Masterclass Kanamori: 'Hij doet als leraar de dingen vanuit de mens die hij is'

6 september 2012

Natascha Bruti was een van de leraren voor een kleine Kanamori-meeting, gistermiddag in de tuin van het landgoed De Horst in Driebergen. Een korte Masterclass voor gepassioneerde leraren die in onderwijsland ieder op eigen wijze belangrijke pedagogische waarden levend houden, vaak tegen de stroom in acteren, maar met de wind in de rug. Haar verslag van een ontmoeting en de bevestiging: 'Hij doet als leraar de dingen vanuit de mens die hij is.' 

Woensdag had ik de eer meester Kanamori te ontmoeten in Driebergen. Samen met een vijftigtal andere 'Kanamori's' - door organiserende partners van de Kanamori-tour naar voren geschoven - zijn we bij elkaar om in gesprek te komen met deze bijzondere Japanse leraar. Vol verwachting wachtten we in de kring. Zijn stoel is nog leeg. Maar daar komt hij dan. Een wijs, vrolijk kind, vermomd als een Japanse meneer van 65 jaar. Hij liep/huppelt de kring door en geeft iedereen die aanwezig is een hand. Zo maakt hij contact met alle aanwezigen. Je weet wel, zoals vroeger elke leerkracht bij de deur de kinderen een hand gaf aan het begin van de dag en aan het einde. Daarbij in een oogopslag observerend hoe het die dag met het kind gaat. Een aantal leerkrachten doen het vandaag nog.

Hij begint met een lied. Hij geeft de tolk een papieren zakdoek. Daarop heeft hij eerder in Japanse karakters de tekst van het lied geschreven, opdat zij het kan ertalen. Daar staat hij, in ons midden. Als een Japanse Louis Armstrong zingt hij vol overgave zijn lied. Een lied dat dankbaarheid voor het leven uitdrukt. Dankbaarheid en liefde voor het leven zijn sowieso de begrippen die als een rode draad door de antwoorden lopen die hij op onze vragen geeft.

Een van zijn leerlingen heeft hem ooit gezegd: 'Jij bent bijzonder, omdat je met ons loopt, met ons praat, met ons bent.' Hij staat niet boven de groep niet eronder, hij staat er in. Hij en de kinderen geven samen vorm aan de dagen, de maanden, de jaren. Aan het onderwijs en aan het leven. Zijn uitspraak 'Als één kind niet gelukkig is, is niemand gelukkig.” kenmerkt in mijn ogen de mens die hij is. En de mens die hij is, maakt hem tot de leraar die hij is. Een mens dat waarde hecht aan het leven, aan de natuur, aan mensen. Vanuit nieuwsgierigheid, interesse en diep respect voor degene of dat wat  hij tegenover zich heeft. Of het nu een kind is van twee jaar of een vrouw van 101.

Leven de kinderen er dan gewoon op los onder leiding van Kanamori? Gaan ze lekker een beetje uitstapjes maken en daarna iedereen helemaal happy naar de praktijkschool, omdat ze 'niets' hebben geleerd? Integendeel, de kinderen in zijn groepen zijn meer gefocust, krijgen meer werk af en zijn gemotiveerd om te leren. Zoals onze Hieronymus van Alphen al schreef rond 1770: Mijn spelen is leren, mijn leren is spelen, en waarom zou mij dan het leren vervelen? Van Alphen schreef het, Kanamori leeft het.

Kanamori is geïnspireerd door het werk van Rousseau en Pestalozzi vertelt hij. Bijzonder toch dat Europees gedachtegoed via een Japanse leraar weer terug komt naar Europa om mensen te bewegen. Is hij bang voor de inspectie en de harde eisen van de Japanse maatschappij, is een vraag. Welnee, hij doet zijn ding en doet dat vanuit de mens die hij is. Een mooi mens die een mooie leraar maakt, en op die manier ook in de kinderen in zijn klas het mooiste wakker maakt. Met resultaten op alle gebieden. Ook op terreinen die niet meetbaar en weetbaar zijn.

Natascha Bruti

De foto's zijn van Bob Barten. De link naar alle foto's van deze Masterclass op woensdag 5 september in Driebergen vindt u hier.