Column: 'De trukendoos is leeg, het gaat nu om écht contact maken'

30 juni 2016

Als pedagoge heeft Nathalie Camacho veel boeken gelezen over opvoeden, met verschillende visies en methodes.  Maar toen haar eigen dochter in de  'peuterpubertijd' kwam, bracht de trukendoos geen uitkomst. 'Ik handelde steeds vaker vanuit macht en dat ging totaal tegen mijn gevoel in.' Camacho wist niet meer hoe ze het anders kon aanpakken. Haar blog over echt contact maken, voorbij de trukendoos. 'We kunnen niet weten wat een kind nodig heeft in de toekomst. We kunnen alleen kijken naar het hier en nu.'

Toen mijn dochter ongeveer een jaar oud was, dacht ik dat de peuterpuberteit vervroegd was begonnen. Elke ochtend was het een grote strijd om haar aan te kleden. Ik heb van alles geprobeerd: haar afleiden, haar voorbereiden, uitleg gegeven, haar even alleen gelaten, streng toegesproken, de ik-boodschap, op een later moment aankleden etc.

Soms werkte het, maar het was altijd van korte duur. Uiteindelijk hield ik haar echt stevig vast en kleedde ik haar aan. Mijn trukendoos was leeg en ik ging over in macht.

Vraag achter het gedrag

Dit ging totaal tegen mijn gevoel in, maar ik wist niet meer hoe ik het anders kon aanpakken. Totdat ik dit aan een vriendin vertelde en we samen keken naar het gedrag áchter het gedrag van mijn dochter en ons afvroegen wat haar vraag was.

'Waarom laat je haar zichzelf niet aankleden', zei mijn vriendin?

Dat was niet eerder in mij opgekomen. De volgende ochtend was dat mijn plan: ze mocht het zelf doen. Het lukte haar natuurlijk nog niet, maar het was gelukkig geen gevecht meer! Ze kreeg de tijd en de ruimte om het zelf te proberen en ze werd betrokken bij het aankleden, dat was blijkbaar wat zij nodig had.

In contact treden

Opvoeden is volgens mij in contact treden met je kind en toen ik mijn ‘trucjes’ uit de kast haalde ,was ik niet bezig met wat nou echt haar behoefte was op dat moment. Ik wilde eigenlijk dat ze ophield met het gevecht, want ze moest aangekleed worden.

In contact treden met haar, was zoeken naar wat haar vraag is, waarom ze zich zo gedraagt. Wat heeft ze van mij nodig? Zij had op dat moment nodig dat ik haar op een liefdevolle manier de mogelijkheid gaf om het zelf te leren doen. Het verschilt per kind en per leeftijdsfase wat er nodig is. Het blijft een zoektocht naar kijken naar je kind en naar jezelf.

In mijn ervaring handelen we ook vaak als opvoeders door te kijken naar welke resultaten we voor de toekomst willen voor ons kind. Bijvoorbeeld dat ons kind later een succesvolle volwassene is, een doorzetter, sportief en onafhankelijk etc. We passen dan onze opvoedstijl aan om dat te creëren. Dit gaat vaak onbewust.

Levend voorbeeld

Natuurlijk heb je als ouder wensen voor je kind, maar een kind is geen onbeschreven blad. Wil je dat jouw kind bepaalde dingen meekrijgt die jij als volwassene belangrijk vindt, dan ben jij het levende voorbeeld volgens mij. Dit geeft geen garantie dat jouw kind dit dan ook gaat vinden, maar je laat in ieder geval zien dat jij het als volwassene belangrijk vindt.

Opvoeden is in mijn optiek niet ervoor zorgen dat jouw kind doet wat jij als opvoeder wil. Het gaat om de ruimte van het kind vanuit gezamenlijk belang in te vullen, doen wat jouw kind op dat moment nodig heeft, zodat je kind kan worden wie hij is, in zijn tempo en op zijn eigen manier.Het gaat er ook om wat bij jou past als ouder.

We kunnen niet weten wat een kind nodig heeft in de toekomst. We kunnen alleen kijken naar het hier en nu en vertrouwen hebben dat dit een positief effect heeft op de toekomst. Dit maakt het opvoeden een stuk eenvoudiger. De stress wordt een stuk minder, want we hebben geen controle op het gedrag van een ander, het gedrag van mijn kind zegt niets over mijn opvoederschap en we hebben geen eindresultaat meer voor ogen. Dan kunnen we als ouders in het hier en nu zijn en onze kinderen geven wat ze werkelijk nodig hebben; aandacht, liefde, duidelijkheid en uitleg!

Nathalie Camacho is moeder en pedagoog en heeft gewerkt in en rondom het onderwijs en jeugdzorg. Samen met Sanne Bosmans heeft zij Forsa! opgericht vanuit de overtuiging dat een kind de kracht en talent heeft om te worden wie hij is.