Empathie in de praktijk: ‘De peuter pakt twee stukjes appel. Eén voor zichzelf en één geeft hij aan mij.’

3 juni 2015

‘Empathie maakt mijn wereld een stuk mooier en prettiger. Het zorgt voor contact, verbinding, waardering en plezier in mijn leven,’ schrijft Loes Hubertus. Ze komt met drie voorbeelden, in verbinding met een kleuter, een schoolgaand kind en de bejaarde.

In een notendop is empathie zoiets als: je inleven in de belevingswereld van een ander. Wat empathie teweeg brengt is echter minstens zo interessant als de definitie ervan.

De peuter
Laatst was mijn neefje, bijna twee jaar, bij mij op bezoek. Na een ochtend buiten te zijn geweest had ik een appeltje voor hem geschild. Met zijn kleine handjes pakte hij steeds een stukje en genoot er zichtbaar van. Ik pakte ook een stukje appel. Even keek hij mij verbaasd aan. Alsof hij wilde zeggen: ‘eh tante, dit is míjn appel!’. Toen ik opstond en naar de keuken wilde gaan pakte hij twee stukjes appel van het bordje. Eén voor zichzelf en één gaf hij aan mij. Op zijn initiatief hebben we toen geproost met de stukjes appel.

Het schoolgaande kind
Tijdens het spelen van Stars of Empathy kreeg één van de kinderen (10 jaar) de vraag: Wat voel je als je een kind ziet dat gepest wordt?
Hij antwoordde al denkend: ‘Ja.. wat voel je eigenlijk? Je wordt zelf niet gepest.’
Zijn klasgenootje: ‘Je voelt dat hij wordt gepest.’
Hij: ‘Ja dat zie je. Dat voel je niet.’
Ander klasgenootje: ‘Ik voel me dan niet goed, want het is niet leuk als iemand gepest wordt.’
Klasgenootje: ‘Ik voel dan alsof iemand mijn hulp nodig heeft.’

Op geheel eigen wijze, zonder zich er bewust van te zijn, waren de kinderen bezig om hun gevoelens en gedachten onder woorden te brengen en zich in te leven in anderen. Het was een prachtig empathisch gesprek met een hoofdletter E.

De bejaarde
Dat ook ouderen oog hebben voor de leefwereld van anderen zie ik regelmatig bij de schilderclub waar ik als vrijwilliger actief ben. De mensen van deze club hebben ieder hun eigen ziektebeeld. De één heeft Parkinson, de ander heeft last van dementie. De meesten zijn nogal in hun 'eigen' wereld. Als ze iets willen, dan willen ze het nú, alsof ze niet zien dat we heel druk bezig zijn met anderen die ook hulp nodig hebben omdat ze bijvoorbeeld naar de wc moeten. Aan het eind van de ochtend vraagt één van de bewoners regelmatig waar ze kan betalen en of er een fooienpot is. Mijn collega’s en ik vertellen iedere week dat wij vrijwilligers zijn. Vervolgens vraagt een ander: ‘oh dus jullie doen dit op pro deo basis?!’
Betalen hoeven ze natuurlijk niet, maar het is wel heel mooi om te zien hoe de bewoners oog hebben voor de mensen die het voor hen mogelijk maken om iedere week een leuke ochtend te hebben.

Empathie maakt mijn wereld een stuk mooier en prettiger. Het zorgt voor contact, verbinding, waardering en plezier in mijn leven.

Na haar studie politicologie heeft Loes Hubertus (1984)  Stars of Empathy ontwikkeld, het spel waarin ieder kind in staat stelt om zijn wereld te tonen en dat kinderen op een speelse manier helpt om  sociaal-emotioneel te groeien. Dit is een van haar blogs.