Tact en Individual Psychologie: 'Reflectie op eigen levensstijl verdiept professioneel handelen'

13 februari 2013

In het omgaan met kinderen is de relatie tussen opvoeders en kinderen de basis voor succesvol opvoeden en onderwijzen. Mensen hebben verschillende opvattingen over de kwaliteit ervan. Wat vinden we daarin belangrijk en hoe realiseren we dat? Theo Joosten las het boek Pedagogische Tact, zag de waarde ervan en legt verbanden met de Individual Psychologie. 'Om op het goede moment het juiste te doen, is inzicht en kennis nodig van het eigen handelen en de erachter liggende overwegingen. Reflectie op de eigen levensstijl verdiept het begrip van het professioneel doen en laten.' Zijn bijdrage en aankondiging van de ICASSI-Summerschool.

Marion (groep 7) moest nablijven, want ze was vandaag in de groep herhaaldelijk vervelend geweest: niet luisteren en door de instructie heen praten. Meester Johan sprak met het haar om half vier toen alle kinderen de klas hadden verlaten.Op het einde van het gesprek sloot hij af met: “Zoals we nu met elkaar hebben gepraat, vind ik heel plezierig en ik zou willen dat je dat in de klas ook deed.’ Marion: “Datzelfde wil ik ook tegen u zeggen, meester.”

In het omgaan met kinderen is de relatie tussen opvoeders en kinderen de basis voor succesvol opvoeden en onderwijzen. Mensen hebben verschillende opvattingen over de kwaliteit ervan. Wat vinden we daarin belangrijk en hoe realiseren we dat?

In het boek ‘Pedagogische tact’ (Luc Stevens & Geert Bors, 2013) komen hierover zeer aansprekende praktijkvoorbeelden voor. Ze betreffen steeds de wijze waarop een leraar in een bepaalde situatie iets doet of nalaat. Ze gaan niet over de wijze waarop in een groep de instructie verloopt, over het gelijknamig maken van breuken. Wel over de wijze waarop met breuken in de relatie tussen leraar en kind(eren) is omgegaan.

Om op het goede moment het juiste te doen, is inzicht en kennis nodig van het eigen handelen en de erachter liggende overwegingen. In het laatste hoofdstuk van genoemd boek gaat Beate Letschert in op een bron die voor haar (en vele anderen!) van grote waarde is. Zij verwijst naar de Individualpsychologie (IP) zoals ontwikkeld door Alfred Adler en door Rudolf Dreikurs en anderen is uitgewerkt in haar praktische betekenis voor opvoeding en onderwijs.

Basis van de Adleriaanse psychologie is de mens te zien als een relationeel wezen dat er erbij wil horen (gemeenschapgevoel), wil meetellen en wil worden gezien als iemand die keuzen kan maken.

Professor Betty Lou Bettner (USA) heeft deze doelen van gedrag treffend verwoord in vier crucial C’s: Connect, Capable,  Count en Courage.

Kinderen die ontmoedigd zijn, omdat aan deze fundamentele behoeften niet wordt voldaan, vertonen storend gedraging.

Wat kunnen ouders en leraren bijdragen om ontmoediging te voorkomen? Wat kunnen ze doen om bij kinderen moed en coöperatief gedrag te ontwikkelen? Belangrijk antwoord op deze vragen is: de attitude en het optreden van de leraar.

De Individual Psychologie (IP) biedt opvoeders, leraren en leidinggevenden een rijke bron om inzicht te krijgen in hun biografie en van daaruit te begrijpen waarom (waartoe) wordt gehandeld, zoals is gedaan. Reflectie op de eigen levensstijl verdiept het begrip van het professioneel doen en laten. Bovendien is de IP een rijke bron om kennis te nemen van een ander handelingsrepertoire. 

Wat kan ik anders? Hoe kunnen doelen van storend gedrag worden herkend en hoe ermee om te gaan? Hoe kan worden bemoedigd? Zijn er alternatieven voor straffen en belonen?

Al bijna een eeuw lang hebben Adler en zijn opvolgers vele ideeën  aangereikt voor een succesvolle relatie gebaseerd op gelijkwaardigheid. Een omgaan met elkaar dat er toe doet voor jezelf en de ander(en). En zin biedt in het perspectief van een democratische samen leven.

Met deze inzichten kunt u deze zomer kennis maken op de internationale zomerschool: ICASSI, van 21 juli t/m 3 augustus in Wageningen. Deze zomerschool wordt elk jaar in een ander land gehouden en bezocht door ruim  200 deelnemers uit ruim 20 landen. Zeer kundige docenten delen met u - gedurende een week of twee weken - graag hun Individualpsychologisch gedachtegoed in de cursus van uw keus. Voor geïnteresseerden een unieke kans om thuisnabij te leren wat de moeite waard is voor de eigen dagelijkse praktijk.

Voor informatie zie:
www.icassi.net
www.individualpsychologie.nl