Biesta: 'School is de plek waar kinderen de wereld kunnen verkennen en er zorg voor kunnen dragen'

16 april 2014

Gert Biesta reageert op twee directe vragen. Zijn ideale leraar? 'De persoon die me uitdaagde om in en met de wereld te zijn. De leraar die me onderwees.' Zijn ideale school? ‘Een plek waar, met een zeker geduld en vertrouwen, een volwassen relatie met de ander en cognitie tot wasdom kan komen.’ Op donderdagavond 15 mei verzorgt Biesta de voorlaatste Onderwijsavond in Driebergen, een dag later gevolgd door een Masterclass. Een bijdrage van Beatrice Keunen die hem onderwierp aan een staccato-interview en er dit verslag van deed.

Gert Biesta is hoogleraar pedagogiek aan de Université Luxembourg en pleitbezorger van ‘wereldgericht onderwijs’. Zijn invalshoek: ‘Kind, school en wereld’. Een schot voor de boeg.

‘Of geboren worden in deze wereld de moeite waard is? Het is geen keuze. De vraag is wat we met het geschenk van onze geboorte doen. Het bestaan betekent een voortdurende uitdaging voor de mens, waarin opvoeding en onderwijs een belangrijke rol spelen.’

‘Ten opzichte van tien jaar geleden stelt de samenleving almaar hogere eisen aan de mens. De vraag is welke wensen legitiem zijn. De echte existentiële vragen zijn daarentegen opvallend consistent: vreedzaam samenleven, ecologische gerechtigheid en zorg voor de ander. Het kleuteronderwijs kan daar prima op inspelen door het kind vertrouwen in de wereld te geven; de basisschool door het kind enthousiast te maken voor de wereld. En het voortgezet onderwijs door het kind de wereld te laten ervaren en doordenken.’

‘Ik hoop overigens dat diezelfde samenleving van ouders en verzorgers vraagt dat ze hun pedagogische verantwoordelijkheid op zich nemen. Wat betekent dat ze dienen te werken met het onderscheid tussen een ‘nog-niet-volwassen’- en een ‘al-wel-volwassen’-relatie met de wereld. En dat geldt ook voor hun eigen relatie met de ander! Als voorbeeld haal ik graag het onderwijs aan: de school is geen winkel waar ouders of kinderen kunnen krijgen wat ze verlangen. De school is de plek waar we werken aan de lastige vraag of wat we wensen ook wenselijk is, voor onszelf en voor anderen. Dat vraagt om geduld.'

‘In die zin ziet de ideale school er wat mij betreft dan ook heel gewoon en in zekere zin heel traditioneel uit. Niet een nerveuze plek waar kinderen voortdurend moeten presteren en vooral moeten bewijzen dat ze presteren. Maar een plek waar - met een zeker geduld en vertrouwen - een volwassen relatie met de ander en cognitie tot wasdom kan komen. Een plek waar kinderen en jongeren niet van de wereld weg worden gehouden maar de mogelijkheid hebben om hun wensen en verlangens te bevragen en laten bevragen. En ook een plek waar kinderen en jongeren de wereld kunnen (ver)kennen, er warm voor kunnen lopen en er zorg voor kunnen dragen.'

'In mijn bijdrage op de Onderwijsavond wil ik de relatie tussen kind en samenleving opnieuw verkennen om een beter begrip te krijgen van de unieke taak en positie van de school en van de rol van de leerkracht daarin. Ik neem daarbij afstand van een aantal meer recente ideeën over onderwijs en onderwijzen – zoals de nadruk op identiteit, op leren, en op de ontwikkeling van het kind – en pleit in plaats daarvan voor een visie op onderwijs en onderwijzen waarin de existentie van het kind in de wereld en de vorming van het kind aan de wereld de centrale oriëntatiepunten zijn.'

'Middels een discussie van drie onderwijspedagogische grondbegrippen – in de wereld komen, uniciteit en dialoog – schets ik de contouren van een wereld-gerichte visie op onderwijs en onderwijzen en schets ik zowel de unieke positie van de school in de samenleving als van de leerkracht in de school.'

Onderwijsavond

De Onderwijsavond in Driebergen vindt traditioneel plaats in theater Maitland, op landgoed De Horst (De Horst 1) en start om 19.30 uur. De entree is 30 euro en u dient zich tevoren aan te melden via deze link. Let op: de interesse is groot, dus raden we u aan tijdig te reserveren.

Masterclass

Op vrijdag 16 mei zal prof. dr. Gert Biesta in de ochtend een masterclass verzorgen in Driebergen, daags na de onderwijsavond in theater Maitland. De Masterclass (9.30-12.30 uur) is bedoeld voor de opleiders van Pabo’s en lerarenopleidingen en draagt de titel ‘Hoe geven we het onderwijzen terug aan het onderwijs?’ Er is een beperkt aantal plaatsen (50) beschikbaar. Lees meer over de inhoud.

Gert Biesta is hoogleraar aan de Université Luxembourg en voorheen aan de University of Stirling. Hij heeft in de afgelopen jaren veel aandacht gekregen voor zijn scherpe analyses van onderwijsontwikkelingen. Zijn kritische houding ten aanzien van de meetcultuur in het onderwijs, ten aanzien van de balans tussen de verschillende functies van het onderwijs (kwalificatie, socialisatie en identificatie), en ten aanzien van de nadruk op leren zonder de inhoud te benoemen prikkelt en inspireert veel mensen. Meer –> www.gertbiesta.com

Waardevolle verhalen voor goed onderwijs

Bestel: 24 euro

Iedereen maakt verschil, samen hebben we impact

Als donateur (50 euro) ontvang je 'het Jaarboek 2014'
en de jubileumuitgave 'NIVOZ & de urgentie van goed onderwijs'