Festival of Solutions brengt onderwijsveld in verandermodus: 'En nu verder...'

25 april 2013

Het Festival of Solutions was gisteren op landgoed de Horst in Driebergen het eerste grote evenement waarmee  Operation Education het onderwijsveld wil inspireren en in de 'verandermodus'  wil brengen. Initiatiefnemer Claire Boonstra wist binnen zes maanden een grote groep onderwijsbetrokkenen te prikkelen, met als gevolg dat in Driebergen bijna 400 geïnteresseerden en een grote schare vrijwilligers samenstroomden. Er was een vol programma met sprekers, workshops en debatten. Annonay Andersson en Rob van der Poel hoorden krachtige taal, bewonderden initiatiefrijke deelnemers en bespeurden veel instemming. Een impressie van een zonnige dag, rondom een beweging die voor haar toekomst drijft op ieders eigen verantwoordelijkheid. 

Bekijk hier het online magazine van de dag, de 'visuele notulen'.

‘Nederland blinkt uit in middelmatigheid’. Met een nieuwskop van nu.nl. leidde Claire Boonstra plenair het eerste festival-van-de-oplossingen in. Een volgend signaal om in actie te komen? Boonstra spreekt zich er niet direct over uit, maar legt de vraag in het midden. Het is het startsein voor een dag waarop iedereen zich mag uitspreken, mag laten zien, op weg naar een andere onderwijspraktijk. Op de muren aan de zijkant van het theater wordt duidelijk dat het publiek al meedoet. De Twitterpagina toont direct de eerste berichten. En dat zal, afhankelijk van de spreker, zo blijven. #operationedu zal deze middag ' even' in de top tien van Trending Topics terechtkomen.

De dag is opgebouwd uit een aantal onderdelen: eerst is er de uitleg, de reden van Operation Education, waarom het onderwijs nu anders moet. Dan zijn er verhalen uit de praktijk, gevolgd door nog meer workshops, pitches en voorbeelden. In de open ruimte vinden ontmoetingen plaats en kan van gedachten worden gewisseld. Vlak voor het avondeten is er een kort, plenair debat. Ter afsluiting is er een lijst van acties, die eerder in groepjes zijn bedacht. Wat is de volgende stap? De sfeer is goed. Zo goed dat Boonstra de dag spontaan afsluit met een dansje en binnen de kortste keren de vloer om haar heen volloopt.

Anders omdat het moet

De onderwijspraktijk wordt volgens Boonstra gekenmerkt door een focus op problemen en zorg – veel remedial teaching en dingen die men niet kan. Operation Education wil daar als beweging verandering in zien. Kijken naar mogelijkheden en kansen. Boonstra ziet de potentie, maar spreekt ieder op zijn rol aan. ‘Vandaag komt alles bij elkaar. Het gaat erom wat jullie ervan maken, wij faciliteren slechts.’

Eerste ronde sprekers

De noodzaak van een onderwijsverandering wordt geillustreerd door vier sprekers die in het onderwijs ergens tegenaan liepen: Maaike van Mourik (basisschoolleerkracht van De Vallei), Joos Holster (moeder van drie kinderen), Kavita Huizinga (jong onderneemster) en Yuri van Geest (visionair).

De 19-jarige Kavita Huizinga gebruikt een mooie metafoor. Ze ziet elk schooljaar als een venster, waarbinnen je vaardigheden moeten passen. Haar Engelse vaardigheden kwamen alleen boven het kozijn uit en haar wiskundevaardigheden eronder. Zij moest bukken en op haar tenen lopen tegelijk. Het was impliciet een pleidooi voor een meer natuurlijke leerweg.

Nog zo'n discrepantie... 'Zit je op school in een gestandaardiseerde leerweg, op de arbeidsmarkt willen ze juist dat mensen zich onderscheiden, dat is een beetje raar.'  Kavita maakte zelf de keuze om met haar vervolgopleiding te stoppen en voor zichzelf te beginnen. 'Ik leerde meer buiten school dan erbinnen.'

Kavita zou onderwijs het liefst zo willen inrichten dat het voorbereidt op de maatschappij van nu en past bij de manier waarop iemand leert. Zelf experimenteerde ze met haar zusje en de stelling van Pythagoras. Niet  door in een boek te kijken, maar door te laten zien dat je sneller aan de overkant van de weg bent, als je schuin oversteekt. En daar een rekensom op los te laten.

Tweede ronde sprekers

Als tegenhanger op hoe het niet goed gaat, komen er drie inspirators die een geluid laten horen over hoe zij op hun manier proberen bij te dragen aan het onderwijs: Ellen Emonds (basisschoolleerkracht en docente Pedagogische Tact), Carola van Iersel (kunstenares) en Hans Schuurmans (HEMA academie).

