'Dat uitdagen van mij als leraar, dat was omdat ik Kas stiekem niet geloofde'

17 september 2016

Zelfs als je heel erg kindgericht bent, bezig bent met vernieuwende vormen van onderwijs, adaptief bent, creatieve lessen en methoden verzint, zelfs dan kun je nog de druk voelen om het kind iets te leren. En voor Emma Voerman zit daar de belangrijkste les die ze als leraar heeft geleerd. 'Want door die druk luister je  minder goed naar wat het kind zichzelf leert, en vooral ook, wat het jou kan leren.' Haar blog.

Ik wilde leraar worden. Zo'n leraar die kinderen echt ziet staan, en ze de ruimte geeft. Ik ontdekte dat het niet mijn plek was, maar ik heb wel veel geleerd, en veel gezien. Als leraar moet je ook blijven leren. En daarbij hoort, net als bij kinderen, fouten maken. Zo leerde ik dat je kinderen niet eerst hoeft te begrijpen, om toch naar ze te kunnen luisteren.

Ik werkte op een basisschool die heel bewust met onderwijs bezig was, vernieuwende elementen toevoegde. Het hele team was doordrongen van aandacht voor het kind. En toch kan al die aandacht voor het kind voorbij gaan aan . . . eh . . . nou ja, aan aandacht voor het kind dus.

Laat ik het bij mezelf houden.

Lezen was een ding, op die school. Lezen werd aangemoedigd. Er waren leesmomenten. (Achteraf vraag ik me nog steeds af of dat wel slim is: een verplicht moment om te lezen)

Kas was heel creatief, een beelddenker, en hij hield niet van lezen. Hij weigerde een boek open te doen. Gelukkig had ik thuis nog heel veel strips liggen. Opgelost, dacht ik. Gefundenes Fressen voor een beelddenker die moet lezen.

Maar ook die strips had hij al gauw gezien. In een moordend tempo had hij ze uit. Hij kon ze nooit zo snel gelezen hebben, wist ik. Ik vroeg Kas hoe hij ze vond.

"Wel aardig, maar hij had het wel gezien."

Ik wilde hem uitdagen, en vroeg hem of hij in stripvorm een samenvatting kon maken.

Dat deed Kas, en tot mijn verbazing wist hij in een paar plaatjes exact de verhaallijn weer te geven, met alle sleutelscenes.

Toen leerde ik iets belangrijks van Kas. Hij legde hij uit dat hij last heeft van boeken, zelfs van strips, omdat die hem beletten zelf beelden te maken. Bij alles wat hij ziet, hoort, leest maakt Kas beelden. Hij creëert zijn eigen verhaal, in zijn hoofd. En dan zit het verhaal van het boek hem alleen maar in de weg. Alleen films (als ze goed zijn) zijn sterk genoeg om zijn eigen verhaal even aan de kant te zetten.

Wat ging hier nu eigenlijk fout dan, vraag je je af.

Nou, dat uitdagen van mij, dat was omdat ik hem stiekem niet geloofde. Ergens in mij zei een betuttelend stemmetje: "Hij heeft gewoon geen zin. Jij moet er voor zorgen dat hij nu wel iets doet, iets leert!"

Ik heb geleerd dat zelfs als je heel erg kindgericht bent, bezig bent met vernieuwende vormen van onderwijs, adaptief bent, creatieve lessen en methoden verzint; dat zelfs dan je nog de druk kunt voelen om het kind iets te leren. En dat je door die druk, minder goed luistert naar wat het kind zichzelf leert, en vooral ook, wat het jou kan leren.

Emma Voerman was ten tijde van dit verhaal leerkracht op de democratische basisschool De Vallei.