'Ik, die wist hoe het beter moest, kreeg niet eens de meest basale dingen voor elkaar'

27 augustus 2016

Als in een echte Grieks tragedie zag Jacob Jan Voerman de tekenen aan de wand te laat, omdat hij zijn trots mee de klas in had genomen. In die trots zat een heel klein jongetje verstopt. Het jongetje dat geen nerd durfde te zijn, omdat hij er anders niet bij hoorde. Dat kleine jongetje keek - vanachter zijn trots - verschrikt naar alles wat er in een klaslokaal gebeurde. Het herkende de pikorde in de klas, de benauwde strakke, structuren van de school, regels en lesmethoden. Het zag de leerlingen die er aan en onder gingen, en het voelde opnieuw zijn eigen pijn. Een blog van de man die de leraar werd die hij niet wilde zijn.

Ik wilde leraar worden. Zo'n leraar die kinderen echt ziet staan, en ze de ruimte geeft. Ik ontdekte dat het niet mijn plek was, maar ik heb wel veel geleerd, en veel gezien.

Ik wilde de wereld verbeteren. Ik zag dat veel mensen hun worsteling met het leven, soms al vanaf hun kindertijd met zich meedroegen. Ik kreeg zelf kinderen, en zag dat op scholen de eigenheid van een kind niet echt werd aangemoedigd. Daar lag de echte uitdaging.

Toen het arbeidsbureau (waar ik sollicitatietrainer was), zijn eerste stap zette op weg naar de repressieve uitkeringsfabriek die het UWV nu is, greep ik mijn overtolligheid aan om de Pabo te gaan doen. Dat pedante toontje in de voorgaande zin, dat oordeel over de UWV, dat was dus ook de houding waarmee ik die Pabo ging doen. Ik zou ze wel eens laten zien hoe je kinderen kon uitdagen, en hoe je ze ruimte gaf om zichzelf te kunnen zijn. Per slot van rekening kon ik dat in mijn trainingen ook. Toch?

Als in een echte Grieks tragedie zag ik de tekenen aan de wand te laat, omdat ik mijn trots mee de klas in had genomen. In die trots zat een heel klein jongetje verstopt. Het jongetje dat geen nerd durfde te zijn, omdat hij er anders niet bij hoorde. Dat kleine jongetje keek vanachter de trots verschrikt naar alles wat er in een klaslokaal gebeurde. Het herkende de pikorde in de klas, de benauwde strakke, structuren van de school, regels en lesmethoden, die alle originaliteit doodden. Het zag de leerlingen die er aan en onder gingen, en het voelde opnieuw zijn eigen pijn.

Sommige van die leerlingen kon ik bereiken, als leraar. Die leerlingen voelden zich gezien, bloeiden op. Maar ik kon ze onvoldoende houvast bieden. Want tegen de pikorde en de structuren was ik machteloos, omdat mijn eigen oude angst in alle hevigheid terugkeerde, en me volledig lam legde.

Ik kon gewoon geen orde houden. Zo noemde ik het niet, want geen orde kunnen houden was voor mij net zoiets als ‘nerd’ genoemd worden. Daar zat te veel schaamte op, en pijn. Hoe ik het ook noemde, ik werd bang voor de dynamiek van de klas.

Op de terugweg van mijn eerste baan, zat ik vaak huilend in de auto, van onmacht.

De onmacht werd frustratie.

De frustratie kon ik niet buiten het klaslokaal houden. En zo werd ik de leraar die ik juist niet wilde zijn.

Ik zag het in de ogen van de leerlingen: 'Jij ook? Jouw start beloofde iets anders.'

In al mijn wanhoop ging ik op de slimme en brave leerlingen steunen. Tot mijn grote schrik, besefte ik te laat dat zíj juist van míj verwachtten dat ik ze zou afschermen van het gedoe in de klas, zodat ze eindelijk aan leren toe konden komen. Ze hadden zo groot gelijk. Het lag ook zo voor de hand, en ik had het niet gezien. Omdat ik bezig was mezelf staande te houden.

Ik zat in de spagaat. Ik, die wist hoe het beter moest, kreeg niet eens de meest basale dingen voor elkaar.

Met veel verdriet, gedeukte trots, en een flinke knauw in mijn eigenwaarde vertrok ik toch uit onderwijsland. Mislukking, was het stempel dat ik in mijn paspoort zette.

Goede bedoelingen alleen maakt nog geen leraar. Wellicht had een hele goede begeleiding, en personal coaching er voor gezorgd, dat er een mooi leraar uit mij was gegroeid. Nu ben ik verhalenverteller en theatermaker.

Jacob Jan Voerman vertelt verhalen en maakt theater. Centraal thema is ‘Kun je jezelf zijn? en wat is daar voor nodig? Hij is voormalig leraar en vader van vier kinderen. Dit is een verkorte versie van een blog op zijn eigen site.