Een schone taak: 'waarheden' steeds opnieuw wegen en overdenken

23 juli 2017

COLUMN - Wat is wijsheid? Als kind lijkt het soms zo simpel, de 'waarheid' staat in de encyclopedie of, tegenwoordig, in Google. Maar er is natuurlijk meer dan feitenkennis, dat is enkel een begin. Daar gaat de overdenking van Jaqueline Aggenbach - docente CKV en beeldende vorming - over. 

Hoe komt een mens aan kennis en kan uiteindelijk een wijs mens worden genoemd? Want iemand die wijs is, zal dat immers nooit van zichzelf zeggen. Hij is wel wijzer!


Ik moest hieraan denken toen ik in gesprek was met een plusklas-leerkracht. Het valt niet altijd mee om een begaafd kind uit de 'Weet ik al, kan ik al, hoef ik niet te weten'-stand te krijgen als de grens van het snel snappen is bereikt en het tijd wordt voor de uitdaging.

Een beetje rondhopsen op internet wil helemaal niet  betekenen dat de honger naar kennis wordt vervuld. Toen internet in ons huishouden zijn intrede deed, heb ik heel wat scheldpartijen gehad omdat ik niet meteen begreep hoe ik moest zoeken, wat een goede zoekterm was, hoe ik mijn vraag zo kon formuleren dat ik bij de informatie kwam die ik zocht.

Zouden kinderen eigenlijk op school les krijgen in hoe ze deze zoekmachine slim kunnen gebruiken? 'Ga maar googelen op…', wordt dan alsnog het spreekwoordelijke zoeken in de hooiberg...

Twee jaar geleden had ik in het praktijkonderwijs een meisje in de klas die mij vertelde: 'Als ik iets niet weet, vraag ik het aan mijn broer. En als hij het niet weet, dan weet ik het niet. Punt.' Hoe ik mijn best ook deed, ik kon haar niet overhalen om zelf ook op onderzoek uit te gaan. Wel overzichtelijk...

Toen ik opgroeide vond ook ik mijn kennis bij mijn vier oudere broers en twee oudere zussen. De volgende stap was het schap informatieve boeken in de bieb. Als ik het daar niet vond kon ik het aan mijn vader, moeder of de meester op school vragen. En als laatste redmiddel werd door mijn vader de encyclopedie uit de kast gepakt. Als kind dacht ik dat alle kennis van de wereld in deze serie boeken stond, en ik begreep wel dat niemand zo slim was om alle delen uit zijn hoofd te kennen. Maar wie had al die boeken dan volgeschreven?

Gisteren vertelde iemand mij dat een collega-docent eens in zijn klas had gezegd: 'Wat zou de wereld een betere plek zijn als we iedere dag tien minuten zouden besteden aan zaken waar we niets van begrijpen.'

Nooit eerder hebben we als mensheid zo makkelijk de toegang tot zoveel kennis gehad als nu. Maar of we het daardoor beter weten…? Er blijft een schone taak voor ons weggelegd om kinderen voor te gaan in te leren te onderzoeken, verwondering niet kwijt te raken, zekerheden in twijfel te trekken en ‘waarheden’ steeds opnieuw te wegen en te overdenken, jezelf voedend met kennis. 

LEES VERDER.

Jaqueline Aggenbach is docente CKV en beeldende vorming.