'De mooiste momenten kun je niet fotograferen': over de onalledaagsheid van de dagelijkse schoolervaring

11 oktober 2015

Tijdens het schemeruur loopt bèta-docent Frans Droog door het bos. Zijn zintuigen raken verscherpt, zijn sensibiliteit verhoogd. Hij overdenkt de momenten op school, die zomaar aan je aandacht kunnen ontsnappen, laat staan dat ze ooit meetbaar zijn: de veranderende stemkleur van een leerling, waardoor zijn verhaal net zo direct overkomt als door de woorden zelf. De leerlingen die beiden gelijk hebben, zonder dat de waarheid in het midden ligt. De oogopslag van de lerares die haar schoonzus gaat begraven en zich wil ontfermen over haar baby.

De afname van het licht tijdens de avondwandeling in het bos. De schijnbaar grijze renner op het pad parallel aan dat van mij.

De zachte stem van de altijd stille leerling, die recht voor je neus zit en nauwelijks hoorbaar zomaar ineens vertelt dat hij ook zo graag een Bordercollie zou willen, zo’n hond als ik heb en die ik wel eens meeneem naar school. Hij kent mensen in de buurt die ook zo’n hond hebben en die luistert ook zo goed. Hij komt hem wel eens tegen als hij voetbalt in het park en hoe graag de hond ook met de bal wil spelen hij gaat liggen en blijft liggen als zijn baasje hem zegt dat hij dit moet doen. De stem die licht van toon verandert naar verdriet als hij zijn verhaal vervolgt met de opmerking dat hij geen hond mag van zijn moeder. Hij heeft wel een konijn. Maar een konijn luistert niet en zijn konijn bijt je zelfs soms zomaar in je hand, hoe vaak je ook zegt dat het niet mag. Het verdriet in zijn stem neemt af en zijn zinnen vertragen als hij vertelt dat hij het ook wel begrijpt, dat het niet mag van zijn moeder, maar dat hij het ook wel jammer vindt. De stille leerling kijkt nog even voor zich uit en gaat weer aan het werk.

De knisperende schelpen op het pad onder mijn bergschoenen. De onnavolgbare geluiden van de eenden verderop in het meertje.

De vrolijke discussie tussen twee leerlingen waarvan ik er één hoor zeggen het mij te willen vragen en de ander nog even bedenktijd lijkt te willen hebben. Ik maak mezelf beschikbaar door in hun richting te lopen, zonder kenbaar te maken dat ik hen heb gehoord. De vraag wordt gesteld en ik geef een kort antwoord. De ene leerling zegt, licht triomfantelijk, zonder enige negativiteit, ze kennen elkaar heel goed, “zie je wel!” Dan geef ik een langer antwoord, met de nuances die horen bij de gevraagde feiten, en kan ook de ander zeggen, “zie je wel!” De waarheid lag niet in het midden maar ze hadden wel beiden gelijk.

Het overvliegende tuig dat de stilte verstoort, maar dat ook mensen brengt op een plek waar zij willen zijn. Het silhouet van twee viervoeters die in elkaars verlengde hun grote boodschap doen.

De schattig schaamteloze, tot luisteren dwingende stem van de leerling, die jarig is op dezelfde dag als de collega, waarmee ze nu in de lift staat. Het nietsontziende enthousiasme waarmee ze vertelt hoe ze dat ontdekte in de brugklas, omdat de verjaardagen van alle docenten in de schoolkrant stonden en zij het zo grappig vond tegelijk met een docent jarig te zijn. Dat is inmiddels vijf jaar geleden.

De zinnen die je bespringen.

De door pijn en liefde gedreven kracht in de ogen van de collega, die vertelt over haar ervaringen de laatste dagen, de dagen voor de begrafenis morgen. Haar schoonzus heeft het einde van haar eigen zo gewenste zwangerschap niet mogen beleven en de baby nooit mogen zien. De kist waarin zij ligt opgebaard is van steigerhout, getimmerd door de man die zijn vrouw verliest, de man die altijd dingen van steigerhout maakte en dit zal blijven doen. Hij heeft al plannen voor een bedrijf in steigerhouten kisten. De collega vertelt over de grappen die zij maken, als een van de manieren om om te gaan met het onbeschrijfelijke onvermijdelijke verlies. Zij vertelt over de fantastische begrafenisonderneming, het lakken van de nagels dat zij heeft gedaan. Zij vertelt hoe zij naar school is gekomen omdat ze weet dat er verder moet worden gegaan. Ze gaat een dag minder in de week werken, om mee te helpen te zorgen voor de baby. Lees verder…

Frans Droog

Frans Droog is leraar biologie, natuurkunde, scheikunde en wiskunde op het Wolfert Lyceum in Bergschenhoek. Hij is tevens bestuurslid van The Crowd en blogt op zijn website.