Educatie 3.0: voor welke samenleving leiden we op?

24 december 2011

Door educatie bereiden (jonge) mensen zich voor op een het innemen van een rol in die samenleving. Die samenleving verandert momenteel snel. Onlangs zag ik als voorbeeld hiervan de voorspelling  dat  85% van de beschikbare banen in 2020 nu nog niet bestaan. In die banen wordt gewerkt met technieken die nog moeten worden uitgevonden. Hoe bereid je (jonge) mensen voor op die samenleving? Edwin de Bree deelt mogelijke antwoorden vanuit historisch perspectief en zijn visie op de toekomst. En nodigt u uit voor het congres 'Onderwijs Vernieuwen', op 14 januari a.s. in Utrecht.


Onze huidige visie op educatie is gebaseerd op het perspectief, de kennis en aannames van de laat 19^e eeuw. De omschakeling van agrarische naar geïndustrialiseerde samenleving – de industriële revolutie – bracht de noodzaak educatie breed op te pakken. Jonge mensen moesten worden voorbereid op hun rol in het arbeidsproces. In organisaties werden totale processen opgeknipt in deelprocessen en de deelprocessen teruggebracht naar functies. Door deze functies op een slimme manier in een keten achter elkaar te plakken ontstond er een functionele ‘productielijn’.

Voor de ontstane functies was het goed vast te stellen wat mensen moesten beheersen om die functie in te vullen. Wat op haar beurt weer de grondslag vormde voor het invullen van educatie. Eerst een brede, algemene voorbereiding en vervolgens – afhankelijk van de vooral intellectuele capaciteiten van de leerling – werd er beroepsgerichter opgeleid. De opleidingen zelf waren gericht op het overbrengen van kennis en kunde via lineaire leerprocessen. Gestandaardiseerd, frontaal klassikaal om grotere groepen tegelijk te kunnen scholen. Beginselen van de industriële productie werden toegepast op de klas. Leerlingen zitten achter bureaus die in rijen zijn opgesteld, in de richting van het hoofd van de klas, waar de leraar, die vertegenwoordigd het absolute gezag van de staat, informatie en staat propaganda in hun hoofd "download" als waren zij legen vaten.  Mensen werden zo voorbereid om hun rol of baan in de productieketen in te nemen. De economische groei vereiste namelijk meer fabrieksarbeiders en (overheids)bureaucraten om het systeem te beheren.

Dit staat in een schril contrast tot de behoeften van de moderne economie. Het probleem is dat de samenleving zelf is veranderd van een industriële samenleving naar een kennis en innovatie gedreven samenleving.   In onderstaand schema worden 3 paradigma’s op de samenleving weergegeven (Uit presentatie van John Moravec – invisible learning) Society 1.0, 2.0 en 3.0.



 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Momenteel zijn we hard op weg, als we er al niet zijn, naar de society 3.0. Met andere woorden, in de 21ste eeuw heeft de samenleving geen behoefte aan een onderwijssysteem dat is gericht op het produceren van fabrieksarbeiders en bureaucraten. Vaststellend dat we in een samenleving leven die het 3.0 paradigma weergeeft, is er een radicaal nieuwe visie nodig op educatie. John Moravec geeft dat als volgt weer:



Dit roept de vraag op, waar  leiden wij voor op?
Om loyale, 18e eeuwse industriële werknemers te creëren? Of zijn onze opleidingen er voor het creëren van leiders voor een kennis-en innovatie-gedreven samenleving?  Of wellicht de vraag hoelang we het ons nog kunnen veroorloven om mensen via opleiding voor te bereiden op de samenleving van gisteren? En wat betekent ons antwoord voor school-, beroeps- en bedrijfsopleidingdingen?

Mijn antwoorden laten zich raden, ik ben benieuwd naar de uwe?

Op zaterdag 14 januari 2012 isin Utrecht  een congres over 'Onderwijs Vernieuwen'.  Als keynote speaker is John Moravec uitgenodigd. Heeft u  een hart voor onderwijs en innovatie?
Check  www.onderwijsvernieuwen.nl en meld u aan!

Meer over het 3.0 onderwijsmodel van John Marovec op de site van VPRO tegenlicht, klik HIER

Dit is een bijdrage van Edwin de Bree, mede-oprichter van SudburySchool De Koers, www.dekoers.org