er was eens een juffrouw die dacht dat ze een cursus ging doen. En die juffrouw, dat was ik. De cursus bleek geen cursus, maar een traject. Dat doet me denken aan de spoorwegen: daar hebben ze het ook altijd over trajecten. Je stapt op, volgt een tijd het spoor en stapt uiteindelijk weer uit. Ergens anders, als het goed is, anders had de reis niet zo heel veel zin gehad. En terwijl ik begin februari op school voor mijn gevoel stil stond vanwege een kapotte bovenleiding of zo, stapte ik op de avonturentrein. Dat wist ik natuurlijk niet: voor mij was het toen meer een normale lijndienst die me van A naar B zou brengen, waardoor ik dan meteen bij terugkomst op school misschien die kapotte bovenleiding kon repareren. Ha, dát had je gedacht, juffrouw die dacht dat ze een cursus ging doen!

Praten, lachen, rennen

Maar het traject Pedagogische Tact heeft wel een hoop veranderingen teweeg gebracht. De afgelopen tijd heb ik meer naar de kinderen gekeken en minder naar de planning. Meer naar de lesdoelen en minder naar de opdrachten.

Ik heb gepraat met de kinderen, geluisterd naar wat ze te vertellen hadden en geprobeerd daar wat mee te doen. Ik ben anders gaan werken en meer gaan genieten. Ik heb gewoon eens een les laten vervallen, omdat we daar met z’n allen geen zin meer in hadden. In plaats daarvan gingen we 'buskruit' doen in het park en omdat niemand ‘m wilde zijn, was ik 'm de eerste keer. Hoe lang was het geleden dat ik verstoppertje deed? Ik vond het geweldig en wat zag ik de kinderen genieten. ‘Kun je wel rennen op die hakken, juf?’ ‘Dat zien we vanzelf!’ En ja hoor, ik kon het. Dus het potje daarna mocht ik ook verstoppen. En wat was het spannend om vanachter de struiken de zoeker in de gaten te houden en precies op het goede moment naar die bal te spurten!

Vrije keuze: 'Waar wil jij zitten?'

Ook ben ik gestart met het zelf laten kiezen van werkplekken. In groep 3/4 merkte ik dat ik wat geïrriteerd raakte door een jongen. Hij was slecht geconcentreerd en moeilijk aanspreekbaar. Hij maakte overal een lolletje van en reageerde soms boos of heel ongeïnteresseerd. Toen heb ik in gedachten een stapje terug gedaan en nagedacht over wat ik van hem wist. Ik realiseerde me dat zijn gedrag wel eens heel goed gevoed kon worden door onmacht. Taal, spelling, lezen… wát een ellende. Steeds weer de underdog. En dan allemaal jongens in de buurt die het leuk vinden als jij de boel een beetje meer leven inblaast. Die je zien!

Hem vroeg ik op een ochtend: ‘Naast wie denk jij dat je vandaag goed kunt werken?’ Verbaasd keek hij me aan. ‘Dat weet ík niet.’ ‘Dan denk er maar even over na. Als je het weet, kom het me maar zeggen.’ Hij haalde zijn schouders op en draaide zich van me af. Ik moest even een stapje terug doen en waarschijnlijk ook even op mijn tong bijten en ben gestart met de instructie van rekenen.

Toen ik net goed en wel klaar was, kwam hij naar me toe met een naam. En wat een goeie keuze, zeg. Het kind dat hij bedacht had is rustig, creatief, lief, heeft zijn aandacht hard nodig voor het werk en laat zich niet makkelijk van de wijs brengen. ‘Wil je naast hem zitten? Wat een goed idee! Ga het hem maar vragen.’ Dit vond hij te moeilijk en samen bedachten we wat je dan eigenlijk zou kunnen vragen. Ik liep met hem mee en toen lukte het. Die jongen vond het ook een goed idee. Zijn buurmeisje had alles allang in de smiezen en stond al klaar met haar spullen: ‘Dan ga ik wel op zijn plek zitten.’ De jongens werkten als paarden die ochtend. Wat super om te zien dat de oplossing uit hemzelf kwam en ook werkte!

Blijven ontwikkelen

En natuurlijk is het niet ineens ‘Hallelujah’. Ik blijf nadenken over de kaders waarbinnen de kinderen vrij mogen bewegen. Ik merk namelijk, dat vrijheid voor de één soms ten koste gaat van de concentratie van een ander. Dat kan niet de bedoeling zijn. Ik vind het nog moeilijk om hierin ook gedifferentieerd te werken, terwijl het aankunnen van vrijheid natuurlijk net zo goed een leerproces is als taal of rekenen. Langzaamaan weet ik in de klas steeds iets meer vorm te geven aan het gegeven dat eerlijkheid niet in alle gevallen gelijkheid is. Soms moet ik ook in die vrijheid verschillen maken en ik merk dat wanneer ik dat uitleg, kinderen dit eigenlijk heel goed oppakken.

Mooi vond ik het, toen we in groep 6 samen naar de documentaire over meester Kanamori keken en het lacherige omsloeg naar echte interesse. Kinderen werden geraakt, dachten na over eigen verliezen, en een paar kinderen moesten huilen. Zij werden liefdevol getroost door klasgenoten. Na het kijken hebben we het erover gehad dat er soms heel belangrijke dingen in je leven zijn, die je klasgenoten niet eens van je weten. Hierop wilden heel veel kinderen iets vertellen en er werd goed naar elkaar geluisterd. Er waren zelfs kinderen die zeiden dat ze het knap vonden dat een jongen durfde te vertellen dat hij veel moeite had met de scheiding van zijn ouders. Verdrietige, maar mooie momenten om samen te delen.

Dus ja, ondertussen ben ik erachter gekomen dat die lijndienst een avontuur in petto had. Onderweg heb ik al van alles gezien, gehoord, gelezen en gevoeld en ik ben heel benieuwd wat er nog komt. Ik heb dus bedacht, dat ik voorlopig niet uitstap. Dit is een tussenstation en ik blijf lekker zitten.

Sabine Averdonk is groepsleerkracht en taal-/leescoördinator. Ze volgde van januari tot juni 2015 het traject Pedagogische Tact.

--
Open traject Pedagogische tact/leiderschap

Schrijf je in voor nieuwe schooljaar: start oktober 2015

Net als andere jaren biedt het NIVOZ ook in het schooljaar 2015-2016 trajecten Pedagogische tact en leiderschap aan voor individuele leraren en schoolleiders op de eigen locatie in Driebergen. Voor deze trajecten hanteren we een open inschrijving. De vijf bijeenkomsten vinden plaats op woensdagen en donderdagen, van 10.00 – 16.30 uur. Het nieuwe traject start op woensdag 7 oktober 2015. De vijf data voor dit traject zijn:

woensdag 7 oktober 2015
donderdag 12 november 2015
donderdag 21 januari 2016
woensdag 17 februari 2016
donderdag 10 maart 2016

Het traject Pedagogische Tact (voor leraren) is gesubsidieerd en kost € 1000,00 per persoon. Deelname aan het traject Pedagogisch Leiderschap kost € 3500,00 per persoon.

Kijk hier voor meer informatie