'Connect College werkt aan leergemeenschap, waarin vragen stellen een attitude wordt'

17 oktober 2013

Het is alweer een jaar geleden. Op het Connect College in Echt werd asbest geconstateerd, meer dan de helft van de lokalen was onbruikbaar. Marc Goris - docent levensbeschouwing - moest net als zijn collega's improviseren. Maar wist van de nood een deugd te maken. In een interview met Rikie van Blijswijk blikt hij terug en telt hij zijn zegeningen in zijn pedagogische werk. 'Er ontstaat een nieuwe professionele cultuur waarin docenten zich meer open en dus ook kwetsbaarder opstellen naar elkaar. Iedereen is daarin een voorbeeld voor de ander.’ Op 31 oktober is er een mini-symposium Pedagogische Tact op het Connect College. U kunt zich nog aanmelden, klik hier.

De vondst van asbest zette het Connect College - in de zomer van 2012 - voor een ongekend probleem. De helft van de lokalen van deze schoolgemeenschap in Midden Limburg was onbruikbaar. Circa 200 van de 1800 leerlingen kregen minstens vijf maanden les in noodlokalen.  Leerlingen werden in grotere groepen op diverse locaties onder gebracht. Docenten én leerlingen zaten in een noodsituatie, ze voelden allebei de urgentie dat het plots anders moest.

Rikie van Blijswijk spreekt met Marc Goris. Hij heeft Cultuurgeschiedenis gestudeerd aan de universiteit van Nijmegen en theologie aan de Fontys Hogeschool in Tilburg. Sinds 2002 staat hij als docent voor de klas, waarvan de laatste zes jaar als docent levensbeschouwing en maatschappijleer aan het Connectcollege in Echt. Hij verzorgt lezingen en seminars in binnen- en buitenland op het terrein van theologie, ethiek en pastoraat. Als zij-instromer is zijn ideaal verwezenlijkt: ‘Dat is een onderwijspraktijk die boeit, want daarin kun je je talenten en vaardigheden in dienst stellen van een ander.' Goris levert aldoende een bijdrage aan het leven en in de zingeving van dat leven. 'Tot op de dag van vandaag is dit werk betekenisvol voor me.'

In augustus 2012 werd hij door het enorme asbest-probleem voor de grootste uitdaging gesteld. Doordat de helft van de lokalen van het Connect College onbruikbaar was, moesten alle leerlingen uit de derde vwo-klassen naar een basisschool in de buurt verhuizen.  En kregen twee klassen tegelijkertijd les in de gymzaal. Marc Goris, zijn collega en zestig leerlingen maakten er het beste van. ‘Natuurlijk was Flipping the classroom wel eens overwogen om te gaan doen, maar de waan van de dag verhinderde een echte, serieuze start.’

Maar een kat in het nauw maakt rare sprongen. Zo ook bij het Connect College. ‘Door onze beperking moesten we de lessen domweg anders inrichten en geven. Aan Flipping The Classroom werd dus plots wel een begin gemaakt. We moesten wel. En ik startte met het vak levensbeschouwing.’ Goris en zijn collega trapten af in een havo4-klas. Met zestig leerlingen in een gymzaal werd de lespraktijk omgekeerd. Alle instructie werd online gezet, het lesboek meer een naslagwerk. 'Ik zette links met filmpjes, teksten en artikelen over het onderwerp online. De leerlingen bekeken het materiaal thuis of op school, desnoods op de telefoon.' Goris en de leerlingen waren in hun nopjes. 'Het maakte de levensbeschouwelijke thema’s levendiger, actueler en we komen dichter bij de wereld en de beleving van de leerlingen zichzelf.’

En zelfs in de evaluatie was het effect meetbaar. Zijn leerlingen scoorden gemiddeld twee punten hoger.

Het enthousiasme van de beide docenten werd nog groter toen zij de eindopdrachten in het portfolio van leerlingen onder ogen kregen. Ze schreven over De Zin van het Leven.  ‘Leerlingen vertelden zo mooi over hun tegenslagen en beperkingen, maar ook over hun kansen en mogelijkheden. Ze hebben zich het thema eigen gemaakt, door echt verdiepend te leren, in verbinding met zichzelf en anderen.'

Een aantal citaten:

‘Deze manier van werken is veel leuker dan gewoon les. Je bent echt met de stof bezig’.

‘We leren op deze manier echt nadenken over de zin van het leven. Je gaat veel dieper op dingen in dan als je alleen maar met het boek wekt. Van mij mag het zo blijven’.

‘Ik ben nu naar mijn leven gaan kijken zoals ik dat nog nooit heb gedaan. Dat is soms best vaag, maar je komt wel heel veel over jezelf te weten’.

