‘Aandacht en tijd. Het knelt. Tussen mijn moeder en mij, in de zorg, in het onderwijs, waar niet...?’

11 juli 2016

Jorus Rompa ziet dat zijn moeder hem nodig heeft. Maar na vijf minuten stuurt ze hem weer weg. 'Zonde van je tijd, je hebt andere dingen te doen.' Tijd en aandacht is nodig, maar het knelt in ons leven, beseft Jorus. In de relatie met zijn moeder, in de zorg, in het onderwijs, waar niet....? Maar hoe nu verder?

Ik ben een kind. Een kind van 24 jaar, met een eigen belevingswereld, gevoelens, gedachten. En een kind  met loyaliteitsgevoelens naar zijn ouders toe. Ik ben een kind van een moeder van 57 die vanuit de kamer roept: 'Jorus, kun je even komen?!' Voor ik het weet sta ik voor haar neus: ik help mijn moeder met de computer. Ze heeft een middag op het werk georganiseerd en krijgt foto's toegestuurd van collega's. Save, downloaden, opslaan, cancel, mappen, rechtermuisknop, linkermuisknop, zipfile, opslaan in drive: ze snapt er helemaal niets van. 'Ik wil gewoon de foto's zien!'

Ik wil het mam uitleggen, maar mam zegt na vijf minuten: 'Jorus, ik vind het zonde van je tijd. Je hebt andere dingen te doen en ik wil je hier niet mee belasten. We huren wel iemand in die je vader en mij leren hoe we dit moeten doen. Want als jullie uit huis gaan, zijn we anders helemaal nergens meer.'

Ze heeft gelijk. Pap en mam zijn helemaal nergens meer in het digitale tijdperk op het moment dat wij er niet meer zijn. Ja, natuurlijk kunnen ze aankloppen bij vrienden of familie die hun daarin helpen, maar toch... Om het zelf te doen zullen ze het instrument moeten kunnen besturen.

....

De grap is dat ons mam niet alleen thuis met de computer in aanraking komt. Ook op het werk staat zo'n apparaat. Mijn moeder is werkzaam in een klooster, als activiteitenbegeleidster. En daar is ze een geliefde kracht. Met 12,5 jaar acteerervaring vanuit de Efteling, haar creatieve verschijning op de werkvloer en haar zorgende karakter kan ik me goed voorstellen dat de zusters iedere dag heel blij zijn met haar aanwezigheid. Buiten dat bestaan haar dagelijkse werkzaamheden – sinds een aantal jaar - uit het rapporteren van iedere cliënt. Hoe heeft de cliënt zich gedragen, is er iets opvallends geconstateerd, wat heeft de cliënt gegeten, hoe heeft de cliënt meegedaan aan de activiteit? En ga zo maar door. Dat betekent.. veel computer- en typwerkzaamheden ná of tijdens de werkdag.

...

Terug naar huize Rompa waar de computer nog steeds aan staat. Mam is een zeer gevoelig mens en kan haar belevingswereld kraakhelder onder woorden brengen. Nu ze met zo veel frustratie achter de computer zit wordt ze agressief vanbinnen. Ze snapt het niet, het lukt haar niet, ze heeft geen grip op de zaak, vindt het eng en steekt haar tijd liever ergens anders in.

Zo ken ik haar niet. Sterker nog: zo is ze niet. Maar nu voelt ze zich wel zo, omdat ze wordt gedwongen om mee te gaan in een ontwikkeling waar ze zelf niet om heeft gevraagd. Die ze niet kan volgen, omdat ze hem nog niet wil volgen. Ze moet volgen, maar vraagt zich oprecht af of dit goed is. Haar frustratie en wanhoop komen naar de oppervlakte: ze breekt in tranen uit.

Wat raakt haar nu zo? Ik maak met haar de vertaalslag naar haar werk. Haar frustratie zit niet zozeer in de computer, maar in het feit ‘dat ze in de tijd dat ze achter het beeldscherm zit, geen aandacht kan hebben voor haar eigen cliënten.’ En het draait in de zorg toch om de menselijke aandacht: bescherming, bewaking en bekommering.

We stoppen na een half uur. Ze zet door op een moment dat ze weer de rust en aandacht heeft, zegt ze, want die is nu compleet verstoord.

Ik zou er voor willen zorgen dat mijn moeder met vertrouwen achter de computer kan zitten. Ikzelf doe dat regelmatig, maar niet altijd. Want die tijd en aandacht is er bij mij ook niet altijd, die kan ik niet non-stop geven. Hoe graag ik dat ook zou willen. Dat zou namelijk weer tijd en ruimte vragen, ten koste van de rest van mijn taken en werkzaamheden.

En ik realiseerde me ineens: ik kan me voorstellen dat dit dilemma van tijd en aandacht in de zorg verdacht veel lijkt op eenzelfde soort dilemma in het onderwijs. Of misschien wel overal – en bij iedereen - in onze samenleving. Of sla ik de plank dan mis?

Jorus Rompa is recent afgestudeerd in de pedagogiek.