Het programma zit helemaal dichtgetimmerd

26 juli 2017

COLUMN - Netty is een jaar of vijftig, leerkracht, en heeft het gevoel dat het programma van haar klas helemaal dichtgetimmerd zit, dat er geen ruimte meer is voor een goed gesprek met de kinderen. Alleen de hobbykring, die heeft ze kunnen behouden. Ellen Emonds, docente Pedagogische Tact, hoort haar verhaal aan en reageert op een verrassende, maar welkome manier.


‘Sorry hoor, maar ik heb echt geen tijd om met alle kinderen in gesprek te gaan. Het programma zit helemaal dichtgetimmerd. Ik heb alleen mijn hobbykring mogen houden en daar heb ik me echt hard voor moeten maken.’
Ik kijk naar Netty, een leerkracht van een jaar of vijftig. Ze zit wat naar achteren als ze dit zegt, haar armen over elkaar geslagen en iets van verbazing in haar gezicht.

Alsof ze zich afvraagt of ik nog wel enige realiteitszin heb als ik suggereer dat gesprekken met haar leerlingen haar misschien kunnen helpen bij het omgaan met de werkdruk voor zichzelf en de kinderen die zij ervaart in haar groep.

Ik voel de gedachte opkomen om haar te vragen van wie haar programma is. Wie daar de keuzes in maakt en hoe het komt dat ze zich laat vertellen dat ze alleen maar een hobbykringgesprek mag voeren met haar leerlingen? Hoe ze zichzelf ziet: als factor of actor? Hoe het met de invulling van haar psychologische basisbehoeften gesteld is?

Ik denk terug aan de activiteit die we eerder in het traject Pedagogische Tact deden met de kinderfoto. Toen ze vertelde de tweede dochter te zijn in een groot gezin. Boven haar een zus die zich tegen alles en iedereen keerde, wars van autoriteit en gezag. Hoe ze zag dat haar moeder dat zo moeilijk vond en daar zoveel verdriet om had. Hoe zij daar op geantwoord had door zich altijd keurig te houden aan alle afspraken en regels, hoe ze daarom altijd deed wat van haar werd verwacht en gevraagd werd.

Wat heeft deze vrouw nu aan al mijn scherpe vragen, waarin de suggestie of het oordeel al verpakt zit?

‘Sorry hoor, maar ik heb echt geen tijd om met alle kinderen in gesprek te gaan. Het programma zit helemaal dichtgetimmerd. Ik heb alleen mijn hobbykring mogen houden en daar heb ik me echt hard voor moeten maken.’
Ik kijk naar Netty, een leerkracht van een jaar of vijftig. Ze zit wat naar achteren als ze dit zegt, haar armen over elkaar geslagen en iets van verbazing in haar gezicht.

Ik kom iets naar voren. ‘Wat mooi dat je je daar zo hard voor gemaakt hebt. Hoe is dat je gelukt en hoe zou jij het graag willen in je klas, als je het helemaal zelf kon bepalen?’

Ellen Emonds is docent Pedagogische Tact bij de stichting NIVOZ.

Ellen is in 2005 excellent afgestudeerd aan Hogeschool de Kempel en daarna begonnen als lerares basisonderwijs op OBS de Bonckert in Boxmeer, een school voor ErvaringsGericht Onderwijs. In 2012 is Ellen verkozen tot Leraar van het Jaar voor het basisonderwijs. Ze werkt nu als docente Pedagogische Tact bij de stichting NIVOZ, spreekt regelmatig voor klein en groot publiek en vormt samen met haar zus Tweemonds, een centrum voor welbevinden en betrokkenheid.

Wil je meer weten over Pedagogische Tact? De stichting NIVOZ biedt trajecten aan die zowel in company (voor een school of binnen een stichting) als via open, individuele deelname (open traject) aangeboden worden. Het is ook mogelijk om eerst, helemaal gratis, een middag of avond te komen ‘proeven’ aan pedagogische tact, op onze proeverijen. Lees er meer over op http://nivoz.nl/trajecten/