Goris, enthousiast door de feedback van zijn klas, trekt de conclusie dat het waardevol is om door te gaan met Flipping the classroom en daarin ook andere 'lagen' van de school te betrekken. In het team vwo en havo 2-3 leeft al langer de wens om een vernieuwende didaktiek in te voeren. Aan het begin van het huidige schooljaar is ook een pilot voor  andere leerlingen van start gegaan, in een kleinere instructieruimte en een grote werkruimte. De verbouwing daarvoor was op tijd klaar.

De jongste ervaringen met Flipping the Classroom zijn veelbelovend, vertelt Goris. 'Alle leerlingen pikken het meteen op. Het is ook alsof docenten en leraren altijd hiermee gewerkt hebben. De lessen zijn nu minder pasklaar, waardoor de leerlingen meer zelf op zoek gaan naar de relevantie van de teksten en die ook kritischer in zich opnemen. In vwo-2 maken ze nu zelf - met behulp van al het beschikbare en zelf gezochte materialen - een presentatie over hun werkstuk van b.v. het Jodendom. Daarna volgt een proefwerk. Niet meer over de informatie uit de methode, maar over hun eigen presentatie.'

De leraar is nu de coach en de leerling de leerder.

‘We sturen minder en zijn de wegwijzers om studenten uit te dagen zelf informatie te zoeken. Reflectie en feedback zetten we in als het even niet loopt. Een paar docenten hebben nog wat meer moeite, maar die zijn vooral organisatorisch van aard en dus oplosbaar op korte termijn. Er zijn ook leraren met meer  principiële bezwaren tegen deze werkwijze. Daarmee zijn we op dit moment in gesprek.'

‘Ik ben ervan overtuigd dat iedereen wil leren, maar het systeem van ‘voor de klas vertellen wat er is en moet’, drukt dat verlangen tot leren de kop in. Door deze manier activeren we weer de wensen en verlangens tot leren. Door ze zelf te laten ontdekken en actief te maken, krijgen de leerlingen er weer zin in. In het groepswerk leren ze elkaar op een diep niveau kennen, ontdekken ze de zin van het leven van elkaar.'

Andere docenten zijn mede geënthousiasmeerd door de verhalen van de leerlingen. En ze mogen fouten maken. Goris: ‘In het begin hoeft het allemaal nog niet optimaal te verlopen. Coaching on the job is beschikbaar en we praten met elkaar over wat goed en minder goed gaat. Daardoor blijft het enthousiasme aanwezig en geeft iedereen dit nieuwe onderwijs een kans’.

Het Connect College wil in de nabije toekomst meer flexibel onderwijs bieden. Daarin krijgen zwakkere leerlingen extra aandacht en excellente, enthousiaste leerlingen meer ruimte. ‘Het op standaarden gerichte onderwijs moet plaatsmaken voor onderwijs met een flexibel rooster. Flipping the Classroom kan daarbij helpen. Aan het eind van dit cursusjaar wordt het in de hele school ingevoerd.'

Tegelijkertijd wordt gebouwd aan de leergemeenschap - Connect2Live - van de Stichting Onderwijs Midden Limburg, waarvan ook het Connect College deel uitmaakt. Marc Goris is  één van de initiatiefnemers om ateliers voor collega-docenten te organiseren. ‘We hebben zoveel vakkennis in huis; daarvan profiteren we maximaal door van en aan elkaar te leren en daarmee te inspireren.' Zelf Goris biedt zijn collega’s het atelier - Ethiek van de leraar - aan. Goris: ‘We kennen de militaire ethiek en de medische ethiek. In de lerarenopleiding hebben we allemaal pedagogiek en didactiek gehad, maar geen ethiek. En dat is onmisbaar, want wij werken met mensen en dan gaat het altijd over ethiek. Aan de ene kant is er het ethisch handelen ten aanzien van leerlingen, ouders en collega’s. Aan de andere kant is er ook de opvoedende kant: de leraar die met zijn leerlingen ethische onderwerpen bespreekt.

Naast het atelier Ethiek van de leraar worden ook de ateliers Coaching - met aandacht voor de vaardigheid van open vragen stellen, en Faalangst aangeboden. Nieuwe, andere ateliers zijn in de maak. De ateliers leven en kunnen zich verheugen op veel belangstelling. Daarmee werkt het Connect College aan een leercontext, waarin vragen stellen een attitude wordt. ‘Er ontstaat een nieuwe professionele cultuur waarin docenten zich meer open en dus ook kwetsbaarder opstellen naar elkaar. Iedereen is daarin een voorbeeld voor de ander’, besluit docent Goris.

Over leren en samen leven op Het Connect College is een filmpje gemaakt:

Connect College

Populierlaan 1
6101 BA Echt
0475-416111

Bezoek de website voor meer informatie