Column: De kunst van het klein maken

20 juni 2015

Het is weer musicaltijd. De kinderen in groep 8 van De Bonckert in Boxmeer hebben samen met hun lerares gebrainstormd over wat ze dit jaar willen. Het moet iets vrolijks zijn vinden ze. ''We zijn immers een groep opgewekte en enthousiaste mensen en het schooljaar heeft heel veel mooie, blije en gezellige momenten gekend.'' Een column van Ellen Emonds, van toen zij noig dagelijks voor de klas stond : de kunst van het klein maken.

Welke musical wordt het? We kiezen voor The Wiz en al snel fantaseren de kinderen over de rollen die gespeeld gaan worden.

Nadia droomt hardop over haar favoriete rol: ze wil dolgraag Doortje spelen, de hoofdrol. Dat geldt voor nog zes andere meiden en het is aan mij om de rollen te verdelen. Ik kies voor Nadia. Ze heeft een prachtige zangstem, houdt van theater, laat zich volledig zien in de klas en durft vooral zichzelf te zijn. Ze praat graag en vaak, is energiek en aanwezig. De hoogste tijd om deze mooie menskenmerken aan de rest van de wereld te laten zien. Ik heb er alle vertrouwen in dat ze deze grote rol aan kan. Wanneer ik het haar vertel, is ze uitzinnig van vreugde en kan ze haar geluk niet op.

Tijdens het repeteren moet Nadia duidelijk een drempel over. Ze praat zachtjes, gebruikt haar lichaam nauwelijks en giechelt aan één stuk. Door met haar te oefenen en het voor te doen, gaat het steeds beter en krijgt ze de grote lappen tekst in haar hoofd. Het zingen echter blijkt een veel groter probleem: Nadia durft niet. Ze durft niet te zingen. Niet in de groep, niet alleen bij haar vriendinnen, niet alleen bij mij. Ik probeer van alles, vraag haar naar haar beleving en haar angsten. Ze is bang om uitgelachen te worden door kinderen uit groep 7.

Ik probeer het klein te maken. Over welke kinderen heeft ze het? Hoeveel? Kunnen we even met ze praten, de angst delen? Mijn voorstel om in gesprek te gaan helpt een beetje, maar voluit zingen lukt nog steeds niet. Ik haal er een meisje uit de klas bij, om haar te ondersteunen bij haar solo. Ook dat heeft niet het gewenste effect. Ik moet iets vinden om haar te helpen, maar weet niet waar ik moet zoeken.

Op een middag loop ik door de school en de eerste ouders komen binnen om hun kinderen zo meteen mee naar huis te nemen. En daar vind ik wat ik zoek.

Ik zie een moeder staan waarvan ik weet dat ze prachtig kan zingen. Haar kinderen zitten in de onderbouw, dus we ontmoeten elkaar niet zo vaak. Deze moeder straalt rust uit, is bescheiden en lief, dat wist ik al. En ik snap ineens wat er nodig is om Nadia te laten zingen. Iemand die zich kleiner kan maken dan zij. Iemand die aanwezig kan zijn, zonder op te vallen. Ik ben op de zeer spannende momenten voor Nadia te groot. Ik kan mezelf niet klein genoeg maken, zodat Nadia zich niet gehinderd voelt. Ik beweeg te veel, ik praat teveel, ik ben er teveel. Teveel voor haar op dat moment. Te groot.

Ik stap op de moeder af en vraag of ze ons wil helpen met het repeteren van de liedjes. Dat lijkt haar leuk en later die week komt ze. Met Nadia trekt ze zich terug in een leeg lokaal. Er is wat tijd voor nodig maar aan het eind van de repetitietijd roept ze me. Ik mag komen luisteren. Nadia staat wat onzeker voor me en de muziek wordt aangezet. Ze begint te zingen, eerst zacht, maar daarna steeds harder. Wat is ze ongelooflijk goed!

Met kippenvel en tranen in m'n ogen sta ik te kijken. Nadia schrikt soms van haar eigen uithalen, giechelt dat even weg en pakt direct de draad weer op. Ze kon het al allemaal zelf, maar niet alleen. Er moest iemand zijn die precies genoeg aanwezig kan zijn om te ondersteunen zonder te hinderen.

Het is een prachtig talent, de kunst van het klein maken.

Ellen Emonds is inmiddels docente Pedagogische Tact.