Ellen Emonds - leraar van het jaar en ambassadrice van hetkind.org - vertelt dat er in haar klas maar één regel geldt: ‘Wij sluiten niemand buiten.’ Ook hoeven leerlingen bij haar in de klas hun vinger niet op te steken als ze iets willen zeggen. 'Als leerlingen hun vinger wel op steken, moeten ze zich zo concentreren op het niet vergeten van hun vraag, dat alle andere dingen op dat moment langs ze heen gaan.'  Haar leerlingen leren op deze manier juist wanneer het handig is om iets te zeggen, ze leren over afstemming, met zichzelf en met de andere leerlingen. ' Degene die toch zijn vinger opsteekt, geven we op onze beurt een handelingsplan.'

Workshops, pitches en open ruimte

Vanaf 16.00 uur - twee uur na de opening - is er tijd om contact te maken. Dat kan op allerlei plekken op het terrein. Er zijn zogeheten ‘workshares’,  van individuen, scholen en andere onderwijsaanbieders. Daarnaast worden er een groot aantal ‘pitches’ gehouden: drie minuten op de zeepkist. In een gemoedelijke sfeer - op bankjes en stoeltjes in het gras - wordt het gesprek voortgezet. Ouders, leerkrachten, coaches, schoolleiders en leerlingen, ze zijn er allemaal. Voor de meeste mensen voorziet de dag aan een behoefte: er gebeurt veel moois, we zijn met gelijkgestemden en dat stelt gerust. Een enkeling is gekomen om opnieuw positie te bepalen, misschien een nieuwe rol te ontdekken.

Interview op het podium

Aan het einde van de middag komen de aanwezigen weer bij elkaar in het Maitland-theater. Boonstra meent dat onderwijsvernieuwing alleen voort kan komen uit samenwerking tussen betrokken partijen. Ze ziet vijf verschillende stake-holders: de overheid en onderwijsinspectie, de ouders, de leerlingen, de leraren en Pabo’s én de aanbieders van leermiddelen. Met elk moet het gesprek worden aangegaan.

Drie 'spelers in de markt' schuiven aan tafel. Het publiek mag vragen stellen.

Alette Baartmans (Hack de Overheid, GeenSchool) vertelt dat zij zich inzet om grote hoeveelheden onderwijsdata - onder meer van CITO - openbaar te maken. 'Daardoor kun je ontwikkelingen beter in kaart brengen en beter anticiperen.' Inmiddels zit ze aan tafel met de inspectie en boekt ze haar eerste succesjes. Applaus viel haar ten deel. Haar droom ligt in dat verlengde , maar bestaat ook al. De Amerikaanse school ‘School of One’ gebruikt informatie over de leerbehoeften en leerstijlen van elke afzonderlijke leerling en zoekt gepaste educatieve bronnen met geavanceerde technologie. Daardoor wordt de leerling voorzien van de onderwijsmethode die het beste past.

Politica Tanja Jadnanansing (PvdA-kamerlid onderwijs) heeft er bewust voor gekozen om de groepen VMBO tot MBO onder haar hoede te nemen, simpelweg omdat ze er de meeste affiniteit mee heeft. Inmiddels zijn haar wekelijkse ‘pizza-sessies’ op het Binnenhof befaamd: op  woensdagavond kunnen leerlingen aanschuiven en vraagt de in Maitland populaire politica wat zij voor hen kan doen. Jadnanansing is open, mijdt politiek correcte antwoorden en belooft haar best te doen om een gesprek te organiseren in politiek Den Haag over onderwijsvernieuwing.

Als derde spreekt Ingeborg Janssen-Reinen vanuit haar rol als directeur van de Nieuwste Pabo. Zij houdt een pleidooi voor een duurzame verandering, geen revolutie. Een verandering van binnenuit, voor een lange termijn effect. Hun stagiaires betekenen ook iets voor de school waar ze ' geplaatst' worden. ' Wij vragen scholen om hun dilemma/vraag bij onze leerlingen te leggen. Samen kunnen we dan kijken hoe we  hier iets in kunnen betekenen.' Een omkering!

Doelen

Na het avondeten wordt er in groepjes gebrainstormd over acties die kunnen volgen op het festival. Zie tweets onder.

Jelmer Evers, leerkracht op UniC in Utrecht, sluit het festival af. Na een korte biografie schetste hij als geschiedenisdocent (echt een vak) een breder perspectief van verandering. 'Het gaat stap voor stap  en het begint bij jezelf.'  Hij zoekt zijn heil niet in één soort onderwijs of een radicale ommezwaai. Geen dogma's, maar werken met begrippen als pedagogische tact, professionele ruimte en eigen verantwoordelijkheid passeren de revue

Jelmer zat niet in de video-samenvatting, die 5 minuten later al aan het publiek werd getoond. Zie link. En ook het magazine dat Crea-Aid verzorgde, kreeg een eerste vertoning. Een knap staaltje creativiteit en een blijvende herinnering aan een bijzondere onderwijsdag. En nu verder...

Alle foto's zijn van Rene Wouters via Flickr. Meer over zijn werk is hier te vinden.

