Als het geweten zelf zijn werk doet: 'Ik voelde dat ze de situatie aan het overdenken was'

14 mei 2015

'Ik heb het echt niet gedaan mama!', zei de dochter van Nicole Wouters. Het ging om een tekening waarop een kras was gezet. Een tekening van een leerling van Nicole. Ze voelde de benauwdheid van de dubbele rol waarin ze zich bevond. Haar blog over het geweten van een klein meisje. 'Ik zag dat mijn dochter heel rustig het zand door haar vingers liet gaan, diep verzonken in gedachten.'

Dochterlief (6 jaar) liep al vast vooruit naar het speeltuintje vlak bij ons huis. Toen ik tien minuten later aan kwam lopen kwam Mara - een meisje uit de buurt en toevallig ook uit mijn klas - naar me toe met een tekening en een stift in haar hand. Ze vertelde me dat mijn dochter een kras op haar tekening had gezet.

Samen liepen we naar mijn dochter toe. Ik vroeg haar of het waar was wat ik zojuist gehoord had. 'Dat heb ik niet gedaan!' riep mijn dochter. 'Jawel, dat heb je wel gedaan!', riep Mara.

Daar was ie weer, de welles-nietes. Wat vind ik die situaties toch altijd lastig als ouder en als juf. En dit keer had ik zelfs de dubbelrol. Ik heb niet gezien wat er gebeurd is en kan dit dus ook nooit zeker weten. Wij volwassenen willen vaak de waarheid boven tafel hebben en doen daar dan heel veel moeite voor. Allerlei vragen vuren we dan op de beschuldigde af in de hoop dat deze zal bekennen. Ik weet dat wij dan ook al gauw in gaan vullen wat er gebeurd kan zijn en dit wordt nog eens gekleurd door ons eigen oordeel. Een kind moet dit ongetwijfeld voelen in onze houding en onze manier van vragen stellen. Gelukkig was ik me bewust van het feit dat ook ik dat kan doen en probeerde dit te voorkomen.

'Ik heb het echt niet gedaan mama', liet mijn dochter weten. 'Ik hoop maar dat je gelijk hebt lieverd', was mijn antwoord. De kans was aanwezig dat ze het wel gedaan had, maar ik wilde haar niet afvallen en haar op haar woord geloven. 'Goh Mara, en wat moet het vervelend voor jou voelen dat er nu een kras op je tekening staat.' En daar liet ik het bij. Het had geen zin om dit verder uit te zoeken.

Zowel Mara als mijn dochter gingen verder spelen in de speeltuin. Mara op de schommel en mijn dochter in de zandbak. Na een minuut of tien zag ik dat mijn dochter heel rustig het zand door haar vingers liet gaan, weer een hoopje zand pakte en dat ook door haar vingers liet stromen. Diep verzonken in haar gedachten. Ik voelde dat ze de situatie aan het overdenken was.

Even later stond ze op en kwam bij me op schoot zitten. Ze fluisterde in mijn oor dat ze toch die kras op de tekening had gezet. Andere kinderen hadden gezegd dat ze dat moest doen. Ik vroeg haar wat voor een gevoel ze hiervan gekregen had. 'Geen fijn gevoel', was haar antwoord. 'En hoe denk jij dat je van dat gevoel af kunt komen?', vroeg ik haar. 'Door sorry tegen Mara te zeggen, maar dan moet jij mee mama, en dan moet jij sorry voor mij zeggen.' Samen zochten we Mara op en gaven haar een sorry voor de kras op haar tekening. Mara accepteerde de sorry en mijn dochter was weer haar zelf en speelde opgelucht verder.

En ook ik was opgelucht. Want wat voelde als een heel ongemakkelijke situatie was op deze manier heel mooi ten einde gekomen. Wat is het mooi om te zien hoe het geweten van een kind zelf zijn werk doet als wij ons oordeel achterwege laten!

Nicole Wouters is leraar op basisschool Klinkers in Tilburg.