Follow the child: 'Creëer ruimte. Zodat elk kind zijn eigen droom kan volgen en zijn/haar talenten optimaal kan ontwikkelen'

6 november 2016

‘Het bezoek aan de Boston Arts Academy (BAA),’ zo schrijft bestuurder Adrie Groot, ‘zal me lang bijblijven. Want met dit bezoek zag ik de rode draad door alle scholen die de Ten Common Principles hebben omarmd. Zijn vierde blog – geschreven in een inspirerende studiereis langs  Essential Schools in New York en Boston. ‘Creëer ruimte. Zodat elk kind zijn eigen droom kan volgen en zijn/haar talenten optimaal kan ontwikkelen.'


We worden zeer warm ontvangen door een aantal mensen van de BAA. Kathleen Marsh, artistic dean, maakt duidelijk waar de school voor staat. Kinderen die vanaf de middle school komen (8^ste graad, zeg maar 14 jaar oud) doen auditie om op deze school te komen. Art is daarbij de belangrijkste factor. Ze moeten kunnen laten zien op welk onderdeel (music, theater, visualize of dance) ze talenten hebben. Van de jaarlijks 500 aanmeldingen worden er 125 toegelaten.

Anne Clark, headmaster van BAA, geeft aan dat zij en haar team van professionals zich met name richten op ontwikkeldata en niet zozeer op testdata. Ze vindt de toenemende druk op testing, ook in de USA, verschrikkelijk en wil daar het liefst vanaf. Elk jaar is BAA weer opgelucht dat zij aan de minimale normen voldoen. Veel belangrijker is wat het ontwikkelniveau van het kind is en waar de ambitie ligt. Als de student door wil in Art kan er doorgestroomd worden naar bijv. Berkeley. Maar dan moet je ook echt wel van Art je beroep willen maken. Haar devies is: ‘Follow the child’: creëer ruimte zodat elk kind zijn eigen droom kan volgen en zijn/haar talenten optimaal kan ontwikkelen.

Opvallend is het grenzeloze vertrouwen bij alle volwassenen op deze scholen dat het - uitgaande van de mogelijkheden van het kind en een optimale relatie met kind en ouders - altijd goed komt met de resultaten. En de praktijk wijst uit dat dit vertrouwen reëel is.

De ervaringen op deze school, in aansluiting op de andere scholen brengen mij weer bij de Common Principles of the Essential Schools. In dit geval is “A tone of decency and trust” zeker van toepassing.

“I am trying to push you forward” heeft niet de betekenis van druk, selectie of beoordeling, maar eerder van uitdagen, stimuleren en verleiden op basis van respect en vertrouwen. Volwassenen en kinderen voeren feedbackgesprekken met elkaar en ervaren elkaar daarin als gelijkwaardige gesprekspartners. Er is maximale inzet, er wordt maximale inzet gevraagd, van studenten en leerkrachten om te werken aan die relatie. Als voorwaarde om tot maximale talentontplooiing te kunnen komen.

Als voorbeeld beschrijf ik het bezoek aan de muziekschool. Het lokaal is groot, ongeveer 100m2, en overal verspreid staan kris-kras stoelen met rugzakken erop, naast of onder. In het midden een vleugel en aan de zijkant staan ongeveer 60 studenten van 15-18 jaar op een soort tribune. Daarvoor de muziekdocent. Net voor onze binnenkomst was er waarschijnlijk commentaar op de kwaliteit van het gezongen lid. En één van de koorleden doet een dringende toespraak, terwijl hij de dirigent bleef aankijken. ‘Als we echt een topprestatie willen leveren moeten we bij het zingen even niet praten met onze vrienden of vriendinnen, niet ons laten afleiden door allerlei andere zaken, maar ons focussen. Hij krijgt een knipper vingerend applaus. Daarna doen nog 4-5 studenten een vergelijkbare oproep. De dirigent pakt het op en gaat verder met de oefening. Tijdens die oefening komen er kinderen bij het koor, gaan er naar de wc, pakken een bekertje voor wat water. Het maakt niet uit. Niemand in het koor noch de dirigent laat zich afleiden en de oefening gaat, met een naar mijn mening perfect resultaat gewoon door.

Op alle scholen die we bezoeken is de focus van de leerkracht op het kind zichtbaar: constant en consequent. Afleiding is er genoeg, maar dat houdt leerling en leerkracht niet af van leren.

De rondleiding onder leiding van Kaila en Amie was de klap op de vuurpijl. Zij zijn beiden laatstejaars en gaan hierna naar College. Amy is visual artist en Kaila een dancer. Met een ontwapende openheid vertellen ze over zichzelf, de school, het onderwijs en hun toekomst. Focus op wat ze hier hebben geleerd en daar optimaal voor gaan.

De wijze waarop deze studenten praten over hun leerkrachten leert ons veel over de kracht van een goede relatie tussen leerlingen en leerkracht. Ze zijn zich niet alleen heel goed bewust van hun eigen zijn, maar ook van de betekenis van leerkrachten voor hun ontwikkeling. Zowel in gesprekjes in en buiten de klassen, als in allerlei uitingen op de muur komen we dit tegen.

En voor wat de zelfkennis betreft valt op dat in alle gesprekken en presentaties de leerlingen open en to the point praten over wie ze zijn, waar hun talenten liggen en hoe ze die verder willen ontwikkelen.

De leerkrachten schenken veel aandacht aan wie je bent en hoe je met elkaar omgaat. Een groter pleidooi voor de vertrekpunten en oriëntaties  van hetkind - ‘Zonder relatie geen prestatie’ - kan ik me niet voorstellen. Alles wordt ingezet op de relatie tussen kinderen, tussen kinderen en volwassenen (zowel leerkrachten als ouders). En als dat meer tijd vraagt, dan moet het maar.

3 november, Boston

Adrie Groot is op studiereis naar de Essential Schools, met 20 andere onderwijsbetrokkenen, leraren en schoolleiders. het is een jaarlijks initiatief van Rikie van Blijswijk van De Leerschool.