 

  Twitter

 

 

Claire Boonstra
Zinderend. Is wat iemand zei. Dankbaar is wat ik nu ben. Wow. Wat een dag. ‪#operationEDU

Operation Education
‪@ClaireBoo roept tijdens Festival of Solutions op: doe wat binnen je  mogelijkheden ligt om onderwijs te veranderen + zoek daarbij anderen op

Acties

Operation Education
Actie nav het Festival of Solutions: breng in kaart wat er speelt op het gebied van ‪#onderwijsvernieuwing in Ned. & daarbuiten ‪#operationEDU

Operation Education
Actie nav het Festival of Solutions: werk op lerarenopleidingen meer en continu aan ontwikkeling van de toekomstige docenten

Operation Education
Actie nav het Festival of Solutions: vraag jezelf als docent af: wat is het mooiste dat ik vandaag heb meegemaakt? Deel dat!

Operation Education
Actie nav het Festival of Solutions: maak meer gebruik van digitaal leermateriaal en maak het persoonlijk ‪#operationEDU

Operation Education
Actie nav het Festival of Solutions: iedereen wil het beste voor zijn kinderen, dus deel ideeën op dat gebied ‪#operationEDU

Operation Education
Actie nav Festival of Solutions: help ouders om met elkaar in dialoog te gaan (en niet alleen voor klusjes of bij problemen) ‪#operationEDU

Operation Education
Actie nav het Festival of Solutions: kinderen hun levensverhaal laten vertellen/tekenen, zodat er begrip voor elkaar ontstaat ‪#operationEDU

Operation Education
Actie nav het Festival of Solutions: kinderen betrekken door hen de ideale school te laten formuleren ‪#operationEDU

Andere tweets

Dorien Ketel
@ellenemonds Ik vind je een topjuf! Wow! Dank voor je presentatie! ‪#operationedu

Marcel Kesselring
‪@ellenemonds complimenten! wat kun jij mooi vertellen! genot om naar te luisteren ‪#mensenweeraandenkengezet

Hester IJsseling
Interessante classificatie van soorten onderwijsvernieuwers. Waar schaar jij je onder? ‪http://www.onderwijsfilosofie.nl/?page_id=370

Ellen Emonds
Dank voor alle leuke reacties op vanmiddag! Ben heel benieuwd waar er vanaf morgen ook geen vingers meer opgestoken mogen worden..!

Reinhilde
'Een leraar is pas een goede leerkracht, als hij zelf een goede ont-wikkelaar is...' Onderwijs is 'ont-moéten' ‪#operationedu

SandravanKolfschoten
Ook mooi weer RT @KimRavers: Voor degene die 'm gemist heeft vandaag: de visual van #operationedu #onderwijscustomheartwork.nl

Operation Education
Ingeborg Janssen-Reinen, directeur van @deNieuwstePabo: "Wij willen niet vanuit een ivoren toren zeggen hoe het moet" #operationEDU

Anke Wiersma
Boeiend gesprek op Pplaats #operationedu over festival vorm, niet geschikt voor inhoudelijk gedreven onderwijzer

Marcel Kesselring
“Als docent enthousiast is dan zijn de kinderen ook enthousiast” ‪#operationEDU ‪@jelmerevers

Alette Baartmans
Gotta love the drop-outs! ‪#geenschool ‪#operationEDU

Ans Ramaut
Het systeem - love, hack, f€%*k - ga in gesprek - breek het systeem open ! ‪#operationedu

Jasmijn Kester
Jelmer Evers: pedagogische tact. Leren van leerlingen, wederkerigheid, ‪#prachtig! ‪@operation_EDU

maud van zandvoort
‪@Operationedu De periode van eenheidsworst is voorbij, leer een leven lang je talent te ontwikkelen! The tine is now! ‪pic.twitter.com/LFhy1RNX9L

Sacha Kramer
Bedankt ‪@operationedu wist amper 3 wkn gldn nog niets van vernieuwing in onderwijs ben nu enorm geïnspireerd om bij te dragen.

Chantal van Ophuizen
De ochtend na ‪#OperationEDU en weer verder met mijn droom. Alle kids op school een THUIS geven. ‪#datverdienenze

Petra Smolders
@ronaldheidanus Fijn om je te zien! En wat een toffe lieve leerling had je bij!

Suzan Baldinger
@ClaireBoo mag ik jou en je team HEEL hartelijk bedanken ‪#operationedu; Samen maken we het verschil. Dit is nog maar het begin...fijne dag!

Suzan Baldinger
Mooie impressie van het festival of solutions.. Samen kunnen we het verschil gaan maken.. ‪http://fb.me/2ZstJTkgs 

Marije Boot
@tanjajad Geraakt door jouw verhaal over Malika. Iedereen met n droom heeft een Engel nodig om de droom te realiseren. ‪#festivalofsolutions

Juliëtte van Dijk
Het was fantastisch! Hierbij een impressie van hoe het anders kan in het onderwijslandschap voor de toekomst.... ‪http://fb.me/2AMzYIcWm