Emigreren met een gezin: 'Overal waar we zijn, zijn we thuis'

22 juni 2016

'We vertrokken vorig jaar naar Laos om de sleur en voorspelbaarheid van het Nederlandse leven te doorbreken. Ik wilde meer tijd met de kindjes en ze laten opgroeien met de blote voetjes in het zand. En simpelweg om de jarenlange droom om een tijd in Azië te wonen uit te laten komen. Maar het heeft zoveel meer gebracht dan dat.' Nynke Bos blikt terug op een bijzondere tijd in Laos, maar staat ook stil bij haar waardering voor Nederland en alles wat ze voorheen misschien voor lief had genomen.

'Mummy can you make a mirror-egg for me please? I want to be a finished-over.' Gierend van het lachen rolt mijn dochter door de kamer. Ze weet dat ze iets raars heeft gezegd. Maar ja, ze moet wat als ze net als Jip en Janneke klaar-over wil spelen.

Ik weet niet meer wat ik precies verwachtte voor vertrek. Het is ook niet voor te stellen hoe anders het leven in Laos eruit ziet. Natuurlijk wist ik dat het een ontwikkelingsland is, dat het er wat minder makkelijk en georganiseerd aan toe gaat dan in buurland Thailand. Maar wat het betekent om in zo'n land te wonen, te leven, daar kon ik mij geen voorstelling van maken. Gelukkig maar.

Door te werken op een lokale school, de kinderen er naar school te laten gaan en in een gewone buurt te wonen werden we onderdeel van het leven daar. Een praatje met de buren, feesten in de tempel, kind aan huis op de markt. Maar ook een keuken vol ratten, een kakkerlak in bed en een pad in mijn slipper. Schrijnende armoede om ons heen - in de breedste zin van het woord - en heel veel misverstanden door taal-en cultuurverschillen.

Het heeft ons als gezin sterker gemaakt. Hecht. Overal waar we zijn zijn we thuis. Al is het een muffe bungalow met net een bed te weinig. Door zo veel samen te zijn hebben wij als ouders met onze neus bovenop de ontwikkeling van de kinderen gezeten, en toch waren we telkens weer verbaasd over de sprongen die ze maakten. In drie talen hebben alle drie de kinderen op hun eigen manier een geweldige ontwikkeling doorgemaakt. Zij het bij de jongste enkel passief; ze zegt geen woord maar gebaart hilarisch en krijgt zo alles voor elkaar wat ze bedenkt. De zelfstandigheid en het lef waarmee ze met z'n tweeën of drieën eieren gaan kopen op de hoek van de straat. Hoe ze elkaar helpen, voor elkaar opkomen en samen moddertaarten bakken. Ook als het niet mag, want 'soms hebben we het gewoon nodig mam'. Hoe de oudste van vijf geleerd heeft altijd een slag om de arm te houden: 'Ik wil wel een ijsje, als ze dat vandaag hebben'.

In het opvoeden heb ik meer rust gekregen. Boze buien hebben kinderen overal, ook in Laos. Maar ik los ze nu vaker op door te knuffelen of door juist ruimte te geven in plaats van boos te worden. Ik zie vaker waar de boze bui vandaan komt en hoe die opgelost kan worden, en stap dan over mijn eigen ergernis heen.

Allemaal mooie ontwikkelingen. Maar de mooiste verrassing is misschien wel dat ik Nederland ben gaan waarderen. Dat ik dankbaar ben dat ik daar ben opgegroeid en mijn kinderen daar onderwijs mogen genieten. Het contrast met Laos is zo groot! Een land waar de overheid al het onderwijs bepaalt en controleert maar zo weinig waarde hecht aan de kwaliteit.

Er is bijna geen enkel land ter wereld dat zo weinig geld uitgeeft aan onderwijs. En dat terwijl zo'n 30% ongeletterd is en lang niet alle kinderen naar school gaan. En de kinderen die niet naar school gaan zijn niet eens zo veel slechter af, want het onderwijs bestaat uit dreunen, kinderen wordt geleerd niet zelf na te denken of gedachtes uit te wisselen. Een land waar de leerkracht tijdens de les soep eet, nagels knipt of domweg slaapt. Waar leerlingen die niet meekomen dom of lui zijn. Waar lestijd opgaat aan water halen uit de rivier zodat de wc doorgespoeld kan worden.

Want ook daar wordt blijkbaar niet voldoende geld ingestoken. Een kwart van de huishoudens heeft geen toegang tot sanitaire voorzieningen, buiten de steden zelfs 60%. Hetzelfde geldt voor drinkwater. In de stad heeft slechts 70% gefilterd drinkwater, daarbuiten nog geen 40%  en de helft van de kinderen is ondervoed. Het zijn schokkende cijfers. En dan heb ik het nog niet eens over kinderarbeid en uitbuiting waar zeker 10% van de kinderen mee te maken heeft. Het straatbeeld wat het oplevert went niet en bezorgt mij nog steeds verdriet en machteloosheid. En toch voel ik mij hier ook zo fijn en op mijn gemak. De warmte, de prachtige natuur, de lieve mensen, de rust, het Boeddhisme.

Dankbaar, dat ik mag terugkeren naar zo'n ontwikkeld land als Nederland. Met prachtig onderwijs waar ieder kind een kans krijgt, een land waar drinkwater eindeloos door doucheputjes mag wegstromen, waar medische zorg voor ieder binnen handbereik is. Waar ik een huis heb met een wasmachine en een gasfornuis, een bibliotheek om de hoek en een supermarkt die altijd alles heeft wat ik nodig heb. Met gemengde gevoelens keer ik terug. Mijn leven voor altijd verdeeld in voor en na.