Welke plek heeft verwondering op school?
Op donderdag 5 april vond er op de Hogeschool Leiden een NIVOZ-masterclass plaats. Het thema was: Welke plaats hebben verwondering en onderbreking in het curriculum van de school? Sprekers waren: Dick van der Wateren, parttime VO-docent, edublogger en filosofisch practicus die een boek De Verwondering schreef - en Alexandra Bronsveld, adviseur en trainer in het filosoferen met kinderen en leren voor het leven in de 21ste eeuw. Daarnaast werd de film Most Likely to Succeed vertoond.
De dagelijkse onderwijspraktijk stelt leraren en schoolleiders voortdurend voor grote vragen, zoals: ‘waartoe onderwijzen we?’ Onderwijs wijst leerlingen de weg naar volwassenheid, opdat ze zich op een wenselijke manier staande kunnen houden in een complexe samenleving. School wordt gezien als oefenplaats daartoe, waar ze kunnen ontmoeten, ontdekken, exploreren, fouten maken en kennis opdoen, zoals het in het echte leven ook voortdurend gaat. Van leraren wordt verwacht een paradoxaal proces van ‘onderbreken’ vorm te geven: aanbieden en laten uitzoeken, sturen en loslaten, aanmoedigen en stilzetten. Deze bedoeling van onderwijs vraagt om een reflectie op het curriculum van de school, waarin het gaat om de omgang van leraren met leerlingen, en van leraren (en schoolleiders) met elkaar, ofwel het schoolethos.
In deze masterclass ging het om de vraag welke rol verwondering speelt in het onderwijzen van ‘volwassenheid’ en welke consequenties dit heeft voor het curriculum. Er was een interactieve workshop door Dick van der Wateren en Alexandra Bronsveld. Daarin werkten we vanuit het boek De Verwondering en we bespraken curriculumvoorbeelden uit de praktijk (po en vo) .
Dit is een verhaal dat Alexandra Bronsveld schreef vooraf aan de Masterclass, naar aanleiding van het bezoek met Dick aan de High Tech High-school. Dit is een link.
Biografie
Dick van der Wateren geeft les op het Eerste Christelijk Lyceum in Haarlem en begeleid dagelijks talentvolle en begaafde leerlingen die meer uitdaging nodig hebben, of die een probleem hebben waar we samen een oplossing voor vinden. Naast het onderwijs heeft hij een jarenlange ervaring als wetenschapper (geologisch onderzoek o.a. in Antarctica en Afrika) en wetenschapsvoorlichter.
Hij bracht vorig jaar het boek De Verwondering - leren creatief en kritisch te denken door vragen te stellen - uit. Daarin laat hij zien waar motivatie bij kinderen en pubers in zijn ogen begint. Naast auteur en VO-docent publiceert Dick regelmatig op zijn eigen website en op andere fora over onderwijs en opvoeding.Eerder schreef hij een blog over een jaar natuurkundeles aan een derde klas in Haarlem, zonder boeken, maar met de verwondering als uitgangspunt. Lees hier.
Alexandra Bronsveld begeleidt als sparringpartner en trainer scholen in het primair onderwijs bij professionaliseringstrajecten en innovatie. Haar expertisegebieden zijn filosoferen met kinderen en leren voor het leven in de 21ste eeuw. Dit laatste betekent voor haar een geïntegreerde aanpak waarin verwondering, kritisch en creatief denken, lesgeven vanuit passie en contact en project gestuurd onderwijs centraal staan. Daarnaast is zij coördinator van het Centrum Kinderfilosofie Nederland: platform voor filosofische onderwijs (www.kinderfilosofie.nl) en bouwt zij mee aan het kenniscentrum van de hogeschool voor toegepaste filosofie.
www.hogeschoolvoortoegepastefilosofie.nl
De film
Over de film Most Likely to Succeed uit 2015 is al veel geschreven, ook door leraar en Correspondent Johannes Visser. "Het onderwijsveld lijkt vaak in twee kampen verdeeld: zij die halsstarrig vasthouden aan de traditionele onderwijspraktijk en zij die met hun kop in de wolken blijven hangen. De film Most Likely To Succeed brengt een school in beeld die met een weloverwogen alternatief komt."
De Amerikaanse documentairemaker Greg Whiteley portretteert een school dat met haar concept High Tech High in de Verenigde Staten booming is. Er zijn geen vakken en toetsen meer zijn zoals wij die kennen; er wordt vakoverstijgend gewerkt en iedere periode wordt afgesloten met een tentoonstelling voor de ouders. Hight Tech High scholen heb je voor alle leeftijden, dus zowel elementary schools, als middle schools als high schools. En de leerresultaten zijn spectaculair. Het verschil met veel onderwijsvernieuwers is dat het docententeam van High Tech High hun aanpak - project based learning - niet als heilige graal ziet. Docenten zeggen niet: ‘de wereld verandert en dit is dé oplossing,’ maar ‘de wereld verandert en wellicht zou deze vorm van onderwijs beter aan kunnen sluiten op de toekomst.’
Delen: