Een oplossingsgerichte boswandeling: ‘Even kijken of ik wat lucht in de bovenkamer kan krijgen.’

11 november 2015

Pedagoge Jasja van den Brink sprak onlangs tijdens een boswandeling een leerkracht die er even helemaal doorheen zat. Er zit de vrouw een aantal dingen flink dwars. Ze is bang om overspannen thuis te komen zitten. Jasja hoeft niet heel veel te zeggen, maar door een paar korte maar krachtige vragen te stellen, helpt ze het gesprek een positieve richting op: ‘Ik voel het al als ik het er over heb. Dan stroomt het weer. Dan heb ik er weer zin in.’

Onlangs sprak ik een leerkracht die er even helemaal doorheen zat: ‘Ik ben maar even een rondje met mezelf aan het wandelen, even kijken of ik wat lucht in de bovenkamer kan krijgen.’

We wandelen samen een eindje op; het is er prima weer voor en lucht in de bovenkamer is altijd welkom. De herfst hangt in de lucht, de temperatuur is zacht en het zonnetje schijnt. Gestaag stappen we door. Het gesprek - of eigenlijk de monoloog- gaat over toegenomen werkdruk, de zoveelste verandering doorgevoerd door de zoveelste directeur. ‘Dan denk ik: dat hebben we al een keer gedaan, dat werkte toen ook niet. Maar ja, er wordt wel van ons verwacht dat we enthousiast meedoen. In het belang van de school (teruglopend aantal leerlingen), in het belang van de kinderen, in het belang van wie dan ook. Maar in ieder geval niet in het belang van mij. En daar ben ik eigenlijk wel heel erg klaar mee. Het liefst zou ik er helemaal mee stoppen. Maar financieel kan dat natuurlijk niet. En daarnaast weet ik ook niet zo goed wat ik dán zou moeten doen. De kinderen vind ik trouwens nog steeds leuk hoor, daar ligt het niet aan. Maar dat gedoe en die administratieve rompslomp erom heen, daar ben ik eigenlijk wel goed klaar mee. Het is nooit genoeg!’ Boos schopt ze een eikel voor zich uit. ‘Ik voel me klem zitten, en daar baal ik vreselijk van.’

Ik luister en zeg niet zoveel. Dat hoeft ook niet, ze weet zelf prima hoe het zit.

Het gesprek wordt hervat: ‘En waar ik nog het meest van baal is dat het nu zulk mooi weer is, ik hier aan het wandelen ben en er niet eens écht van kan genieten! Ik wil dit gevoel niet. Straks ben ik de zoveelste die ziek thuis zit, en daar heb ik dus even helemaal geen zin in! Ik wil me gewoon goed voelen. Dit gedoe vreet energie!’

Het gesprek valt stil. De tijd van passief luisteren is blijkbaar voorbij, het is tijd wat vragen te stellen.

‘Het klopt helemaal wat je zegt’, reageer ik. ‘Waar hoop je dan op?’ [1]
‘Pff… Waar hoop ik op? Dat is me nogal een vraag… Waar hoop ik op….’
Opeens heftig: ‘Ik hoop erop dat we een voldoende of een goed krijgen van de onderwijsinspectie en dat die druk om te presteren er eens af gaat!’

Welk verschil zou dat maken voor jou?
‘Oh, dan zou ik tenminste weer toekomen aan de dingen die voor mij belangrijk zijn, die ik leuk vind. Niet die eindeloze lijstjes, maar aandacht voor de kinderen en bijvoorbeeld een geschiedenisles weer eens helemaal goed voor kunnen bereiden. Dat ik echt spullen meeneem en zo, dat deed ik vroeger altijd, of dan verkleedde ik me, dat was geweldig…’

Wat werkt al in de goede richting?
‘Nou, zo’n geschiedenisles, zoals ik net al zei. Dat vind ik leuk om te doen en daar een heel verhaal omheen te vertellen. Of we verzinnen een toneelstuk. De kinderen genieten daar ook van en zijn enorm betrokken. Ik voel het al als ik het er over heb. Dan stroomt het weer. Dan heb ik er weer zin in.’

En wat zou een volgend teken van vooruitgang zijn, wat zou je volgende stap zijn?
‘Nou, een volgende stap… Laat ik nou eerst die les maar eens gaan doen, dat is al een volgende stap, dat is al vooruitgang. Er borrelen zoveel ideeën op, grappig is dat. Daar ga ik echt niet mee wachten tot de onderwijsinspectie geweest is!’

We vervolgen onze weg. Ieder z’n eigen pad, ieder z’n eigen richting.

De herfst hangt in de lucht, de zon schijnt, en het leven is goed.

Jasja van den Brink is pedagoog, onderwijstrainer en –coach en moeder van drie kinderen in de basisschoolleeftijd. Meer op de website van Raafels.

[1] De vier oplossingsgerichte basisvragen van Fredrike Bannink