‘Yong Zhao heeft me, onopvallend maar onvermijdelijk, meegenomen naar de wereld van morgen’

19 oktober 2014

Lopend over Rotterdam CS, na de masterclass van de Amerikaanse onderwijskundige Yong Zhao, is voor Sarina Hoogendam niets meer zoals het was. Ze kijkt naar mensen die rennen om de trein te halen, naar de conducteur die vriendelijk iemand de weg wijst en naar de mijnheer die bij infobalie een rijtje klanten wegwerkt. Gewoon zoals altijd. ‘En toch kan ik me er niet meer onbevangen tussen bewegen.’ Een verslag.

Yong Zhao - geboren op het platteland van China, taaldocent van oorsprong en nu werkzaam op de Universiteit van Oregon, - heeft me, onopvallend maar onvermijdelijk, meegenomen naar de wereld van morgen. Een wereld waarvan we niet weten hoe hij eruit gaat zien. Een wereld waarin de conducteur, de baliemedewerker, de trein en zelfs het hele station wel eens overbodig zou kunnen zijn. Waarin al die mensen niet meer noodzakelijkerwijs hoeven te reizen en wellicht wel - als ze reizen - in onbemande computergestuurde auto’s stappen.

Ik kijk naar de mensen, allemaal op weg naar een bestemming die er straks misschien niet meer is. Zonder het te beseffen zitten we in een revolutie die onze toekomst ingrijpend gaat veranderen.

Een eeuw geleden was er ook zo’n revolutie. De industriële revolutie. Door de uitvinding van de stoommachine was de mensheid plotseling in staat energie te beheersen. Ongekende mogelijkheden waren het gevolg en de wereld veranderde fundamenteel. Spierkracht was niet langer noodzakelijk en mensen moesten nieuwe kennis en vaardigheden leren om zich in die nieuwe toekomst te kunnen handhaven. Een logisch vervolg daarop was de inrichting van een onderwijssysteem waarin het overbrengen van vastgestelde kennis en vaardigheden centraal stond.

En zo leiden we nog steeds, meer dan honderd jaar later, onze jongeren op. We kneden ze tot eenheidsworsten met voorspelbare kennis en vaardigheden voor een voorspelbare toekomst.



Maar er is een nieuwe revolutie gaande, ontstaan door de uitvinding van de computerchip. Niet onze spierkracht, maar onze denkkracht wordt nu overgenomen, door computers. En dat gaat razendsnel. Met grote gevolgen in alle sectoren van de samenleving. Auto’s worden gebouwd door robots, archieven zitten in computers en via internet kun je alle kennis vergaren die je maar wilt. Met als gevolg dat we jongeren opleiden voor banen die er straks niet meer zijn en kennis meegeven die er niet meer toe doet.

Yong Zhao zegt: De centrale vraag in het onderwijs zou niet moeten zijn welk curriculum er nodig is voor de toekomst, maar hoe we talenten kunnen ontwikkelen die niet vervangbaar zijn door computers.

Wat betekent dat voor de inrichting van het onderwijs? Yong waarschuwt ervoor niet dezelfde fout te maken als Nokia in de strijd tegen Apple. Nokia heeft geprobeerd bestaande telefoons slimmer te maken, terwijl Apple van een computer een slimme telefoon maakte. Als we onze kinderen succesvol willen voorbereiden op de toekomst moeten we dus ons onderwijs niet aanpassen, maar fundamenteel veranderen.

Om je in de wereld van morgen te kunnen handhaven heb je ondernemerschap nodig. Welk talent je ook hebt, door internet is het mogelijk miljoenen mensen te bereiken. Je bent niet meer afhankelijk van je directe omgeving om het verschil te kunnen maken of onderscheidend te zijn.

Een goede ondernemer heeft vertrouwen, passie, wereldwijsheid, vriendschap, creativiteit, uniciteit, durf om risico te nemen, empathie en is gericht op kansen. Als we deze eigenschappen willen ontwikkelen bij kinderen is het logisch dat het huidige onderwijs niet meer voldoet. Dat is immers ingericht om werknemers af te leveren, geen ondernemers. Grote ondernemers hebben school vaak niet eens afgemaakt.

Het is bekend dat kleuters een grote mate van genialiteit bezitten, maar dat verliezen zodra ze het schoolsysteem doorlopen. Met een vastgesteld curriculum testen we uiteindelijk alleen hoe goed je bent in middelmatigheid, niet hoe geniaal je bent.



De aanbevelingen van Yong Zhao zijn niet ingewikkeld.

Wat er moet gebeuren?
De student moet autonoom worden in zijn eigen ontwikkeling. Gepersonaliseerd leren centraal stellen in plaats van een curriculum.

Waar moet het gebeuren?
De hele wereld is de campus en niet alleen de school.

Hoe moet het gebeuren?
Door het onderwijs productgericht te maken in plaats van procesgericht.

Dat betekent voor het curriculum: Stel niet meer vast wat kinderen moeten weten, maar volg ze.

Dat betekent voor leraren: Niet langer voorbedachte kennis overdragen, maar kinderen inspireren en leermogelijkheden voor ze scheppen.

Dat betekent voor toetsing: Niet langer meten wat kinderen horen te weten, maar uitgaan van progressie op een persoonlijk leerprogramma

Dat betekent technologisch: Niet langer uitgaan van een overdracht-uitkomst-consumptie model, maar een grondgedachte van scheppen en verbinden hanteren.



Yong Zhao’s laatste boek World Class Learners is recentelijk vertaald in het Nederlands door Onderwijs Maak Je Samen (OMJS) en stichting de Brink, en heeft als titel ‘Onderwijs voor een ondernemende generatie’. Een aanrader voor iedereen die het onderwijs van morgen wil vormgeven.

Lees meer op de
website:
www.worldclasslearners.nl

Foto's van OMJS - Mark Verlijsdonk