Dit wil ik ook bereiken met mijn leerlingen: meer verwondering en eigenaarschap

20 juni 2017

'Ieder mens en elke leerling wil leren en zich verder ontwikkelen. Op Agora wordt verondersteld dat leren ontstaat vanuit nieuwsgierigheid en verwondering en begint bij het stellen van een vraag.'Vorige week dinsdag was natuur- en scheikundedocent Baltus van Laatum op de Meetup (van onderwijsprofessionals) in Rotterdam. Hij kwam luisteren naar het verhaal van Jan Fasen, algemeen directeur van Mundium College en mede-initiatiefnemer van Agora. 

Dinsdagmiddag zag ik een tweet langskomen van Meetup010 (een initiatief van betrokken Rotterdamse onderwijsmensen om onderwijs met elkaar in verbinding te brengen). ‘Wil je vanavond toch bij de laatste meetup van het schooljaar aanwezig zijn? Geef je dan snel op.'

Een van de sprekers op de Meetup is Jan Fasen. Ik volg hem al een tijdje op Twitter, maar dit zou mij de kans bieden hem in levende lijve te ontmoeten. Ik geef me daarom op en reis diezelfde middag naar de Meetup in Rotterdam.

Ter plekke ontmoet ik meer docenten uit Rotterdam en omstreken, maar ik kom toch vooral voor het verhaal van Jan Fasen en 'zijn school' Agora Roermond. De reden voor dat doel is dat ik wil leren; leren hoe ik mijn leerlingen en mijn collega’s kan inspireren het plezier in leren te vergroten en soms te hervinden. En die inspiratie denk ik te halen uit het onderwijsconcept van Agora.

Agora is een verzamelplaats voor docenten en leerlingen in Roermond. Een onderwijsconcept dat is ontstaan vanuit het idee dat leren plezier oplevert.

Ieder mens en elke leerling wil leren en zich verder ontwikkelen. Op Agora wordt verondersteld dat leren ontstaat vanuit nieuwsgierigheid en verwondering en begint bij het stellen van een vraag.

Leraar en leerling

Bij Agora gaat het erom wat de docent en leerling voor elkaar kunnen betekenen. Ze hebben vertrouwen in zichzelf en elkaar. De (intrinsieke) motivatie van de leerling zorgt ervoor dat wat hij/zij moeilijk vindt om zich voor in te spannen toch zal gaan doen.

Een leerling die zich een taal eigen wil maken zal niet beginnen met de grammatica, maar beginnen met spreken en contact zoeken met anderen die die taal al spreken. Wanneer hij uiteindelijk zijn doel wil bereiken zal hij ook die grammatica gaan leren. Er wordt dus vanuit gegaan dat de (intrinsieke) motivatie van de leerling ervoor zorgt dat de leerling zich toch inspant bij wat hij/zij moeilijk vindt.

Ander curriculum en vertrouwen

Het verschil wat mij opviel tussen een reguliere school en Agora is dat het curriculum is losgelaten, maar dat er het vertrouwen is dat de leerlingen de eindtermen zullen gaan halen. Er wordt op vertrouwd dat de als je de leerling zelf zijn leervraag en daarbij behorende doelen laat vaststellen (en die op enig moment laat presenteren), die doelen behaald zullen worden. Naast het vertrouwen in mensen is er vertrouwen in het proces van verwondering naar leren.

Loslaten, moed hebben

Jan Fasen vertelt dat een groepje leerlingen voor een herfstvakantie naar hem toekwamen en de sleutel van het  (school)gebouw vroegen, omdat ze in de vakantie wilde doorwerken aan hun 'challenges'. Dat zou ik ook willen bereiken met mijn leerlingen.

Dit loslaten en vertrouwen geven vraagt moed en lef. Moed om curriculum en lesrooster niet leidend te laten zijn en lef om leerlingen vertrouwen te geven.

Wat vraagt dit van mij?

Ik geef natuur- en scheikunde op het OSB in Amsterdam. Het OSB heeft een eigen methode ontwikkeld waar leerlingen elke les proefjes en experimenten uitvoeren die ze doen verwonderen en waarvan ze verslag leggen in een schrift dat gedurende de twee jaar natuur scheikunde uitgroeit tot een zelfgeschreven boek

Hoe maak ik hier de koppeling met hun leervraag en dat wat zij willen leren? Het verhaal van Jan Fasen heeft mij geïnspireerd en ik voel dat het een mooie uitdaging is die me nu al veel plezier oplevert.

Baltus van Laatum geeft natuur- en scheikunde op de Open Schoolgemeenschap Bijlmer in Amsterdam.