'Een tolk voor Mr. Kanamori? Wij communiceren zonder woorden!'

15 mei 2012

Het is pas mei en nu al broeit het in onderwijsland. Gisteravond kwamen partners en programmamakers bijeen om de schoolreis van Meester Kanamori, onze Japanse leraar, tussen 3 en 12 september verder vorm te geven. ‘’Het wordt een bomvol programma en de tolk zal overuren draaien’’, concludeerde Ingrid Helsloot, de spil in de organisatie van de Kanamori Tour door Nederland. ‘’Maar er gebeuren ook veel mooie dingen zonder woorden,’’ ontdekte ze een week eerder bij een bezoek aan de stichting Rapucation – een van de partners.

In Amsterdam zag ze hoe een rapper en een muziekleraar samen demotivatie en onveiligheid op school tegengaan. Met dans, met woordeloze ritmeoefeningen én met dagboekverhalen à la ‘Children Full of Life’, de documentaire waarmee Kanamori en vooral de kinderen het hart van veel onderwijs- en opvoedkundigen heeft geraakt. “Ge-wel-dig”, vond Ingrid, “als dit representatief is voor wat er in september staat te gebeuren, dan wachten ons een fantastische week.’’

Op het eerste oog lijkt het niet direct de meest voor de hand liggende combinatie: een rapper die samenwerkt met een muziekleraar met een conservatoriumachtergrond. Maar dat ben je meteen weer vergeten als je Peter van der Bosch en Johan ’t Hart aan het werk ziet. De eerste veroverde de internationale hitlijsten eind jaren tachtig, begin jaren negentig als Tony Scott “The Chief”; de tweede was ooit zijn muziekleraar. Na jaren vonden ze elkaar weer in de Amsterdamse onderwijswereld en begonnen ze de stichting Rapucation – een samensmelting van ‘rap’ en ‘education’.

’t Hart en Van der Bosch constateerden al een tijd een verruwing van het taalgebruik op school en zagen de invloed daarvan op sfeer en prestaties. In hun methode stellen ze niet alleen strakke kaders over de omgang met elkaar, maar wordt er vooral ook geïnvesteerd in de relatie, tussen leerlingen onderling en tussen leerlingen en leraren – wat uitstekend blijkt te werken van vmbo tot gymnasium.

Een van de manieren om snel dicht tot elkaar te komen, is om dagboekaantekeningen te maken en elkaar je persoonlijke verhaal te vertellen. "En ja, dat schrijven in een dagboek is rechtstreeks geïnspireerd op de dagelijkse notebookverhalen, die Kanamori zijn kinderen laat optekenen. Net als in Kanamori’s klas, ontkomen ook bij Rapucation de leraren er niet aan zichzelf en hun persoonlijke verhalen te laten zien."

Rapucation komt acht weken je school binnen en werkt multidisciplinair toe naar een eindvoorstelling: de leraren van onder andere de vakken muziek, Nederlands, Engels en levensbeschouwing zijn rechtstreeks betrokken. "Maar Johan vertelde ook over een school waar de wiskundeleraar meedeed. Wiskunde mag dan wat lastiger te rijmen zijn met dans en songteksten, maar de leraar gaf zich volledig bloot in een verhaal over zichzelf. Tegen zo iemand kijk je nooit meer hetzelfde aan, hoeveel formules hij ook op het bord zal zetten.’’

‘’Wat me raakte was het constante contrast tussen stilte en geluid. Peter van der Bosch experimenteert met ritmeoefeningen die de groep zonder gesproken instructie aanleert. Bijna zonder woorden veranderen vervolgens de rollen en neemt de leerling de rol van dirigent over. Subtiel is ook hoe in de eindvoorstelling kinderen zwijgend op het podium gaan staan, terwijl gelijktijdig hun verhalen, door henzelf ingesproken, te horen zijn. Het relaas van een jongen die dacht een leuke dag te gaan hebben, omdat het zijn verjaardag was, maar in plaats daarvan geconfronteerd werd met het overlijden van zijn vader – kippenvel.’’

De komst van Kanamori gaat onvermijdelijk over communicatie, over wat we van elkaar snappen over taalbarrières heen. En Rapucation laat zien dat we daarvoor niet altijd aanspraak zullen hoeven te maken op onze verbale capaciteiten.

De stichting Rapucation is maar één van de 16 partners van hetkind, bij wie Kanamori uitgenodigd is en waarmee een programma wordt gemaakt. ‘’Na mijn bezoek aan Rapucation dacht ik: nu wil ik bij iedere partner langs. Gisteravond zijn we bij elkaar gekomen voor de kick-off. We gaan met elkaar op reis, met iedereen die geraakt is door de essentie van het werk van Kanamori. We maken een speciale krant. We willen verbinden op de overeenkomsten, elkaar inspireren op de verschillen. De week is deel van een veel grotere beweging. En die is onomkeerbaar."

Ingrid Helsloot is van het organisatiecomité ‘Kanamori-week: full of life’ en bestuurder stichting Checkitin!

Achter deze link een overzicht van de week van Mr. Kanamori.
Ook voor de eerste informatie over partners, de data, het programma per dagdeel en de wijze van aanmeldingen volgen in de loop van deze en volgende week.